Güven Sorumluluğu ve “Culpa In Contrahendo”

Yıl 2017, Cilt: 25 Sayı: 1, 239 - 288, 10.08.2017

Yasemin Durak

https://doi.org/10.15337/suhfd.325488

Cited By: 4

Öz

Güven sorumluluğu, dürüstlük kuralına dayanan davranış yükümlerinin
ihlalinden kaynaklanmaktadır. Burada ne sözleşme ne de haksız fiil sorumluluğu
olarak nitelendirilen olaylarda, güven sağlayan kişilerin dürüstlük kuralına
aykırı şekilde bu güveni boşa çıkarması durumunda, hâkimin hukuk yaratması
sonucunda oluşmuş bir sorumluluk söz konusudur.

            Bu sorumluluk culpa in
contrahendodan doğan sorumluluğu da kapsayan bir üst kavramdır. Bu nedenle
güven sorumluluğu, culpa in contrahendodan doğan sorumlulukta olduğu gibi ne
sözleşme sorumluğu, ne de haksız fiil sorumluluğudur. Burada her ikisi arasında
yer alan üçüncü bir sorumluluk kategorisi söz konusu olmaktadır.

Güven sorumluluğu, culpa in contrahendodan doğan sorumlulukla birlikte,
sözleşmenin devamında, sözleşme sonrası koruma yükümlerinin ihlalinden
kaynaklanan sorumlulukları da kapsamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Güven sorumluluğu, culpa in contrahendo, koruma yükümü, bilgi verme yükümlülüğü, görüşme yardımcılarının sorumluluğu

Kaynakça

• AKYOL, Şener: Dürüstlük Kuralı ve Hakkın Kötüye Kullanılması Yasağı, İstanbul 2006 (Akyol, Dürüstlük). AKYOL, Şener: Medeni Hukukta Çelişki Yasağı, İstanbul 2007 (Akyol, Çelişki). AKÜNAL, Teoman: Sorumluluk Hukukunda Sözleşmenin Nisbiliği Prensibinin Aşılması, YD., 1988, Cilt: 14, Sayı: 1 – 2, s. 222 – 237. ANTALYA, O. Gökhan: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Cilt I, İstanbul 2012. ATAMER, Yeşim M.: Üçüncü Kişinin Uğradığı Zararın Sözleşmesel Sorumluluk Kurallarına Göre Tazmini, YD., 1996, Cilt: 22, Sayı: 1 – 2, s. 99 – 132 AYAN, Mehmet: Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, 10. Baskı, Konya 2015. BAYGIN, Cem: Culpa In Contrahendo Sorumluluğu ve Amerikan Hukukundaki Uygulaması, AÜEHFD., 2000, Cilt: 1 – 4, Sayı: 1 – 2, s. 345 – 377. BERGER, Bernhard: Zur Unterscheidung zwischen Rechtsscheinhaftung und Vertrauenshaftung, recht 2000, s. 201 – 220. BUCHER, Eugen: Vertrauenshaftung, Was? Woher?, Wohin? http://www.eugenbucher.ch/pdf_files/89. pdf Erişim Tarihi: 17.06.2016 BUCHER, Eugen: Was man aus einem Fall von “Putativ – Vertrauenshaftung”lernen kann, recht 2001, s. 65 – 81 (Bucher, Recht 2001). http://www.eugenbucher.ch/pdf_files/76. pdf Erişim Tarihi: 17.06.2016 CANARIS, Claus – Wilhelm: Die Vertrauenshaftung im Deutschen Privatrecht, München 1971 (Canaris, Vertrauenshaftung). CANARIS, Claus – Wilhelm: Die Haftung des Sachverstaendigen zwischen Schutzwirkung für Dritte und Dritthaftung aus culpa in contrahendo, JZ., 1998, s. 603 – 607 (Canaris, JZ/1998). CANARIS, Claus – Wilhelm: Schutzwirkungen zugunsten Dritter bei “Gegenläufigkeit” der Interessen, JZ., 1995, s. 441 – 446 (Canaris, JZ/1995).
• CANARIS, Claus – Wilhelm: Ansprüche wegen “positiver Vertragsverletzung” und “Schutzwirkung für Dritte” bei nichtigen Verträgen, Zugleich ein Beitrag zur Vereinheitlichung der Regeln über die Schutzpflichtverletzungen, JZ., 1965, s. 475 – 482 (Canaris, JZ/1965). CANSEL, Erol/ ÖZEL, Çağlar: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Cilt I, Ankara 2014. CRONE, Hans Caspar: Zession: kausal oder abstrakt?, SJZ., 1997, s. 249 – 260 (Crone, SJZ, 1997). DAMM, Reinhard: Entwicklungstehendenzen der Expertenhaftung, Vermögensschutz und Drittschutz auf dem Markt für sachkundige Informationen, JZ., 1991, s. 373 – 385. EDİS, Seyfullah: Medeni Hukuka Giriş ve Başlangıç Hükümleri, 6. Baskı, Ankara 1997 (Edis, Medeni). EDİS, Seyfullah: Doğruluk ve Güven Kurallarının Hukuki Niteliği, Mahmut Koloğlu’ya 70. Yaş Armağanı, Ankara 1975, s. 447 – 460 (Edis, Doğruluk ve Güven). EREN, Fikret: Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, 18. Baskı, İstanbul 2015. FISCHER, Willi: Dritthaftung für falsche freiwillige Auskünfte, ZVglRWiss., 1984, s. 1 – 31. GEZDER, Ümit: Türk/İsviçre Hukukunda Culpa in Contrahendo Sorumluluğu, İstanbul 2009. GÜRPINAR, Damla: Sözleşme Dışı Yanlış Tavsiyede Bulunma, Öğüt veya Bilgi Vermeden Doğan Hukuki Sorumluluk, İzmir 2006. HATEMİ, Hüseyin, GÖKYAYLA, Emre: Borçlar Hukuku Genel Hüküm, İstanbul 2011. HERRMANN, Harald: Die Sachwalterhaftung vermögensorgender Berufe, Zu den berufssoziologischen und wirtschaftsrechtlichen Grundlagen der culpa in contrahendo, JZ., 1983, s. 422 – 431. HOCHLOCH, Gerhard: “Vertrauenshaftung” – Beginn einer Konkretisierung?, NJW., 1979 s. 2369 – 2374. İNAN, Ali Naim: “Culpa In Contrahendo” Mukavele Yapılırken İşlenen Kusurdan Dolayı Mesuliyetin Hukuki Sebeplerini İzah Eden Nazariyeler Üzerinde Mukayeseli Bir Çalışma, AD.,1954, s. 878 – 887. İNAN, Ali Naim/ YÜCEL, Özge: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 4. Baskı, Ankara 2014. KALKAN-OĞUZTÜRK, Burcu: Güven Sorumluluğu, İstanbul 2008. KILIÇOĞLU, Ahmet M.: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 14. Baskı, Ankara 2011. KIRCA, Çiğdem: Bilgi Vermeden Dolayı Üçüncü Kişiye Karşı Sorumluluk, Ankara 2004. KORKUT, Ömer: Anonim Şirketlerde İnançlı Yönetim Kurulu Üyeliği, Ankara 2006, Doktora Tezi. KOSTKIEWICZ, Jolanta Kren: Vertrauenshaftung im schweizerischen IPR, ZBJV., 2001, s. 161 – 199. KUHN, Moritz: Die Haftung aus falscher Auskunft und falscher Raterteilung, SJZ., 1986, s. 345 – 356. LARENZ, Karl: Allgemeiner Teil des deutschen Bürgerlichen Rechts Ein Lehrbuch, 7. Auflage, München, 1989 (Larenz, Lehrbuch). LARENZ, Karl: Culpa in Contrahendo, Verkehrssicherungspflicht und “sozialer Kontakt”, MDR., 1954, 9, s. 515 – 518 (Larenz, MDR). LEHMANN, Michael: Culpa in Contrahendo, http://www.lex. unict.it/congressoitalotedesco/Lehman % 20ted.).pdf Erişim Tarihi: 15.10.2007 LEUENBERGER, Christophe: Haftung von Hilfspersonen gegenüber vertragsfremden Dritten, ZBJV., 2000, s. 289 – 294. LOSER-KROGH, Peter: Kritische Überlegungen zur Reform des Haftpflichtrechts, Haftung aus Treue und Glauben, Verursachung und Verjährung, ZSR., 2003/II, s. 127 – 229. MERZ, Hans: Vertrag und Vertragsschluss, 2. Auflage, Bern 1992. NEUNER, Jörg: Der Schutz und die Haftung Dritter nach vertraglichen Grundsätzen, JZ.,1999, s. 126 – 136. NOMER, Haluk N.: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 14. Baskı, İstanbul 2015. OĞUZMAN, Kemal/ ÖZ Turgut: Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, Cilt I, 14. Baskı, İstanbul 2016. PICKER, Eduard: Vertragliche und deliktische Schadenshaftung, JZ, 1987, s. 1041 – 1058. REIMANN, Theoder Bühler: Zum Problem der culpa in contrahendo, SJZ., 1979, s. 357 – 366. REİSOĞLU, Safa: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 22. Baskı, İstanbul 2011. SEROZAN, Rona: Yeni Alman İfa Engelleri Hukuku, İÜHFM., 2000, Cilt: 58, Sayı: 1 – 2, s. 231 – 248 (Serozan, İÜHFM, 2000). SEROZAN, Rona: Sorumluluk Hukuku Alanında İlginç Alman Mahkeme İçtihatları, MHAD., 1977, Sayı: 14, s. 113 – 123 (Serozan, MHAD, 1977). SEROZAN, Rona: “Culpa İn Contrahendo”, “Akdin Müsbet İhlali” ve “Üçüncü Kişiyi Koruyucu Etkili Sözleşme” Kurumlarının Ortak Temeli: Edim Yükümlerinden Bağımsız Borç İlişkisi, MHAD., 1968, Sayı: 3, s. 108 – 129 (Serozan, MHAD, 1968). SOMMER, Ueli: Vertrauenshaftung, Anstoss zur Neukonzeption des Haftpflicht- und Obligationenrechts?, AJP, 2006, 9, 1031 – 1041. SPIRO, Karl: Die Haftung für Abschluss- und Verhandlungsgehilfen, zugleich ein Beitrag zur Lehre von der culpa in contrahendo, ZSR., 1986, s. 619 – 647. TANDOĞAN, Haluk: Türk Mesuliyet Hukuku, Ankara 1961. TARMAN, Zeynep Derya: Die Gutachterhaftung gegenüber dem Dritten im deutschen und schweizerischen Recht, Dissertation Konstanz 2007. TEKİNAY, Selahattin Sulhi/ AKMAN, Sermet/ BURCUOĞLU, Haluk/ ALTOP, Atilla: Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, 7. Baskı, İstanbul 1993. THIELE, Wolfgang: Leistungsstörung und Schutzpflichterletzung, JZ., 1967, s. 649 – 658. ÜLGEN, Hüseyin: Hukuki Görünüş Nazariyesi, İstanbul 2005. VON TUHR, Andreas: Borçlar Hukuku, Çeviren: Cevat Edege, Ankara 1983. WALTER, Hans Peter: Vertrauenshaftung im Umfeld des Vertrages, ZBJV., 1996, s. 273 – 295 (Walter, ZBJV, 1996). WALTER, Hans Peter: Die Vertrauenshaftung: Unkraut oder Blume im Garten des Rechts?, ZSR., 2001, s. 79 – 100 (Walter, ZSR, 2001). WIDMER, Corinne: Vertrauenshaftung – Von der Gefährlichkeit des Überflüssigen, ZSR, 2001, s. 101 – 125. WIEGAND, Wolfgang/ BERGER, Bernhard: Zur rechtssystematischen Einordnung von Art. 11 BEHG, ZBJV., 1999, s. 713 – 743. YALMAN, Süleyman: Türk – İsviçre Hukukunda Sözleşme Görüşmelerinden Doğan Sorumluluk, Ankara 2006. YILMAZ, Hamdi: Sözleşme Görüşmelerinde Kusur “Culpa In Contrahendo” ve Sorumluluğun Hukuksal Niteliğinde Yeni Görüşler, YD., 1985, Cilt: 11, Sayı: 1 – 2, s. 240 – 252.
• Prof. Dr. Hüseyin Hatemi ile Röportaj – Yeni Borçlar Yasa Tasarısının Değerlendirilmesi, http:// www.turkhukuksitesi.com/showthread.php?t=22530 Erişim Tarihi: 15.10.2007.