100. Yılında Türk Arkeolojisi

Yıl 2020, Sayı: 50, 275 - 335, 31.08.2020

Salih Okan Akgönül , Burak Sönmez , Merve Yeşil , Mücella Albayrak , Esra Tütüncü , İbrahim Acuce , Gülcan Kaşka , Bilge Hürmüzlü , Hüseyin Köker , Murat Fırat

https://doi.org/10.35237/sufesosbil.760779

Öz

Bu çalışmanın amacı ülkemiz arkeolojisi ve birlikte yakın faaliyet yürüttüğü diğer disiplinlerin başlangıcından bugüne ulaştığı noktayı ve Millî Mücadelemizin 100. yılında ülkemiz kültürel mirasının araştırılmasında büyük emek verenleri bir kez daha hatırlamak ve saygıyla anmaktır. Bu doğrultuda “İdeolojilerin 19. ve 20. Yüzyılda Arkeoloji’ye Yansımaları”, “Millî Mücadele Dönemi’nde Anadolu’da Yürütülen Arkeoloji Çalışmaları”, “Cumhuriyet’ten Günümüze Arkeoloji”, “Cumhuriyet’ten Günümüze Müzecilik”, “Cumhuriyet’ten Günümüze Antik Numismatik”, “Cumhuriyet’ten Günümüze Eskiçağ Tarihi ve Dilleri”, “Arkeometri ve Cumhuriyet’ten Günümüze Arkeometri Çalışmaları” ve “Cumhuriyet’ten Günümüze Kültürel Mirasa İlişkin Yasalar,” başlıkları altında ülkemizde Milli Mücadele Dönemi ve öncesinde yürütülen çalışmalar özetlenerek; özellikle Cumhuriyet’in ilanının ardından Mustafa Kemal Atatürk’ün öncülüğünde bu alanda atılan adımlar; arkeolojinin ülkemizdeki gelişimine büyük katkı sağlayan öncü bilim insanları ve başlıca eserlerine değinilecektir. Bilindiği üzere bu konularda pek çok değerli çalışma kaleme alınmış ve Türkiye arkeolojisi ve kültürel mirası ayrıntılarıyla ortaya koyulmuş ve tartışılmıştır (Arık 1953, Özdoğan 1998; Başgelen 1998; Esin 1999; Başgelen 2001; Özdoğan 2003; Özdoğan 2006; Özdoğan 2011a; Özdoğan 2011b; Çilingiroğlu 2015; Çal 2005; Madran, 1996; Özkasım-Ögel 2005; Çiftçi 2010; Demir - Sarıkaya 2019; Şahin 1995; Şahin 2014; Yıldırım 1996; Yılmaz - Kurul 2015; Yılmaz-Kurul, 2016). Bu kaynakların ışığında tekrardan ziyade, yeri geldiğince bu çalışmalara da göndermeler yaparak ele alınacak konularda, daha önce söylendiği gibi, genel bir değerlendirme yapılacaktır. Bu nedenle, bu yazı kapsamında ülkemizde gerçekleştirilen tüm çalışmalara değinilmemekte mihenk noktaları ana hatlarıyla aktarılmaktadır. Elbette ki, Türkiye arkeolojisine emek veren ve halen daha vermeye devam eden tüm araştırmacı ve bilim insanlarını da burada anma olanağı maalesef olmayacaktır. Dediğimiz gibi, önceliğimiz öncü çalışmalardır.

Anahtar Kelimeler

Cumhuriyet, Arkeoloji, Arkeometri, Meclis

Kaynakça

• Adak M., Oktan M. (2018). “Die Stiftung des Hermaios aus Lyrboton Kome bei Perge”, Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik, vol.207, no.3, pp.96-100, 2018.
• Adak M. – Stauner K. (2018). “Die Neoi und das Temenos des Dionysas. Eine hellenistische Pachturkunde aus Teos”, Philia, no.4, ss.1-25, 2018.
• Ahunbay, Z. (2010). Arkeolojik Alanlarda Koruma Sorunları Kuramsal ve Yasal Açılardan Değerlendirme. TÜBA-KED 8/2010, 103-118.
• Akagündüz, S. Y. – Akagündüz, Ü. (2013), “Cumhuriyet Dönemi Düşünürlerinden Sabahattin Eyüboğlu’na Felsefi Bir Bakış” Ciu, Cyprus International University, folklor/edebiyat, cilt:19, sayı:76, 2013/4, 21-30.
• Akahmet, K. T., Ödekan, A. (2006). Müze Eğitiminin Tarihsel Gelişimi. İTÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 3, Sayı:1, 47-58.
• Akçura, N. (1972). Türkiye ve Eski Eserler. Mimarlık, Sayı 8, 39-42.
• Akdoğu Arca, E. N. (2016). “The procurator Domitius Philippus and Nysa ad Maeandrum in the First half of the 3rd century AD”, Philia, cilt.2, ss.152-162, 2016.
• Akdoğu Arca, E.N. – Oktan, M. (2016). Cicero-Pro Murena Oratio / Murena Savunması, Çeviri, Kabalcı, İstanbul, 2016.
• Akın, Y. (2016). “Eine Heraklesweihung aus dem Hinterland von Limyra” Philia 2, 2016. 137-142.
• Aşkit, Ç. (2016). Milo’nun Savunmasında Değişmeceler Söz ve Anlam Sanatları, Bilgin Yayınevi 2016.
• Akyol, A. A. (2012). Archaoemetrical Perspectives in Turkey. Selevcia Ad Calycadnvm, Istanbul: Olba Excavation Publications, 2: 201-208.
• Akyol, A. A. (2013). Dünyada ve Türkiye'de Arkeometrinin Dünü ve Bugünü. (Ed. M. Tekocak) Prof. Dr. Levent Zoroğlu’na Armağan Kitap, Suna-Inan Kıraç Mediterranean Civilization Research Institute, Armağan Dizisi-3. İstanbul: 55-62.
• Akyol, A. A. (2015a). Arkeoloji, Kimya, Arkeometri. Kimya ve Sanayi Dergisi, 1.4, 1-4.
• Akyol, A. A. (2015b). Laboratorial Based Archaeometrical Studies in Turkey. CHNT 19-19th International Conference on Cultural Heritage and New Technologies, 3-5 November 2014, Vienna, Austria: 3-17, (Web print).
• Akyürek Şahin N. E. (2010) “Zwei Neue Inschriften Für Hosios Kai Dikaos”, Olba, pp.267-280, 2010.
• Akyürek Şahin N.E. (2014). “Bilecik ten Bir Grup Zeus Büstü ve Zeus Bronton”, Gephyra, no.11, ss.121-171, 2014.
• Albayrak, M. (2018). Arkeolojik Açık Hava Müzeleri: Teos Antik Kenti Örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Alkım B. U. (1968). “İslahiye Bölgesi Araştırmaları ve Gedikli Höyük Kazısı (1966)”, TAD XV-2, 39-48.
• Alkım B. U. (1974). “A Subterranean Construction at Kırışkal”, Mansel’e Armağan/Melanges Mansel II, 821-830, Ankara, TTKY.
• Alparslan M. (2009), Hititoloji’ye Giriş, Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü, Instrumenta Lingarum Antiquarum 1, 11-31.
• Alparslan M. (2013), Nachruf Prof. Dr. Ali Dinçol, Istanbuler Mitteilungen 63, 11-14.
• Altınoluk, Z. S. (2005). Sikkeler Işığında Küçük Asya’da Irmak Tanrıları. (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Arık, R. O. (1953) Türk Müzeciliğine Bir Bakış. Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
• Arslan, M. (2007). Memnon'Un Herakleia'sı ve Yorumlanması, Odin Yayıncılık, İstanbul.
• Arslan, M. (2010). Kayseri Müzesinden Yeni Yazıtlar", Olba, vol.17, pp.307-322.
• Ashton, R. (1996). Studies in Ancient Coinage from Turkey. London: Royal Numismatic Society, Special Publication no. 29.
• Atlan, S. (1967). MÖ. V. ve IV. Yüzyıl Sikkeleri Üzerinde Araştırmalar. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Atlan, S. (1976). 1947-1967 Yılları Side Kazıları Sırasında Elde Edilen Sikkeler. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Atlan, S. (1993). Grek Sikkeleri. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat.
• Atlan, S., Baydur, N. (1984). Grek ve Roma Sikkeleri, İstanbul: Arkeoloji ve Sanat.
• Aykut, T. (1992) Ak Akçe - Moğol ve İlhanlı Sikkeleri. İstanbul.
• Babelon, E. (2004). Ancient Numismatics and Its History. E.Saville (Çev.). London&Crestline: Cabridge University Press.
• Başgelen, N. (1998) “Atatürk ile Eski Eserler, Arkeoloji, Kazılar ve Müzeler”, Arkeoloji ve Sanat 87: 2-5.
• Başgelen, N. (2001) “Cumhuriyetin İlk Arkeolojik Kazısı Ankara Tümülüsleri”, Arkeoloji ve Sanat 100: 34-44.
• Baydur, N. (1975). Die Münzen von Attaleia in Pamphylien, Teil 1. Geschichte, Chronologie und Münzkatalog von der Hellenistischen Zeit bis zu Commodus. Jahrburch für Numismatik und Geldgeschichte XXV, 33-72.
• Baydur, N. (1976). Die Münzen von Attaleia in Pamphylien, Teil 2. Geschichte, Chronologie und Münzkatalog von Septimius Severus bis zum Ende der Münzprägung unter Valentinian-Gallienus. Gesamtauswertung. Jahrburch für Numismatik und Geldgeschichte XXVI, 37-78.
• Baydur, N. (1998). Roma Sikkeleri. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat.
• Bayram, S. (2018). “Asur Ticaret Kolonileri Dönemi’nde Nafaka Ödeniyor muydu?” Archivum Anatolicum 12/2, 2018, 31-52.
• Baz, F., Erten E. (2013). Neue Inschriften aus der Stadt Hierapolis in Kappadokien (=Kapadokya'daki Hierapolis Kentinden Yeni Yazıtlar). Colloquium Anatolicum 12, s. 105-121.
• Bean, G. E. (2000). Eskiçağda Menderes’in Ötesi. İstanbul: Arion.
• Benati, G. (2014). “The British Museum Excavations at Carchemish (1911-1914, 1920): A Summary of the Activities and the Methods Employed”, Karkemish An Ancient Capital on the Euphrates, (Ed. N. Marchetti), Ante Quem, Bologna, 52-65.
• Bosch, E. (1947). Eski Çağ’da Anadolu’nun Müstakil Meskûkât Darbının Vüs’ati. Halil Edhem Hatıra Kitabı. Cilt 1,161-169. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Bosch, E. (1949). Türkiye’nin Antik Devirdeki Meskûkâtına Dair Bibliyografya. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Bosch, E. (1950). Colonia Iulia Concordia Apamea Sikkeleri I. Afif Erzen (Çev.). İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi 2, 237-260.
• Bosch, E. (1951). İstanbul Arkeoloji Müzeleri. Eski Sikkeler Rehberi, I. Bölüm: Yunan-Romen-Bizantin ve Avrupa Sikkeleri. İstanbul.
• Bosch, E. (1952a). I. Gordianus’un Küçük Asya’daki Sikkeleri. IV. Türk Tarih Kongresi, 10-14 Kasım 1948, Kongreye Sunulan Tebliğler, 66-72. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Bosch, E. (1952b). Colonia Iulia Concordia Apamea Sikkeleri II. Kronoloji. Afif Erzen (Çev.). İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi 3-4, 7-16.
• Bosch, E. (1953). Colonia Iulia Concordia Apamea Sikkeleri III. Kronoloji. Afif Erzen (Çev.). İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi 8, 55-68.
• Buttery, T., Johnston, A. (1981). Greek, Roman and Islamic Coins from Sardis. Archaeological Exploration of Sardis Monograph 7. Harvard.
• Callataÿ, F. (1991). Asie Mineure Hellénistique. A Survey of Numismatic Research 1985-1990. T. Hackens, P. Naster, M. Colaert, R. van Laere, G. Moucharte, F. de Callataÿ, C. van Driessche. (eds.), 74-90.
• Callataÿ, F. (1997). Asie Mineure Hellénistique. A Survey of Numismatic Research 1990-1995. C. Morrisson, B. Kluge (eds.), 79-96.
• Carradice, I., Price, M. (2001). Hellen Dünyasında Sikke. Oğuz Tekin (Çev.). İstanbul: Homer.
• Casey, J. (2010). Sinope A Catalogue of the Greek, Roman and Byzantine Coins in Sinop Museum (Turkey) and Related Historical and Numismatic Studies. Royal Numismatic Society Special Publication no. 44. London.
• Cennet Çoşkun B. (2015). Boethius'un Tesellisinde İnsan Olmak. Felsefi Düşün-Akademik Felsefe Dergisi, s.7-22, 2015.
• Cephanecigil, G. (2016). Teaching the “Science of Antiquitie” in the Late Ottoman Turkey: Exkhard Unger and “İlm-I Asar-I atika Medhali” [Introduction to the Science of Antiquities]. ITU, AZ 13, No. 2, 175-184.
• Clair, W. S. (2008). That Greece Might Still Be Free. Cambridge: OpenBook.
• Cluzeau F. (2013). Platon’un Ruh Kuramında Pathos. Cedrus: Akdeniz Uygarlıkları Araştırma Dergisi, ss.65-87.
• Cluzeau F. (2016). Mythos’tan Bios’a Homeros (Homer: From Mythos to Bios). Kutadgubilig: Felsefe Bilim Araştırmaları Dergisi, ss.943-969.
• Coghlan, H. H. (1951). Notes on the Prehistoric Metallurgy of Copper and Bronze in the Old World. Pitt-Rivers Museum, Oxford, Occasional Papers on Technology, No. 4.
• Cook, R. M. (1981). Clazomenian Sarcophagi, Kerameus Band 3, Mainz/Rhein, Philip von Zabern.
• Çal, H. (2005). Osmanlı’dan Cumhuriyete Eski Eser Kanunları. Prof. Dr. Kazım Yaşar Kopraman’a Armağan, Ankara, s. 234-270.
• Çeçen, S. (1997). “Kaniš Kārum’unun Diğer Kārum ve Wabartumlar’a “KÙ.AN” (amutum) İle İlgili Önemli Talimatları”, Belleten LXI-231, (1997): 219-232.
• Çelebi, M. (2007) M. Antalya Bölgesi’nde İtalyan Arkeoloji Heyetleri. Adalya 10, s. 1-16.
• Çelebi, M. (2018). İtalyanların Bodrum ve Çevresindeki Arkeolojik Faaliyetleri (1919-1928). Tarih İncelemeleri Dergisi XXXIII.2, 357-373.
• Çelgin, G. (1991). Eski Yunan Epigramma’larından Örnekler Sombahar. 47-52.
• Çelgin, G. (1999). Kalimakhos’un Lâtin Ozanlarına Etkisi. Arkeoloji ve Sanat, 15-18.
• Çelgin A. V. (2003). Termessos Egemenlik Alanında Artemis Kültleri II: Keldağ/Göldağ (Neapolis) Antik Yerleşmesindeki «Aspalos-Artemis Akraia» Kültü. Epigrafik ve Arkeolojik Veriler Işığında Bir Değerlendirme, Adalya V, cilt.V, ss.141-170, 2003.
• Çelgin A. V. (2008). Anydros-Eudokias: Suyla Hayat Bulan, İnsan Eliyle Yok Olan Bir Kültür Mirası ve Düşündürdükleri. Colloquium Anatolicum ss.23-57, 2008.
• Çığ, M. İ. (1996). Mustafa Kemal Atatürk ve Türkiye'de Arkeoloji. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları, 621-627.
• Çiftçi A. (2010). Türkiye’de Eskiçağ Tarihçiliği. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya.
• Çilingiroğlu, Ç. (2015). “Kültür Tarihçiliği Kıskacında Türkiye Arkeolojsi: Arkeolojiye Kanatlarını Verebilir miyiz?” Değişen Arkeoloji, 1. Teorik Arkeoloji Grubu Türkiye Toplantısı Bildirileri (Ed. Ç. Çilingiroğlu-N. P. Özgüner), Ege Yayınları, İstanbul, 13-24.
• Çizmeli, Z. (1998). Néocésarée et le koinon du Pont: Etudes numismatique et d’histoire, Milano, 2006.
• Çizmeli Öğün, Z. (Ed.) (2016). Kaunos/Kbid Toplantıları 3, Anadolu Nümismatik Araştırmaları Çalıştayı, Anadolu Ek Dizi I.3, Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Arkeoloji Bölümü Dergisi, Ankara.
• Çizmeli Öğün, Z., Özbil, C. ve Yalçın, D. Ö. (2016). Antik Dönemde Anadolu Nümismatiği: Arkeolojik Kazılarda Ele Geçen Sikkelerin Bibliyografyası. Kaunos/Kbid Toplantıları 3, Anadolu Nümismatik Araştırmaları Çalıştayı. Zeynep Çizmeli Öğün (Ed.), 229-259.
• Çokbankir, N. (2010). "Modrena ve Nikaia Teritoryumundan Yeni Yazıtlar", OLBA, pp.323-345, 2010.
• Çokişler, E. (2019). Silahlı Çatışmalar Sırasında Kültürel Malların Korunması Rejimi: Tarihsel Gelişimin Analizi. Uluslararası İlişkiler, 61.16, 55-74.
• Çoşkun Abuagla, A. (2015). New Inscriptions from Pisidian Konane. Philia, 142-145.
• Çoşkun Abuagla, A. (2019). Publius Ovidius Naso, Dönüşümler I-XV. Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Dalegré, J. (2012). Félix Sartiaux et Phocée, Eski Foça, Παλαιά Φώκια. Cahiers Balkanique, 40, 1-9.
• Darga M. (1984). Eski Anadoluda Kadın, İstanbul 1984.
• Darga M. (1985). Hitit Mimarlığı/1 Yapı Sanatı Arkeolojik ve Filolojik Veriler, İstanbul 1985.
• Davis, J. L. (2000). Warriors for the Fatherland: National Consciousness and Archaeology in “Barbarian” Epirus and “Verdant Ionia”, 1912-22. Journal of Mediterranean Archaeology 13.1, 76-98.
• Davis, J. L. (2003). A Foreign School of Archaeology and the Politics of Archaeological Practice: Anatolia, 1922”, Journal of Mediterranean Archaeology 16.2, 145-172.
• Davis, J. L. (2005). Generous in the Matter of Exports: American Field Archaeology in Occupied Asia Minor, 1922. P. Darque, M. Fotiadis, O. Polychronopoulou (eds), Mythos: La préhistoire égéenne du XIXe au XXIe siècle après 223-229, Paris.
• Demangel, R, Laumonier, A. (1923). Fouilles de Notion. Bulletin de Correspondance Hellénique 47, 383-386.
• Demiriş, B. (1997). Publilius Syrus, Düşünceler. İstanbul: Kabalcı.
• Desch, C. H. (1928). Sumerian copper. In British Association for the Advancement of Science. Report of the 96th Meeting. Glasgow.
• Demirel Gökalp, Z. (2007). Yalvaç ve Isparta Arkeoloji Müzelerinde Bulunan Bizans Sikkeleri. (Yayımlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Demirel Gökalp, Z. (2009). Yalvaç Müzesi Bizans Sikkeleri, Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Demirel Gökalp, Z. (2014). Malatya Arkeoloji Müzesi Bizans Sikkeleri, İstanbul: Arkeoloji ve Sanat.
• Demirel Gökalp, Z. (2017). Kütahya Müzesi Bizans Sikkeleri. Ankara: Bilgin Kültür Sanat.
• Demiriş, B. (2009). İstanbul Üniversitesi’nde Klasik Filoloji, Sosyoloji Dergisi, 3. Dizi, 19. Sayı, 2009/2, 273-283.
• Dinçol A. – Darga M. (1970)."Die Feste von Karahna," Anatotica 3, 1970, 99-118.
• Doğan Alparslan (2009) Geç Hitit Devletleri, Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü, Instrumenta Lingarum Antiquarum 1,137-148.
• Dönmez- Öztürk, F. (2013). 2013, “Nikaia’dan Yeni Adak Yazıtları”, Cedrus I (2013), 285- 292.
• Dürüşken, Ç., Çoraklı, E. (2017). Antikçağda Hermeneia Cogito. Hermeneutik, 59-77.
• Dürüşken, Ç., Demiriş, B. (1999). Vitruvius. Mimarlık Üzerine, VI. Kitap Arkeoloji ve Sanat Dergisi, 40-50.
• Dürüşken, Ç. (2015). Apuleius Boethius. Felsefenin Tesellisi, felsefe Dizisi, Alfa Yayınevi, İstanbul.
• Dürüşken, Ç. (2017). Apuleius. Başkalaşımlar: Altın Eşek, Alfa Basım Yayım, İstanbul.
• Ethem, E, (2010). An Ottoman Archaeologist Caught Between Two Worlds Osman Hamdi Bey (1842-1910) Archaeology, Anthropology and Heritage in the Balkans and Anatolia The Life and Times of F.W. Hasluck, 1878-1920 (Ed. David Shankland), İstanbul.
• Erçelik, P. (2015). Seneca'nın Mektuplarında Politik Yaşama İlişkin İtirafları. Kutadgubilig: Felsefe Bilim Araştırmaları Dergisi, 255-273.
• Erden Kaya, E. (2015). Erken Cumhuriyet Dönemi Ulus İnşa Sürecinde Irk Ve Irkçılık (1923-1938). Akademik Hassasiyetler Dergisi, 3(2), 21-64.
• Erim, M. (2000). Klasik Filolojinin Önemi ve Türkiye'de Kuruluşu yay. haz. G. Çelgin, A. Vedat Çelgin, Arkeoloji ve Sanat Sayı, 94, 27-30.
• Erol, H. (2018), “The Parties and the Accessing Regions of the Old Assyrian Trade” News from the Lands of the Hittites Scientific Journal for Anatolian Research vol. 2., 2018, 35-43.
• Erol Özdizbay, A. (2011). Roma İmparatorluk Dönemi’nde Pontus-Bithynia Eyaleti’nde Agon’lar ve Agonistik Sikkeler. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Erten, E. (2018a). Antik Yazarlarda Bir Assur Kraliçesi: Semiramis. Kadın Araştırmaları Dergisi, cilt.2018/1, 45-95.
• Erten, E. (2018b). Seyitgazi/Nakoleia'dan Yeni Bir Asklepios Yazıtı. Cedrus, 265-271.
• Esin, U. (1986). Arkeolojide Kullanılan Arkeometrik Araştırmalara Genel Bir Bakış. I. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, Ankara: 1-6.
• Esin, U. (1999). Türkiye Cumhuriyeti’nin 75. Yılında Atatürk Düşüncesinde Ulusal Kimliğin Oluşturulma Sürecinde Arkeoloji’nin Yeri: Dünü, Bugünü. Türkiye Cumhuriyeti’nin 75. Yılında Bilim “Bilanço 1923-1998” Ulusal Toplantısı (I. Kitap): 277-288. Türkiye Bilimler Akademisi, Ankara.
• Evans, J. D. (2018). Coins from the Excavations at Sardis: Their Archaeological and Economis Contexts Coins from the 1973 to 2013 Excavations. Archaeological Exploration of Sardis Monograph 13. Cambridge.
• Franke, P. R. (2007). Roma Döneminde Küçükasya, Sikkelerin Yansımasında Yunan Yaşamı. Nezahat Baydur, Banu Theis-Baydur (Çev.). İstanbul: Ege.
• Goldman, H. (1923). Excavations of the Fogg Museum at Colophon, AJA 27.1, 67-68.
• Gökalp Özdil N. (2015). A New Honorary Decree From Nysa Ad Maeandrum. Philia, vol.1, 146-152.
• Gökalp Özdil N. (2018). Philanthropia. Hellenistik Dönem Karia Kentlerinde İnsan Sevgisi ve Yardımseverlik. Kabalcı Yayınevi.
• Gören, E., Yavuz, E. (2018). Aristophanes: Ploutos (Servet). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Gören, E., Yavuz, E. (2019). Aristophanes: Kadın Mebuslar. Türkiye İs Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Grierson, P. (1975). Numismatics. Oxford: Oxford Universtiy Press.
• Guidi, G. (1924). Viaggio Viaggio di Esplorazione di Caria (Parte I), Annuario della R. Scuola Archeologica di Atene e delle Missioni Italiane in Oriente, IV-V, 345-396.
• Hermary, A. (2012). L’activité archéologique de Félix Sartiaux à Phocée (1913-1914 et 1920). Cahiers Balkanique 40, 1-4.
• Hisar, A. Ş. (2010). Türk Müzeciliği, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Holland, L. (1944), “Colophon”, Hesperia 13.2, 91-171.
• Howgego, C. (1998). Sikkeler Işığında Eskiçağ Tarihi. Oğuz Tekin (Çev.). İstanbul: Homer.
• Hürmüzlü, B. (2005). The Organization and Utilization of the Burial Grounds in Klazomenai. Olba XII, 39-67.
• Ilıcak, Ş. (2011). The Greek Revolution Of 1821: A European Eveny. Petros Pizanias (Ed.), The Revolt Of Alexandros Ipsilantis And The Fate Of the Fenariots In Ottoman Documents, 225-239. İstanbul: Isis.
• Ilkı, G. (2007). Prof. Dr. Ahmet Ünal’ın Hayatı, Kişiliği ve Eserleri: selçuk Üniversitesi SBE, İlköğretim Anabilim Dalı, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Bilim Dalı, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya.
• Ireland, S. (2000). Greek, Roman, and Byzantine Coins in the Museum at Amasya (Ancient Amaseia), Turkey. Royal Numismatic Society Special Publication no. 33. London.
• İdil, V., Kadıoğlu, M. (2008). 2006 Yılı Nysa Kazıve Restorasyon Çalışmaları. KST 29.2, 197-226.
• İplikçioğlu, B. (1992). Neue Inschriften aus Nord-Lykien. Wien.
• İplikçioğlu, B. (2007). Hellen ve Roma Tarihinin Anahatları, İstanbul: Arkeoloji ve Sanat.
• İşbilen, E. Ş. (2017). I. Dünya Savaşı Yıllarında Osmanlı Devleti’nde Eski Eserlere Yaklaşım ve Anadolu’da Yapılan Arkeolojik Kazılar. Mediterranean Journal of Humanities, VII/2, 307-322
• Jacopi, G. (1929). Clara Rhodos III. Scavi nella Necropoli di Jalisso 1924-1928, Rhodes.
• Kaderli, L. (2014). Kültürel Miras Koruma Yaklaşımlarının Tarihsel Gelişimi. TÜBA-KED 12/2014, 29-41.
• Kadıoğlu, M. (2006). Die Scaenae Frons des Theaters von Nysa am Mäander. Mainz.
• Kalelioğlu, O. (2008). Türk-Yunan İlişkileri ve Megali İdea. Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 41, 105-123.
• Karayaka, N. (2019). Hocam Prof. Dr. Nezahat Baydur. İstanbul: Ege.
• Karwiese, S. (1995). Die Münzprägung von Ephesos I. Die Anfänge, Die älteste Prägungen und der Beginn der Münzprägung überhaupt. Wien.
• Karwiese, S. (2012). Die Münzprägung von Ephesos Band 5,1. Veröffentlichungen des Institutes für Numismatik und Geldgeschichte Band 14. Wien.
• Karwiese, S. (2016). Die Münzprägung von Ephesos 5,2. Veröffentlichungen des Institutes für Numismatik und Geldgeschichte Band 18. Wien.
• Karwiese, S. (2019). Die Münzprägung von Ephesos 2. Prägeserien 7 bis 11 (5.-4. Jh. v. Chr.) Veröffentlichungen des Institutes für Numismatik und Geldgeschichte Band 20. Wien.
• Katsari, C., Lightfoot, C., Özme, A. (2012). The Amorium Mint and and the Coin Finds, Amorium Reports 4. Berlin.
• Kazancı, S. (1998). XIX. Yüzyıl Osmanlı Müzeciliği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üviversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.