Türk İş Hukukunda Zorlayıcı Neden Kapsamında Yeni Koronavirüs Salgınının Değerlendirilmesi

Yıl 2020, Cilt: 28 Sayı: 3, 1343 - 1382, 15.12.2020

Çiğdem Yorulmaz

https://doi.org/10.15337/suhfd.759731

Öz

2019 yılı Aralık ayından beri tüm dünyayı etkisi altına alan ve her geçen gün hızla yayılan, milyonlarca insanın ölümüne neden olan yeni koronavirüs salgını, çalışma hayatımızı, ekonomik ve sosyal yaşantımızı olumsuz yönde etkilemiştir.
Zorlayıcı neden kapsamında yeni koronavirüs salgınının (covid-19)iş ilişkileri üzerindeki etkilerini biraz olsun hafifletebilmek amacıyla daha önce yapılan düzenlemelere ilaveten birtakım yasal düzenlemeler yapılmıştır. Çalışmamız içerisinde yeni koronavirüs salgını iş ilişkisinin tarafları işçi ve işverenin hakları, iş sözleşmesinin feshi, ücret ve diğer ödemeler, kısa çalışma ve ücretsiz izin uygulamaları ile yıllık ücretli izin yönünden ele alınacaktır. 

Anahtar Kelimeler

yeni koronavirüs, zorlayıcı neden, mücbir sebep, kısa çalışma, ücretsiz izin

Evaluation of The New Coronavirus Outbreak in Respect to Compelling Reason in Turkish Labor Law

Öz

The new coronavirus, which has been affecting the whole world since Decem-ber 2019 and spreading rapidly, causing the deaths of hundred thousands of people, has negatively affected our business life, our economic and social life.
Within the scope of the challenging reason, in order to mitigate the effects of the Covid-19 on business relations, a number of legal regulations were made in addition to the previous regulations. In our study, the parties to the business relationship will be handled in terms of workers 'and employers' rights, termi-nation of the employment contract, wages and other payments, short-time working and leave without pay and annual paid leave.

Anahtar Kelimeler

New Corona virus, Act of Providence, Force majeure, Short-Time Working, Leave without Pay

Kaynakça

• AKIN, Levent/Mustafa Gökhan GÖZEL, http://journals.tubitak.gov .tr/medical/issue s/sag-20-50-si-1/sag-50-si- 1-5-2004-133.pdf, ET.25.05.2020.
• ALPAGUT, Gülsevil, “Belirli Süreli İş Sözleşmesinin Süresinden Önce Feshi ve İfa İmkansızlığı”, (Karar İncelemesi), LEGAL İSGHD., S.6, Y.2005.
• ASTARLI, Muhittin “Telafi Çalışması”, LEGAL Yargı Kararları ve İncelemeleri Dergisi, S.7, Y.2008.
• ASTARLI, Muhittin, İş Hukukunda Çalışma Süreleri, Ankara 2008, (Çalışma Süreleri).
• AYAN, Aslı/KIRAÇ, F. Suna, Guide for Nuclear Medicine Applications During the COVID-19 Outbreak, http:// cms.galenos.com.tr/Uploads/Article_38364/MIRT-29-49-En.pdf, ET.25.05.2020.
• BAYHAN, Tevfik, 202 Soru ve Cevapta Açıklamalı ve Örnekli Kısa Çalışma Rehberi, Yaklaşım Yayıncılık, Ankara 2010.
• BEKTAŞ, Özlem Bal, İşsizlik Sigortası, Ankara 2016.
• CANİKLİOĞLU, Nurşen, “4857 Sayılı İş Kanununa Göre Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği”, Prof. Dr. Can Tuncay’a Armağan, İstanbul 2005.
• CANİKLİOĞLU, Nurşen, “Ekonomik Krizde Gelir Güvenceleri (İşsizlik Sigortası, Kısa Çalışma Ödeneği ve Ücret Garanti Fonu)”, İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku 13. Yıl Toplantıları, İstanbul Barosu Yayınları, (Kısa).
• CENTEL, Tankut, İş Hukukunda Ücret, 1986.
• Covid-19 Pandemi Değerlendirme Raporu, Türkiye Bilimler Akademisi, 17.04.2020 Ankara, s.15, file:///C:/Users/user/Desktop/COVİD-19%20ZORUNLU%20NE DEN%20MİDİR/ Covid-19%20R aporu-revize%20tüba.pdf, ET.25.05.2020.
• ÇALIK, Abdurrahman, “Son Düzenlemeler Işığında Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği”, Mali Çözüm Dergisi, S.153, Y.2019.
• ÇALIK, Abdurrahman, “2010 Yılından İtibaren Kısa Çalışma Süreleri ve Ödenek Miktarları Düşecek mi?”, Sosyal Güvenlik Dünyası Dergisi, S.65, Y.2010, (Ödenek).
• ÇETİNKAYA, Tuba Kayalı, “Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği”, ABD. S.4, Y.2014.
• ÇOPUROĞLU, Çağlar, Ücret ve Korunması, Ankara 2013.
• DURAN, Fatih, “İmkânsızlık ve Aşırı İfa Güçlüğü Arasındaki Ayrım Borca Aykırılık Türlerini Esas Alan Bir Yaklaşımla Açıklanabilir mi?”, Sorumluluk Hukuku, Seminerler Makaleler 2017, İstanbul 2017.
• EKMEKÇİ, Ömer, “Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği Uygulamasına İlişkin Sorunlar”, SİCİL İş Hukuku Dergisi, S.14, Y.2009.
• EKONOMİ, Münir, “İşyerinin Kapatılması”, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Türk Milli Komitesi 30. Yıl Armağanı, Ankara 2006.
• EKONOMİ, Münir, “Telafi Çalışması”, LEGAL İSGHD., S.4, Y.2004, (Telafi).
• ENDES, Nurtaç, Türk İş Hukukunda Kısa Çalışma, Ankara 2017.
• EREN, Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 24.B., Ankara 2019.
• EYRENCİ, Öner, “Türk Hukukunda Ücretsiz İzin”, İstanbul Barosu Çalışma Hukuku Komisyonu Bülteni, S.5, Y.2001.
• GEREK, Nüvit, “Haftalık Normal Çalışma Sürelerinin Altında Sürelerle Yapılan Çalışmalar İçerisinde “Kısa Çalışma”nın Yeri ve Önemi”, LEGAL İSGHD., S.38, C.10, Y.2013.
• Gerekçeli İçtihatlı İş Kanunu ve Yargıtay Uygulaması I, Ankara 2019.
• GÜZEL, Ali/OKUR, Ali Rıza/CANİKLİOĞLU, Nurşen, Sosyal Güvenlik Hukuku, 18.B., İstanbul 2020.
• HEYMANN, David L./SHINDO, Nahoko, What Is Next For Public Health?, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7138015/, ET.25.05.2020.
• İNCİROĞLU, Lütfi, Güncel Yargıtay Kararları Işığında Açıklamalı Yeni İş Kanunu, İstanbul 2006.
• İSTANBULLUOĞLU, Selin, “İş Sözleşmelerinin Askıda Kalma Halleri”, LEGAL İSGHD, S.15, Y.2007. s.947.
• KAPLAN, E. Tuncay Senyen, “İşçinin İşgörme Ediminin İfasını Engelleyen Nedenler ve Hukuki Sonuçları”, Prof. Dr. Sarper Süzek’e Armağan, C.1, İstanbul 2011.
• KAPLAN, Emine Tuncay, İşverenin Fesih Hakkı, Sınırları, Hüküm ve Sonuçları, Ankara 1987, (Fesih).
• KAPLAN, E. Tuncay Senyen, Bireysel İş Hukuku, 10.B., (İş Hukuku).
• KAR, Bektaş, İş Güvencesi ve Uygulaması, Ankara 2011, 2.B.
• KARACA, Ali, “Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Uygulaması”, SİCİL İş Hukuku Dergisi, S.14, Y.2009.
• KARAÇÖP, Eda/YAMAKOĞLU,Efe, “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun Hizmet Sözleşmesine İlişkin Hükümleri ve İş Kanunları İle İlişkisi”, LEGAL İSGHD, S.38, C.10, Y.2013.
• KAYIRGAN, Hasan, Bireysel İş Hukukunda Zorunlu ve Zorlayıcı Nedenler, İstanbul 2019.
• KILIÇOĞLU, Ahmet M., Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 23.B., Ankara 2019.
• KORKMAZ, Fahrettin/ALP, Nihat Seyhun, Bireysel İş Hukuku, 4.B., Ankara 2019.
• KÖSEOĞLU, Ali Cengiz, “İşyerinin Kapanması”, SİCİL İş Hukuku Dergisi, S.4, Y.2006.
• KURT, L. Müjde, Borçlunun Sorumlu Olmadığı Sonraki İmkansızlık (TBK m.136), Ankara 2016.
• KÜPELİ, Oğuzhan, Kısa Çalışma Ödeneği Kapsamında İşyeri Analizi ve Türkiye İş Kurumu İçin Model Önerisi (Uzmanlık Tezi), Ankara 2014, file:///C:/Users/ user/Desktop/oguzhan-kupeli-%20kısa%20çalışma.pdf, ET.21.05.2020.
• MOLLAMAHMUTOĞLU, Hamdi, İş Hukuku, 3.B., Ankara 2008.
• MOLLAMAHMUTOĞLU Hamdi, Hizmet Sözleşmesi, Ankara 1995, (Hizmet).
• MOLLAMAHMUTOĞLU, Hamdi/ASTARLI, Muhittin/BAYSAL, Ulaş, İş Hukuku Ders Kitabı, Bireysel İş Hukuku, C.1,3.B., Ankara 2019.
• OCAK, Uğur, Feshe Bağlı İşçilik Alacakları, 6.B., 2.Kitap, Gaziantep 2018.
• OĞUZMAN, M.Kemal/ÖZ, M. Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hükümler C.1, 17.B., İstanbul 2019.
• ÖZLEM, Ak, “Epidemiydi Artık Pandemi COVİD-19 Salgını”, Bilim ve Teknik Dergisi, Nisan 2020.
• ÖZVERİ, Murat, “Kriz Koşullarında İş Yasası Uygulama Sorunları”, Çalışma Hukuku I. Sempozyum, 2009, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli Barosu.
• PAK, Elif, Türk Borçlar Hukukunda Aşırı İfa Güçlüğü (TBK MD.138), Ankara 2020.
• SÜZEK, Sarper, İş Akdinin Askıya Alınmasının Genel Teorisi, Ankara 1989.
• SÜZEK, Sarper, İş Hukuku, 18.B., İstanbul 2019, (İş Hukuku).
• ŞAHİN, Hale, Mücbir Sebep Nedeniyle Borcun İfa Edilememesi, Ankara 2020.
• ŞENOL, H. Kübra, Borçlar Hukukunda Kısmi İmkânsızlık, İstanbul 2016.
• TAŞKENT, Savaş, “İş Sözleşmesinin Askıya Alınması ve Ücretsiz İzin Uygulaması”, SİCİL İş Hukuku Dergisi, S.3, Y.2006.
• TULUKÇU, N. Binnur, “Yasal Değişiklikler Çerçevesinde Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği Uygulamasının Değerlendirilmesi”, Terazi Aylık Hukuk Dergisi, S.91, C.9, Y.2014. Türk Tabipleri Birliği COVID-19 Danışma ve İzleme Kurulu COVID-19 Pandemisi İki Aylık Değerlendirme Raporu, COVID-19 Pandemisinde Zaman Çizelgesi (Kronolojik Olarak Önemli Gelişmeler), file:///C:/Users/user/Desktop/COVİD-19%20ZORUNLU%20NEDEN %20MİDİR/tb b%20pandemi%20raporu.pdf, ET.25.05.2020.
• UĞRAŞ, Boray, “İş Hukukunda Kısa Çalışma Kavramı ve Kısa Çalışma Ödeneğine Hak Kazanmanın Koşulları”, Çalışma İlişkileri Dergisi, S.1, C.5, Y.2014.
• ÜSTÜN, Çağatay/ÖZÇİFTÇİ, Seçil, “COVID-19 Pandemisinin Sosyal Yaşam ve Etik Düzlem Üzerine Etkileri: Bir Değerlendirme Çalışması”, Anadolu Kliniği Tıp Bilimleri Dergisi, Ek S.1, C.25, Ocak 2020.
• YAMAKOĞLU, Efe/KARAÇÖP, Eda, “İş Hukukunda Ücretsiz İzin Uygulamaları”, Prof Dr. Ali Rıza Okur’a Armağan, İstanbul 2014.
• YAMAN, Rabiye, “İş Sözleşmesinin Askıya Alınması ve Hukuki Sonuçları”, Prof Dr. Fevzi Şahlanan’a Armağan, C.II, İstanbul 2016.
• YENİSEY, Kübra Doğan, “Hizmet Akdinin Değiştirilmesi ve Ücretsiz İzin Uygulaması, Ekonomik Krizin İş Hukuku Uygulamasına Etkisi”, İstanbul Barosu Yayınları, İstanbul 2002.
• YUVALI, Ertuğrul, “İş Hukukunda Zorlayıcı Neden ve Zorunlu Neden Kavramları İle Bu Kavramların İş Sözleşmesi Üzerindeki Etkileri”, Kamu-İş Dergisi, S.3, C.12, Y.2012.
• ERİŞİM SİTELERİ https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/tr/covid-19-yeni-koronavirus-hastaligi-nedir, ET.24.05.2020.
• https://www.who.int/news-room/articles-detail/standardization-of-vaccines-for-c oronavirus-disease-COVID-19, ET. 25.05.2020.
• https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/events-as-th ey-happen, ET. 25.05.2020.
• Who Director-General's Opening Remarks at The Media Briefing on Covıd-19-11 March 2020,
• https://www.who.int/dg/speeches/detail/who-director-general-s-opening-remar ks-at-the-media-briefing-on-covid-19---11-march-2020- ET.25.05.2020.
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7138015/, ET.24.05.2020.
• https://tr.euronews.com/2020/05/14/dso-ye-gore-covid-19-bir-epidemik-peki-pa ndemik-ile-epidemik-arasindaki-fark-ne, ET.23.05.2020.
• https://www.dw.com/tr/ds%C3%B6-koronavir%C3%BCs%C3%BC-pandemi-il an-etti/a-52727627, ET.25.05.2020.
• https://hacumre.diyanet.gov.tr/Detay/407/kovid-19-ile-m%C3%BCcadele-kapsa m%C4%B1nda-diyanet-i%C5%9Fleri-ba%C5%9Fkanl%C4%B1%C4%9F%C4%B 1'n%C4%B1n-umre-organizasyonlar%C4%B1nda-alm%C4%B1%C5%9F-oldu%C4%9Fu-tedbirler-ve-istati stikler, ET.24.05.2020.
• https://tr.wikipedia.org/wiki/Koronavir%C3%BCsBilim_Kurulu, ET.26.05.2020.