Türkiye’deki Ahıska Türklerinin Sosyolojik Görünümü: İnegöl İlçesi Örneği

Yıl 2020, Sayı: 50, 60 - 76, 31.08.2020

Damla Topçu , Kamil Kaya

Öz

Ahıska bölgesi Gürcistan sınırları içerisinde yer almaktadır. Ahıska’da yaşayan Ahıska Türkleri ve diğer Türk toplulukları 1944 yılında Orta Asya’ya sürgün edilmiş ve 1992 yılına kadar geri dönememiştir. 1992 yılında Türkiye’ye kabul edilen Ahıska Türkleri bu yıldan sonra Türkiye’ye yerleşmeye başlamıştır.
Ahıska Türklerinin toplumsal özelliklerinin incelendiği bu çalışma; Bursa’nın İnegöl ilçesinde gerçekleştirilmiştir. Bu çalışma, Ahıska Türklerinin toplumsal özelliklerini ve Türkiye’deki durumlarını anlamak amacıyla yapılmıştır. Gözlem, görüşme ve doküman analizi teknikleriyle elde edilen verilerden, Ahıska Türklerinin Türk gelenek ve göreneklerine bağlı kalarak kapalı bir toplum özelliği gösterdikleri, zamana ve mekâna göre değişen kültürel özelliklerine rağmen toplumsal özelliklerini günümüze kadar ulaştırabildikleri sonucuna varılmıştır. Ahıska Türklerinin kapalı bir toplum olma özellikleri zamanla değişmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ahıska Türkleri, Toplumsal Özellikler, Dini Hayat

Kaynakça

• Agara, İbrahim, “Ahıska Türklerine İstisnaî Vatandaşlık”, Bizim Ahıska Dergisi, Sayı 47, Ankara, 2017.
• Ağaoğlu, Zeynettin, Eski Sovyetler Birliği Cumhuriyetlerinden Türkiye’ye Göç Eden Ahıska Türklerinin Göç Koşulları ve Sorunları (Yenibosna Örneği), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, , İstanbul, 2011.
• Avşar, B. Zakir -Zafer S. Tunçalp, Sürgünde 50. Yıl Ahıska Türkleri, TBMM Kültür Sanat ve Yayın Kurulu Yay., No:73, Ankara, 1995.
• Aydın, Mustafa “Toplumsal Yapı ve Kurumlar”, Sosyolojiye Giriş, Edit: İhsan Çapcıoğlu-Hayati Beşirli, Grafiker Yay., Ankara, 2013.
• Aydıngün, Ayşegül, “Kültürünü Koruyan Bir Halk: Ahıska Türkleri”, VI. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi (Genel Konular Seksiyon Bildirileri), Kültür Bakanlığı Yay., Ankara, 2002.
• Bal, Hüseyin, Nitel Araştırma Yöntem ve Teknikleri (Uygulamalı-Örnekli), Sentez Yay., İstanbul, 2016.
• Bayraktar, Rasim, Eski Sovyetlerde Türk Kimliği, Berikan Yay., Ankara, 2013.
• Çakırgözoğlu, A. Niyazi “Ahıskalıların Eğitim Meseleleri”, Bizim Ahıska Dergisi, Sayı 4, 2011. http://www.ahiska.org.tr/?p=321 (Erişim Tarihi: 18.05.2018)
• Demiray, Erdinç, “Anavatanlarından Sekiz Ülkeye Dağıtılmış Bir Halk: Ahıska Türkleri”, International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Yaz, Cilt 7, Sayı 3, 2012.
• Devrisheva, Fatima, “Kazakistan’da Ahıska Türklerinin Sosyal-Kültürel Yapılarındaki Değişmeler”, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2010.
• Ekiz, Durmuş, Bilimsel Araştırma Yöntemleri, 3. Baskı, Anı Yay., Ankara, 2013.
• Günay, Ünver, Din Sosyolojisi, 7. Baskı, İnsan Yay., İstanbul, 2006.
• Güvenç, Bozkurt, Türk Kimliği Kültür Tarihinin Kaynakları, 2. Baskı, Boyut Yay., İstanbul, 2010.
• Hacılı, Asif, “Ahıska’da Sanayi ve Ticaret”, Bizim Ahıska Dergisi, Sonbahar, Sayı 10, Ankara, 2011.
• Hasanoğlu, İbrahim “Ahıska Türklerinin Fergana Faciası”, Bizim Ahıska Dergisi, Bahar, Sayı 34, Ankara, 2014.
• http://www.ajansahiska.com/haber/ahiska-turklerinin-ukraynadan-turkiyeye-gocu-basladi_h226.html (Erişim Tarihi: 23.03.2018)
• Kalafat, Yaşar, Türk Kültür Coğrafyasında Halk Kültüründen Milli Stratejiye, Berikan Yay., Ankara, 2011.
• Kalkan, Mustafa, “Ahıska Türkleri’nin Menşei ve Tarihi Gelişim Seyirleri”, Bilig Dergisi, Güz, Sayı 7, İzmir, 1998.
• Kaya, Kamil, “Toplumsal Gruplar”, Sosyolojiye Giriş, Edit: İhsan Çapcıoğlu-Hayati Beşirli, Grafiker Yay., Ankara, 2013.
• Kırzıoğlu, Fahrettin, Yukarı Kür ve Çoruk Boyları’nda Kıpçaklar, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara, 1992.
• Özözen Kahraman Selver-Aydın İbrahimov,” Kafkaslar’dan Sürgün Bir Toplumun Bitmeyen Göçü: Çanakkale’de Ahıska Türkleri”, Ege Coğrafya Dergisi, Cilt 22, Sayı 2, İzmir, 2013.
• Resmi Gazete, 11.07.1992, Sayı: 21281.
• Resmi Gazete, 27.12.2016, Sayı: 29931.
• Said, Galip “Türkiye Ahıska Türklerine Vatandaşlık Vermelidir”, Bizim Ahıska Dergisi, Sayı 46, Ankara, 2017.
• Sarıkçıoğlu, Ekrem, Başlangıçtan Günümüze Dinler Tarihi, 6. Baskı, Fakülte Kitabevi Yay., Isparta, 2008.
• Saygılı, Sefa, Sağlık Açısından Sünnet, Elitkültür Yay., İstanbul, 2008.
• Şakirova, Nigar, “Azerbaycan Ahıska Türkleri’nin Din Eğitimi ve Dini Hayatı Üzerine Bir İnceleme”, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta, 2014.
• Tarhan, Bülent, “Türk Dünyasına ve Kafkaslara Bakış”, Ahıska Dosyası, Sayı: 1, İstanbul, 2007.
• Taşdemir, Tekin, Türkiye’nin Kafkasya Politikası’nda Ahıska ve Sürgün Halk Ahıskalılar, IQ Kültür-Sanat Yay., İstanbul, 2005.
• Togan, A. Zeki Velidi, Umumî Türk Tarihine Giriş, Enderun Yay., İstanbul, 1981.
• Veyseloğlu, Ali Paşa, Ahıska Türkleri’nin Dramı, Ocak Yay., Ankara, 1999.
• Yerlioğlu, Hakan, “Ukrayna’daki Ahıskalıların Türkiye’ye Kabulü Üzerine Notlar”, Bizim Ahıska Dergisi, Kış, Sayı 41, Ankara, 2016.
• Yıldız, Cahit, “Esaret ve Sürgün Çocukları: Ahıska Türkleri”, Parlamento Dergisi, Sayı 8, Ankara, 2013.
• Yılmaz-Ali Rüstem Mustafa, “1992 Sonrası Türkiye’ye Göçen Ahıska Türklerinin Göç, İskân Ve Uyum Sorunlarına İlişkin Bir Araştırma, Bursa Örneği”, Studies Of The Ottoman Domain, Cilt 4, Sayı 6, Şubat 2014.
• Zeyrek, Yunus, “Belgeleri Ve Tanıklarıyla Ahıska Türklerinin Türkiye’ye Göçleri Ve 1944 Sürgünü-V”, Bizim Ahıska Dergisi, Yaz, Sayı 39, Ankara, 2015.
• Zeyrek, Yunus, Ahıska Araştırmaları, Kozan Ofset Matbaacılık, Ankara, 2006.
• Zeyrek, Yunus, Ahıska Bölgesi ve Ahıska Türkleri, Pozitif Yay., Ankara, 2001.