Pisidia Antiokheia Kenti Atriumlu Ev’de Ele Geçen Sikkeler

Yıl 2021, Sayı: 52, 201 - 215, 30.04.2021

Hacer Sancaktar

Öz

Antiokheia kenti, Isparta İli, Yalvaç ilçesinin yaklaşık 1 km kuzeydoğusunda Sultan Dağı’nın güney yamaçlarında yedi tepeden oluşan bir alanda kurulmuştur. Kentte Nymphaeum’un güneybatısında yer alan Atriumlu Ev’de kazı çalışmaları 2013 yılında başlatılmış ve 2016 yılında tamamlanmıştır. Bu çalışmada Atriumlu Ev’de gerçekleştirilen bilimsel arkeolojik kazılarda ele geçen 61 adet sikke incelenecektir (2015 yılında 59 adet ve 2016 yılında 2 adet). Hepsi bronz olan çalışma kapsamındaki tanımı yapılabilen bu sikkelerin dönemsel dağılımı şöyledir: Roma Eyalet 1, Geç Roma 9, Bizans 33 ve teşhis edilemeyen 18 adettir. Bu sikkeler içerisinde en erken tarihli sikke MS 251-253 ve en geç tarihli sikke ise 1042?-c.1050’dir. Atriumlu Ev’de ele geçen sikkeler, arkeolojik buluntular ve mimari izler yapının Roma İmparatorluk Döneminden 12. yüzyıla kadar dönemsel onarımlar geçirerek kullanım gördüğüne işaret etmektedir. Kentte ele geçen sikkelerin dönemlerine göre çalışılması, kentin ekonomik ve siyasal hareketliliği konusunda bilgiler sunmaktadır. Bu çalışmada öncelikle Atriumlu Ev’de yapılan kazılarda ele geçen sikkeler dönemsel olarak değerlendirilmekte ve ardından da sikkelerin incelendiği bir katalog bölümüyle son bulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Pisidia Antiokheia, Atriumlu Ev, Geç Roma

Teşekkür

Söz konusu malzemenin çalışılması konusunda izinleri ve destekleri nedeniyle, Pisidia Antiokheia Kazıları başkanı Sayın Prof. Dr. Mehmet Özhanlı’ya teşekkürlerimi sunarım.

Kaynakça

• Akış, E. (2011). Yalvaç Müzesi’nde Yer Alan Pisidia Antiocheiası Roma Koloni Sikkeleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Süleyman Demirel Üniversitesi. Isparta.
• Aktaş, M. (2006). Pisidia Antiocheia’sı Kent Sikkeleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi. Konya.
• Altınoluk, S. (2010). Eskiçağ'da Irmak Tanrıları: Türkiye Trakyası ve Anadolu [River Gods in Antiquity: Eastern Thrace and Anatolia]. İstanbul: Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü.
• Baydur, N. (1998). Roma Sikkeleri. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat.
• Butcher, K. (2003). Small Change in Ancient Beirut, The Coin Finds from BEY 0006 and BEY 045: Persian Hellenistic, Roman and Byzantine Periods, Berytus 45-46. Faculty of Arts and Sciences, American University of Beirut.
• Calder, W. M. (1912). Colonia Caesareia Antiocheiai, JRS II, 78-109.
• Cohen, G. M. (1978). Seleucid Colonies: Studies in Founding, Administration and Organization, Historia, Einzelshriften, Heft 30: Wiesbaden: Steiner.
• Cohen, G. M. (1995). The Hellenistic Settlements in Europe, the Islands, and Asia Minor. Berkeley: University of California Press.
• Demirel-Gökalp, Z. (2007). Yalvaç Müzesi Bizans Sikkeleri (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Anadolu Üniversitesi. Eskişehir.
• Demirel-Gökalp, Z. (2009). Yalvaç Müzesi Bizans Sikkeleri. Ankara: Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü.
• DOC I. Bellinger, A. R. ‒ Grierson, P. (1966). Catalogue of the Byzantine Coins in the Dumbarton Oaks Collection and in the Whittemore Collection, Vol. 1, Anastasius I to Maurice, 491-602, Dumbarton Oaks Center for Byzantine Studies. Washington: D.C.
• DOC II/1. Bellinger, A. R. ‒ Grierson, P. (1968). Catalogue of the Byzantine Coins in the Dumbarton Oaks Collection and in the Whittemore Collection, Phocas to Theodosius III 602-717, Phocas and Heraclius, Vol. 2 Part I, Dumbarton Oaks Center for Byzantine Studies. Washington: D.C.
• DOC II/2. Bellinger, A. R. ‒ Grierson, P. (1968). Catalogue of the Byzantine Coins in the Dumbarton Oaks Collection and in the Whittemore Collection, Phocas toTheodosius III, 602-717, Heraclius Constantine to Theodosius III (641-617),Vol. 2 Part 2, Dumbarton Oaks Center for Byzantine Studies. Washington: D.C.
• DOC III/2. Bellinger, A. R. ‒ Grierson, P. (1973). Catalogue of the Byzantine Coins in the Dumbarton Oaks Collection and in the Whittemore Collection, Leo III to Nicephorus III 717-1081, Vol. 3 Part 2, Dumbarton Oaks Center for Byzantine Studies. Washington: D.C.
• Guest, P. (2012). The Production, Supply and Use of Late Roman and Early Byzantine Copper Coinage in the Eastern Empire. NC 172, 105-131.
• Johnson, E. S. (1958). Early Christianity in Asia Minor. Journal of Biblical Literature 77/1, 1-17.
• Kaşka, G. (2017). Pisidia Antiokheia’sında Hristyanlık. SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 41, 21-33. Katsari, C., Lightfoot, C. S., Özme, A. (2012). The Amorium Mint and the Coin Finds, Amorium Reports 4. Berlin.
• Krzyzanowska, A. (1970). Monnaies Coloniales D’Antioche De Pisidie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Levick, B. M. (1966). The Coinage of Pisidian Antioch in the 3rd Century A.D. NC7 6, 47-59.
• Levick, B. M. (1967). Roman Colonies in Southern Asia Minor, Oxford: Oxford University Press.
• LRBC I/II. Carson, R. A. G. ‒ Hill P. V. ‒ Kent, J.P.C. (1978). Late Roman Bronze Coinage I/II. Sanford J. Durst: Numismatic Publication New York N.Y.
• Milne, J. G. (1947). The Coinage of Antioch in Pisidia after A.D. 250. NC 7, Sixth Series, 1-97.
• Mitchell, S. (1993). Anatolia: Land, Men and Gods in Asia Minor, vol. 2, The Rise of the Church. Oxford: Clarendon Press.
• Mitchell S. –Waelkens, M. (1998). Pisidian Antioch, The Site and İts Monuments, London: Duckworth with the Classical Press of Wales.
• Nollé, J. (1995). Colonia Und Socia Der Römer, Ein neuer Vorschlag zur Auflösung der Buschtaben “SR” auf den Münzenvon Antiocheia bei Pisidien. Rom und der Griechische Osten, Festschrift H. H. Schmitt zum 65 (s. 350-370). Stuttgart: Geburtstag.
• Özhanlı, M. (2009). Pisidia Antiokheiası Kazıları 2008. Anmed 7, 70-74.
• Özhanlı, M. (2010). Pisidia Antiokheiası Kazıları 2009. Anmed 8, 70-74.
• Özhanlı, M. (2011). Pisidia Antiokheiası Kazısı 2010. Anmed 9, 81-85.
• Özhanlı, M. (2012). Pisidia Antiokheiası Kazısı 2011. Anmed 10, 88-92.
• Özhanlı, M. (2013). Pisidia Antiokheiası Kazısı 2012. Anmed 11, 14-20.
• Özhanlı, M. (2014). Pisidia Antiokheiası Kazısı 2013. Anmed 12, 14-19.
• Özhanlı, M. (2015). Pisidia Antiokheia Kazısı 2014. Anmed 13, 1-7.
• Özhanlı, M. (2016). Pisidia Antiokheia Kazısı 2015. Anmed 14, 9-15.
• Özhanlı, M. (2017a). Pisidia Antiokheia Kazısı 2016. Anmed 15, 95-99.
• Özhanlı, M. (2017b). Pisidia Antiokheiası, Yollar ve Mirtokefalon Savaşı. USAD 7, 99-104.
• Özhanlı, M. (2018). Pisidia Antiokheia Kazısı 2017. Anmed 16, 90-94.
• Özhanlı, M. (2019). Pisidia Antiokheia Kazısı 2018. Anmed 17, 158-163.
• Reece, R. (2003). The Late Roman Economy-and Coins. Lavan L., Bowden W. (Eds.), Theory and Practice in Late Antique Archeology, Vol. 1 (s. 139-168). Brill.
• RIC VI. Sutherland, C. H. V. (1967). The Roman Imperial Coinage, vol. 6: from Diocletian's reform (AD 294) to the death of Maximinus (AD 313). London: Sping and Son.
• RIC VII. Bruun, P. M. (1966). The Roman Imperial Coinage, vol. 7: Constantine and Licinius AD 313-337, (eds), Sutherland C. H. V. – Carson, R. A. G. London: Sping and Son.
• RIC IX. Pearce, J. W. E. (1951). The Roman Imperial Coinage, vol. IX: Valentinian I – Theodosius I, (eds), Sutherland C. H. V. – Carson, R. A. G. London: Sping and Son.
• Sancaktar, H. (2009). Anadolu’daki Roma Koloni Kentleri ve Sikke Tipolojisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi. Ankara.
• Sancaktar, H. (2013). 2012 Yılı Pisidia Antiokheia Kazısı Sikkeleri: Ön Rapor. Hürmüzlü, B., Fırat, M., Gerçek A. (Eds.), Pisidia Araştırmaları-I, Sempozyum Bildiri Kitabı (s. 368-377). Isparta: S.D.Ü. Arkeoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi.
• Sancaktar, H. (2014). Antiokheia (Pisidia) Kazısı Sikkeleri: 2008-2012. Dörtlük, K., Tekin, O., Boyraz-Seyhan, R. (Eds.), First International Congress of the Anatolian Monetary History and Numismatics (s. 515-524). İstanbul: Sunan – İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü.
• Travaglini A. – Camilleri, V. G. (2010). Hierapolis di Frigia Le Monete, Campagne di Scavo 1957-2004, Hierapolis di Frigia IV. İstanbul.
• Uzunaslan, A. (2013). Epigrafik ve Arkeolojik Araştırmalar Işığında Pisidia Antiocheia: Kent Tarihine İlişkin Yeni Gözlemler. Hürmüzlü, B., Fırat, M., Gerçek A. (Eds.), Pisidia Araştırmaları-I, Sempozyum Bildiri Kitabı (s. 312-343). Isparta: S.D.Ü. Arkeoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi.