The Lıabılıty Of Buıldıng Or Constructıon Owner In Ottoman Law

Yıl 2020, Cilt: 28 Sayı: 1, 209 - 236, 15.04.2020

Mehmet Aykanat , Melikşah Aydın

https://doi.org/10.15337/suhfd.672419

Cited By: 1

Öz

The liability of building or construction owner is an absolute liability which sett-led in Turkish Code Obligation. This liability is due to the failure in the building or construction or lack of care. The liability of building or construction owner was also found in Ottoman law. This work aimed to reveal the responsibility of the liability of building or construction owner in terms of Ottoman law. The legal nature, the conditions and results of liability of building or construction owner were examined in Ottoman law.
In theory and practice in Ottoman law, there are examples where the owner of a building or structure is considered responsible. The rules in fiqh sources and examples in practice were used in this work. Today's legal regulations have been compared with Ottoman law. There are similarities and differences between mo-dern Turkish law and Ottoman law about the liability of building or constructure owner.

Anahtar Kelimeler

Building or Constructure, Liability, Absolute Liability, Ottoman Law, Law of Obligations

Osmanlı Hukukunda Bina veya Yapı Eseri Malikinin Sorumluluğu

Öz

Bina veya yapı eseri malikinin sorumluluğu, Türk Borçlar Kanunu’nda düzenlenmiş kusursuz sorumluluk hallerinden biridir. Bu sorumluluk, bina veya yapı eserinin yapılışından kaynaklanan veya bakımındaki eksiklik sebebiyle ortaya çıkan bir sorumluluktur. Bina veya yapı eseri malikinin sorumluluğu, Osmanlı uygulamasında da yer bulmuştur. Bu çalışma bina veya yapı eseri malikinin sorumluluğunu, Osmanlı hukuku bakımından ortaya koymayı amaçlamıştır. Bu sorumluluğunun hukuki niteliği, şartları ve sonuçları, Osmanlı hukukunda incelenmiştir.
Osmanlı hukukunda teoride ve uygulamada, bina veya yapı eseri malikinin sorumlu kabul edildiği örnekler bulunmaktadır. Fıkıh kaynaklarındaki kurallardan ve uygulamadaki örneklerden, sorumluluğa ilişkin bilgiler ortaya konulmuştur. Günümüz hukukundaki hukuki nitelendirme, şartlar ve sonuçlar, Osmanlı hukuku ile karşılaştırılmıştır. Benzer örnekler ve farklı görüşlerle, benzerlik ve farklılıklar ortaya konulmuştur.
Osmanlı hukukunda bina veya yapı eseri malikinin sorumlu kabul edildiği durumlar vardır. Sorumluluk, genellikle kusur sorumluluğu şeklinde kabul edilmiş, kusursuz sorumluluk halleri oldukça kısıtlı kalmıştır. Yine de zarar, hakkaniyet, tehlike, genel özen gibi kusursuz sorumluluk düşüncelerinin etkileri olmuştur.

Anahtar Kelimeler

bina veya yapı eseri, sorumluluk, kusursuz sorumluluk, Osmanlı hukuku, bakım eksikliği

Kaynakça

• AKİPEK, Jale/AKINTÜRK, Turgut, Eşya Hukuku, İstanbul, 2009. AKMAN, Mehmet, “Osmanlı Hukukunda Faili Bilinmeyen İtlaf Durumlarında Öngörülen Ortak Sorumluluğun Hukuki Niteliği”, Türk Hukuk Tarihi Araştırmaları, S:3, 2007. ALİ HAYDAR, Hocaeminefendizade, Dürerü’l-Hükkam Şerhu Mecelleti’l-Ahkâm, İstanbul, 1330. ATAAY, Aytekin, Borçlar Hukuku Genel Teorisi, İstanbul, 1995. AVCI, Mustafa, Türk Hukuk Tarihi, 8. baskı, Konya, 2019. AYDIN, M. Akif, “İtlaf”, TDV İslam Ansiklopedisi, C.23, İstanbul, 2001. AYDIN, M. Akif, Türk Hukuk Tarihi, 13. baskı, İstanbul, 2015. AYKANAT, Tuba, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Cumhurbaşkanının Sorumluluğu, Ankara, 2019. AYTEKİN NAİMİ, Tuğba, Bina ve Yapı Eseri Malikinin Sorumluluğu (BK.m.58), (Yüksek Lisans), Doğu Akdeniz Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Öğretim ve Araştırma Enstitüsü, 2011. BARDAKOĞLU, Ali, “Hak”, TDV İslam Ansiklopedisi, C.15, İstanbul, 1997. BAŞ, Ece, 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanununda Bina veya Yapı Eserlerinden Doğan Sorumluluk (TBK md.69 – BK m.58), (Yüksek Lisans), Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2011. BEHCET’ÜL FETAVA, Şeyhülislam Yenişehirli Abdullah Efendi, Hazırlayan: KAYA Süleyman ve heyet, İstanbul, 2011. BELGESAY, Mustafa Reşit, Türkiye Temyiz Mahkemesi ve İsviçre Federal mahkemesi Kararlarının Analizi, İÜHFM, C: VI, S:4, 1940. BELGESAY, Mustafa Reşit, Kuran Hükümleri ve Modern Hukuk, İstanbul, 1963. BİLMEN, Ömer Nasuhi, Hukuk-ı İslâmiyye ve Istılahat-ı Fıkhiyye Kamusu, İstanbul, 1974. EREN, Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 17. baskı, Ankara, 2014. ERTEN, Ali, Türk Borçlar Hukukuna Göre Bina ve İnşa Eseri Sahiplerinin Sorumluluğu – BK md.58, Ankara, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 2000. Eyüb 61 Numaralı Kadı Sicili, cilt:27, sayfa:199, hüküm no: 212, orijinal metin no: [42a-2], www.kadisicilleri.org s.e.t. 10.08.2018. FETAVAYI ABDÜRRAHİM, Menteşzade Abdürrahim, İstanbul, 1243. FETAVAYI ALİ EFENDİ, Çatalcalı Ali Efendi, Açıklamalı Osmanlı Fetvaları, Hazırlayan: DEMİRTAŞ H. Necati, İstanbul, 2014. FETAVAYI FEYZİYE, Şeyhülislam Feyzullah Efendi, Hazırlayan: KAYA Süleyman, İstanbul, 2009. FETAVAYI HİNDİYYE, Çeviren: EFE Mustafa, Ankara, 2004. Galata 90 Numaralı Kadı Sicili, cilt: 40, sayfa: 395, Hüküm no: 527, Orijinal metin no: [79a-3], www.kadisicilleri.org s.e.t. 10.08.2018. GÜVEL, Övünç, “Roma Hukukunda Sorumluluk”, SÜHFD, C:25, S:2, 2017. HALEBİ, İbrahim b. Muhammed b. İbrahim, Mülteka’l-Ebhur, 2. baskı, Çeviren: UYSAL Mustafa, İstanbul, 1972. KAHVECİ, Nuri, “İslam Hukukuna Göre Sorumluluğun Unsurlarından İlliyet Bağını Kesen Sebepler” KSÜİFD, Y:5, S:10, 2007. KARAMAN, Hayreddin, Mukayeseli İslam Hukuku, İstanbul, 1999. KILIÇOĞLU, Ahmet, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 13. baskı, Ankara, 2010. KOÇ, Nevzat, Bina ve Yapı Eseri Maliklerinin Hukuki Sorumluluğu, Ankara, 1990. KOSCHAKER, Paul, Roma Hususi Hukukunun Ana Hatları, Ankara, 1973. KÖSE, Saffet, İslam Hukukunda Hakkın Kötüye Kullanılması, İstanbul, 1997. MAVSILİ, Abdullah b. Mahmud, el-İhtiyar (li Ta’lili’l-Muhtar), Çeviri: KESKİN Mehmet, İstanbul, 2013. MEHMED ZİYAEDDİN, Türkzade Hafız, Osmanlı Hukuk Sözlüğü, Hazırlayan: GEDİKLİ Fethi / ONAT İbrahim Enes, İstanbul, 2017. MERGİNANİ, Ebu Bekir, el-Hidâye (Delilleriyle Hanefi Fıkhı), Çeviren: MEYLANİ Ahmed, İstanbul, 2004. OĞUZMAN, M. Kemal/Öz, M. Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul, 1998. RADO, Türkan, Roma Hukuku Dersleri Borçlar Hukuku, İstanbul, 2006. REMZİ, Mehmet /AYDIN, Sezer, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul, 2011. SERAHSİ, Ebubekir Muhammed b. Ahmed, el-Mebsut, Çeviren: AKŞİT Cevat, İstanbul, 2008. ŞEN, Yusuf, İslam Hukukunda Tehlike Sorumluluğu ve Uygulama Alanları, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, Konya, 2007. ŞEYH BEDREDDİN, et-Teshil, Şerhu Letaifi’l-İşarat, Editör: APAYDIN Hacı Yunus, Ankara, 2012. TÜZEMEN, Ekrem, “Borçlar Kanunu’nun 58. Maddesi Üzerine Bir İnceleme” Adalet Dergisi, S: 1, 1945. ÜNAL, Mustafa, İslam Hukukunda Haksız Fiil Sorumluluğu, Ankara, 2019. Üsküdar 01 Numaralı Kadı Sicili, cilt:1, sayfa:348, hüküm no: 623, orijinal metin no: [97b-4], www.kadisicilleri.org s.e.t. 10.08.2018. Üsküdar 84 Numaralı Kadı Sicili, cilt: 10, sayfa: 263 Hüküm no: 404 Orijinal metin no: [38a-6], www.kadisicilleri.org s.e.t.10.08.2018. Yargıtay 4.HD 11.10.1977, E.9821/K.9394. Yargıtay İBK 4.5.1966, E.6/K.4 (RG 1.6.1966, S:12311). ZAPATA, Tan Tahsin, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara, 2012. ZUHAYLİ, Vehbe, İslam Fıkhı Ansiklopedisi, Çeviren: Heyet, İstanbul, 1994.