İdare Hukuku Boyutuyla İyi Yönetişim İlkesi: İyi İdare

Yıl 2019, Cilt: 27 Sayı: 3, 497 - 532, 27.12.2019

Selman Sacit Boz , Cihat Yurdaer , Yunus Eraslan

https://doi.org/10.15337/suhfd.657093

Öz

Bu çalışmada, temelde kamu yönetimi teorisine ilişkin olan iyi yönetişim ilkesinin idare hukukundaki yansımaları incelenmiştir. İyi yönetişim kavramının idare hukuku boyutuyla karşılığı, iyi idaredir. Avrupa Birliği Hukuku çerçevesinde iyi idare ise; açıklığın, katılımcılığın, etkinlik ve tutarlığının tesis edildiği, tasarrufları ile ilgili olarak kendisinden hesap sorulabilen idaredir.
İyi idarenin unsurları, Kamu Yönetimi Temel Kanunu Tasarısı olarak gündeme gelen ancak kanunlaşamayan düzenlemeden faydalanılarak açıklanmaya çalışılmıştır. Böylece söz konusu kavramlara, kanun koyucunun nasıl bir anlam yüklediği/yükleyeceği ortaya konulmaya çalışmıştır.
Çalışma kapsamında ulaştığımız sonuçlara göre; "hukuka uygun davranan", "ayrımcılık yapmayan", "usuli güvencelere uyan", "şeffaf, katılımcı, hesap veren, etkin, tutarlı olan" ve "nezaket, ahlak, dürüstlük, titizlik gibi etik ilkelere riayet eden" idare, iyi idaredir.

Anahtar Kelimeler

İyi yönetişim, İyi idare, Hukuk devleti, İyi Yönetim Beyaz Kitabı, Kamu Yönetimi Temel Kanunu Tasarısı

Principle of Good Governance in Terms of Administrative Law: Good Administration

Öz

In this study, the
reflections of the principle of good governance, which is mainly related to the public administration
theory, in administrative law has been examined. The concept of good governance
with respect to administrative law is good administration. In the framework of
European Union Law, good administration is the administration in which
openness, participation, efficiency and consistency are established and can be
held accountable for its dispositions.

The elements of good
administration have been tried to be explained by making use of the regulation
that came into the agenda as the Draft Law on Public Administration, which
however was not adopted. Thus, it has been tried to put forward which meanings
the legislator imposes / will impose on these concepts.

According to the
conclusions of the study, the administration which "acts in accordance
with the law", "does not discriminate", "complies with
procedural safeguards", "is transparent, participatory, accountable,
effective, consistent" and "respects ethical principles such as
courtesy, morality, honesty and diligence", is a good administration.

Anahtar Kelimeler

Good governance, Good administration, Rule of law, , White Book of Good Governance, Draft Law on Public Administration

Kaynakça

• ABDİOĞLU, Hasan, "Yönetişim İlkelerinin Uygulanmasında Kamu Denetçiliği (Ombudsmanlık) Kurumu ve Avrupa Birliği Sürecinde Türkiye Açısından Önemi", İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 11, s. 79-102. AKILLIOĞLU, Tekin, "Bireyin Yönetsel İşlemler Karşısından Korunması ve Yönetim Hukukumuz", Amme İdaresi Dergisi, C. 14, S. 3, s. 37-56. AKILLIOĞLU, Tekin, "Yönetimde Açıklık-Gizlilik ve Bilgi Edinme Hakkı", Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, C. 46, S. 3, s. 1-12. AKTAN, Coşkun Can -ÇOBAN, Hilmi, "Kamu Sektöründe İyi Yönetim İlkeleri", in Kamu Mali Yönetiminde Stratejik Planlama ve Performans Esaslı Bütçeleme, Ankara, 2006, s. 13-40. AKTAN, Coşkun Can, "İdeal Devlet ve İyi Yönetim: Temel İlkeler, Kurallar ve Kurumlar", Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, S. 1, C. 7, 2015, s. 50-60. AKYILMAZ, Bahtiyar - SEZGİNER, Murat - KAYA, Cemil, Türk İdare Hukuku, Yenilenmiş 9. Baskı, Ankara, 2018. AKYILMAZ, Bahtiyar, "İyi Yönetim ve Avrupa İyi Yönetim Yasası/Good Administration and Code of Good Administrative Behaviour", Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. VII, Y. 2003, S. 1-2, Haziran-Aralık 2003, s. 143-158. AKYILMAZ, Bahtiyar, İdari Usul İlkeleri Işığında İdari İşlemin Yapılış Usulü, Ankara, 2000. AL, Hamza, "Kamu Yönetimi Temel Kanunu Tasarısı", Liberal Düşünce, 2004, s. 183-196. ATAY, Ender Ethem, "Kamu Yönetimi Temel Kanunu Tasarısı'nın Eleştirisi", 2023 Dergisi, S. 34, s. 12-15. BALCI, Asım - NOHUTÇU, Ahmet - ÖZTÜRK, Namık Kemal - COŞKUN, Bayram, Kamu Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar, Ankara, 2003. COMMİSSİON OF THE EUROPEAN COMMUNİTİES, European Governance A White Paper, COM(2001), 428 final, Brussels. DEMİR, Fatih, "Avrupa İdari Alanı İlkeleri Bağlamında Türkiye'nin Avrupa Birliği Adaylık Süreci", Amme İdaresi Dergisi, Aralık 2009, C. 42, S. 4, s. 79-100. DIAMANDOUROS, P. Nikiforos, "Reflections on the Future Role of the Ombudsman in a Changing Europe", The European Ombudsman Origins, Establisment, Evolution, Office for Official Publications of the European Communities, Luxembourg, 2005. EFE, Haydar, "Avrupa Ombudsmanı'nın AB İçinde İyi Yönetim, Hukukun Üstünlüğü ve İnsan Haklarını Koruyucu Rolü", Avrupa Çalışmaları Dergisi, C. 19, No. 2, 2011, s. 1-29. GÖZLER, Kemal - KAPLAN, Gürsel, İdare Hukuku Dersleri, Güncellenmiş 20. Baskı, Bursa, 2019. GÖZÜBÜYÜK, A. Şeref - TAN, Turgut, İdare Hukuku Cilt 1 Genel Esaslar, Ankara, 2011. GÖZÜBÜYÜK, A. Şeref, Yönetim Hukuku, 33. Bası, Ankara, 2015. GÜLER, Birgül Ayman, Türkiye'nin Yönetimi, Yapı, Ankara, 2013. GÜRAN, Sait, "Yönetimde Açıklık", İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi, C. 3, S. 1-3, 1982, s. 101-112. HOLMES, M., - KNOCK, S., - MONNING, N., - MESSICK, R., - RINNE, J., "Governance and Poverty Reduction", in United Nations Development Programme, Poverty Sourcebook, S. 12, 2000. IQBAL, Zafar - LEWIS, Mervyn K., An Islamic Perspecitve on Governance, United Kingdom, 2009. İSHAKOĞLU, Erdoğan, "Vatandaşın Bilgi Edinme Hakkı", Adalet Dergisi, S. 14, 2003, s. 136-138. İYİMAYA, Ahmet, "Ortak Değer Olarak İyi Yönetim Yaklaşımı (Kavram, İlkeler ve KEİ Ülkeleri Açısından Bir Değerlendirme)", Ankara Barosu Dergisi, S. 1, 2005, s. 73-90. JORDAN, Andrew, "The European Union: An Evolving System of Multi-LeveI Governance ...or Government?", Policy and Politics, Vol. 29, No. 2, 2001. KARAHANOĞULLARI, Onur, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi'nin İyi İdare Konusunda Üye Devletlere CM/Rec (2007) 7 Sayılı Tavsiye Kararı, (İngilizce'den çeviri), Danıştay Dergisi, S. 116, 2007. KARAKUL, Selman, "Hukuki ve İdari Denetim Ölçütü Olarak İyi Yönetim İlkeleri", Ombudsman Akademik Dergisi, S. 3, Temmuz-Aralık 2015, s. 61-105. KAYA, Cemil, İdare Hukukunda Bilgi Edinme Hakkı, 1. Baskı, Ankara, 2005. KESİM, H. Kutay - PETEK, Ali, "Avrupa Komisyonu'nca Belirlenen İyi Yönetişimin İlkeleri Çerçevesinde Türk Kamu Yönetimi Reformunun Bir Eleştirisi", Amme İdaresi Dergisi, C. 38, S. 4, Aralık 2005, s. 39-58. KESKİN, Bayram - YEŞİL, Yaprak, "İdare Hukukunda "İyi İdare" İlkelerinin Kapsamı ve Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsmanlık)'nun Kararlarına Etkisi", Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 8, S. 2, Aralık 2018, s. 39-66. KUNTBAY, İhsan, "İdarenin İşlemleri Karşısında Bireyin Korunması Hakkında Karar", S. 4, C. 11, s. 3-11. MALİYE BAKANLIĞI (Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Daire Başkanlığı), İyi Yönetişimin Temel Unsurları, Ankara, 2003. ODYAKMAZ, Zehra - GÜZEL, Oğuzhan, "İdarenin Uygulamaları Bakımından İdare, Etik ve Ahlâk", Ankara Barosu Dergisi, C. 3, 2013, s. 21-55. OK, Abdullah, "Küreselleşme, Devlet ve Kamu Yönetimi Temel Kanunu Tasarısı", 2023 Dergisi, S. 34, 2004, s. 34-39. OKÇU, Murat, "Değişen Dünyayı Anlamak İçin Önemli Bir Kavram: Yönetişim", in Yönetişim ve Yönetim Ekseninde Kamu Yönetimi, Ankara, Kasım-Aralık 2011. ORALALP ÇİÇEKOĞLU, Füsun, "İyi Yönetim ve Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne Adaylığı", Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, C. 1, S. 2, Bahar 2002, s. 121-131. ÖZAY, İlhan, Günışığında Yönetim, 3. Baskı, İstanbul, 2017. ÖZEREN, Baran - TEMİZEL, Özlem, "Kamusal Yönetişim: Kamu Sektöründe Kurumsal Yönetişim, Niçin ve Nasıl?", Araştırma/Çeviri/İnceleme Dizisi, No. 36, Mart 2004. STOKER, Gerry, "Governance as Theory: Five Propositions", International Social Science Journal, C. 50, S. 155, 1998. ŞİMŞEK, Oğuz, "Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı'nda İyi Yönetim Hakkı", Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 9, S. 3, 2007, s. 91-107. TAKÇI, Ahmet - TAKÇI, Tuğçe, "Avrupa Birliği Hukukunda İyi Yönetim Hakkı ve Belgelere Erişim Hakkı", Adalet Dergisi, S. 42, 2012, s. 49-57. WORLD BANK, Sub-Saharan Africa: From Crisisto Sustainable Growth, Washington DC, A Long-Term Perspective Study, 1989. YAŞAMIŞ, Firuz D., "Anayasa Hukuku Açısından Bilgi Edinme Hakkı", Türk İdare Dergisi, Y. 76, S. 444, 2004, s. 1-33.