Dağlık Alanda Bitki Tür Zenginliğinin ve Çeşitliliğinin İncelenmesi: Sultan Dağları, Türkiye

Yıl 2023, Sayı: 60, 190 - 201, 31.12.2023

Seda Kaya Köse , Çetin Şenkul

Öz

Küresel ve lokal ölçeklerde biyolojik çeşitlilik yok olma tehlikesi altındadır. Biyoçeşitliliğin belirlenmesi, ölçülmesi, değerlendirilmesi, tür çeşitliliğinin azaldığı/yoğunlaştığı alanların belirlenmesi neyi, nerede, nasıl korunacağı sorularının cevap bulması giderek artan bir öneme sahiptir. Biyolojik çeşitliliğin ölçülmesinde çeşitlilik indislerini kullanmak yaygın bir araştırma metodudur. Bu çalışma kapsamında da çeşitlilik bileşenlerinin bir arada değerlendirilmesi ve görselleştirilmesine olanak sağlayan SHE analizi uygulanarak Türkiye’nin ortam ve bitki çeşitliliği açısından önemli dağlık alanlarından biri olan Sultan Dağları’nda bitki zenginliği ve çeşitliliğinin ölçülmesi ve değerlendirilmesi gerçekleştirilmiştir. SHE analizi (S=Tür Zenginliği, H=Shannon-Wiener indisi, E= Buzal ve Gibson eşitliğini) çeşitlilik ve dengeliliğin ölçülerek belirlenmesini sağlamaktadır. Çalışmada Sultan Dağları’nda 2019-2021 yılları arasında 95 örneklem alanda (100 m X 100 m) arazi çalışmaları gerçekleştirilerek bitki türleri ve bitki türlerine ait bolluk verisi elde edilmiştir. Elde edilen veriler SHE analizi ile değerlendirilerek alanın çeşitlilik ve dengelilik değerleri belirlenmiştir. SHE analizine göre H değeri 1,92- 3,65 değerleri arasında değişkenlik göstermektedir. Genel bir ifade ile dağlık alanın kuzey ve doğu yamaçlarında tür zenginliğinin ve çeşitliliğinin fazla olduğu gözlenmektedir. Bu çalışma kapsamında Sultan Dağları’nın genelinde ilk defa SHE analizi ile bitki türlerinin değerlendirilmesine ilişkin bir sonuca ulaşılmıştır. Dağlık alanın tür çeşitliliği değerlerinin belirlenmesi hem lokal ölçekte hem de dünyanın geri kalan bölgeleri ile kıyaslanması, ilişkilendirilmesi ve özgün değerinin belirlenmesi açısından son derecede önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Biyoçeşitlilik, SHE analizi, Alfa çeşitlilik indisi, Shannon indeksi, Sultan Dağları

Destekleyen Kurum

SDÜ BAP

Proje Numarası

SDK-2019-7013

Teşekkür

TÜBİTAK 2237- A “Biyolojik Çeşitliliğin Tür, Taksonomik, Fonksiyonel ve Yapısal Özelliklere Dayalı Tespiti” adlı bilimsel etkinliği düzenleyen Prof. Dr. Kürşad Özkan ve öğretim elemanlarına ve etkinliğe mali destek olan TÜBİTAK’a teşekkür ederiz.

Examination of Plant Species Richness and Diversity in a Mountainous Area: Sultan Mountains, Turkey

Öz

Biological diversity is under threat at both global and local scales. The identification, measurement, assessment, and determination of how and where to conserve biodiversity have become increasingly important questions. The use of diversity indices is a common research method for measuring biological diversity. In this study, plant richness and diversity in Sultan Mountains, one of the significant mountainous areas in Turkey, were measured and evaluated by applying the SHE analysis, which allows for the comprehensive assessment and visualization of diversity components. The SHE analysis (S=Tür Zenginliği, H=Shannon-Wiener index, E=Buzal and Gibson equation) enables the measurement and determination of diversity and evenness. In this study, fieldwork was conducted in 95 sampling sites (100 m X 100 m) in Sultan Mountains between 2019 and 2021, and data on plant species and their abundance were collected. The obtained data were assessed using SHE analysis to determine diversity and evenness values of the area. According to SHE analysis, the H value ranged from 1.92 to 3.65. In general, it is observed that species richness and diversity are higher on the northern and eastern slopes of the mountainous area. This study provides a novel conclusion regarding the evaluation of plant species using SHE analysis for Sultan Mountains as a whole. Determining the values of species diversity in the mountainous area is of great importance for both local and global comparisons, correlations, and the determination of its unique value when considered alongside other regions around the world.

Anahtar Kelimeler

Biodiversity, SHE analysis, Alpha diversity index, Shannon index, Sultan Mountains

Proje Numarası

SDK-2019-7013

Kaynakça

• kaynakça ekleyiniz.