Deniz Çevresinin Kıyı Ötesi Petrol ve Gaz Faaliyetlerinden Kaynaklı Kirliliği

Yıl 2021, Cilt: 29 Sayı: 1, 623 - 657, 15.03.2021

Figen Tabanlı , Gökhan Güneysu

https://doi.org/10.15337/suhfd.779716

Öz

Deniz kirliliği dendiğinde belki de ilk önce akla gelen kirlilik türü gemilerden kaynaklı kirlenme olmaktadır. Gemilerden kaynaklı kirlilik, deniz kirliliğinde oldukça önemli bir rol oynasa da deniz yatağı faaliyetlerinden kaynaklanan kirlilik de çok bilinmeyen veya geri planda görülen deniz kirliliğinin bir başka kaynağını oluşturmaktadır. Enerji kaynaklarına yönelik artan küresel talep ve teknolojideki önemli gelişmeler petrol ve gaz endüstrisine olan ilginin ve talebin de artmasına neden olmuştur. Bu durum petrol ve gaz faaliyetlerinin karadan, denizlere doğru kaymasına neden olmuştur. Bugün, kıyı ötesi üretim, dünyadaki petrol ve doğal gaz talebinin ve tedarikinin ayrılmaz bir parçası, önemli bir bileşenidir. Dolayısıyla kıyı ötesi petrol ve gaz faaliyetlerinin sürekli büyümesi ve artması, deniz ekosistemleri ve biyolojik kaynaklar üzerindeki etkisi de dâhil olmak üzere birçok önemli soruyu gündeme getirmiştir. Çalışmamızda öncelikle kıyı ötesi petrol ve gaz faaliyetlerinden ne anlaşılması gerektiği hususu üzerinde durulacaktır. Daha sonra kıyı ötesi petrol platformlarına ve bu platformların hukuki niteliğinin ne olduğu konusuna değinilecektir. Son olarak kıyı ötesi petrol ve gaz faaliyetlerinin deniz çevresine etkisinden bahsedilecektir. Bu bağlamda kıyı ötesi petrol ve gaz faaliyetleri esnasında meydana gelen kirlilik ve kıyı ötesi petrol ve gaz faaliyetlerinde kaza sonucu ortaya çıkan kirlilik konuları incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Deniz kirliliği, kıyı ötesi faaliyet, petrol ve gaz, Deepwater Horizon, sondaj platformları

Kaynakça

• Abdullayev, C. (2005). Uluslararası Hukuk Açısından Gemilerden Kaynaklanan Petrol Kirliliği (Yetki-Sorumluluk-Zararın Tazmini). Ankara: Yetkin Yayınları. Brown, C. (1998).
• International Environmental Law in the Regulation of Offshore Installations and Seabed Activities: The Case for a South Pacific Regional Protocol. 17 Australian Mining & Petroleum L.J., 17, ss. 109-137. Caron, D. D. (1982).
• Liability for Transnational Pollution Arising from Offshore Oil Development: A Methodological Approach. Ecology L.Q., 10, ss. 641-683.
• Convention on Civil Liability for Oil Pollution Damage resulting from Exploration for and Exploitation of Seabed Mineral Resources. (1977, May 1). Ağustos 11, 2020 tarihinde Ecolex: https://www.ecolex.org/details/treaty/convention-on-civil-liability-for-oil-pollution-damage-resulting-from-exploration-for-and-exploitation-of-seabed-mineral-resources-tre-000434/ adresinden alındı.
• Convention on the International Maritime Organization. (Kabul Edilme Tarihi: 6 Mart 1948; Yürürlük Tarihi: 17 Mart 1958). Nisan 09, 2019 tarihinde International Maritime Organization: http://www.imo.org/en/About/Conventions/ListOfConventions/Pages/Convention-on-the-International-Maritime-Organization.aspx adresinden alındı.
• Demir, İ. (2015). Kıyı Ötesi (Offshore) Tesislerin Sebep Olduğu Kirlenme Zararları Dolayısıyla Hukuki Sorumluluk ve Tazminat Meselesi Üzerine Değerlendirmeler. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 6(1), 33-86.
• Denizlerin Gemiler Tarafından Kirletilmesinin Önlenmesine İlişkin Uluslararası Sözleşme (MARPOL-73 Sözleşmesi), Sözleşmeyi tadil eden Protokol (MARPOL-78 Protokolü). (24 Haziran 1990 Sayı: 20558). Ağustos 11, 2020 tarihinde Resmî Gazete: http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/20558.pdf adresinden alındı.
• Directive 2013/30/EU of the European Parliament and the Council of 12 June 2013 on Safety of Offshore Oil and Gas Operations and Amending Directive 2004/35/EC. Temmuz 23, 2020 tarihinde https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32013L0030&from=EN adresinden alındı.
• Encyclopedia of Hydrocarbons. Environmental Protection in the Petroleum Industry. Temmuz 23, 2020 tarihinde http://www.treccani.it/export/sites/default/Portale/sito/altre_aree/Tecnologia_e_Scienze_applicate/enciclopedia/inglese/inglese_vol_4/507-524_x10.3x_ing.pdf adresinden alındı.
• F.Boesch, D., N.Butler, J., A.Cacchione, D., R.Geraci, J., M.Neff, J., P.Ray, J., & M.Teal, J. (1987). An Assessment of the Long-Term Environmental Effects of U.S. Offshore Oil and Gas Development Activities: Future Research Needs. N. N. Donald F. Boesch içinde, Long-term Environmental Effects of Offshore Oil and Gas Development (s. 1-54). London and New York: Elsevier Applied Science Publishers LTD.
• Firestone, J., & Jarvis, C. (2007). Response and Responsibility: Regulating Noise Pollution in the Marine Environment. Journal of International Wildlife Law and Policy, 10, ss. 109-152.
• G. Speight, J. (2015). Handbook of Offshore Oil and Gas Operations. Elsevier Ltd.
• Galil, B., & Herut, B. (IOLR Report H15/2011). Marine Environmental Issues of Deep-Sea Oil and Gas Exploration and Exploitation Activities off the Coast of Israel.
• Güneysu, G. (2020). Sualtında İcra Edilen Sismik Araştırmalardan Kaynaklanan Kirlilik ve Uluslararası Hukuk. Siyasal: Journal of Political Sciences, 29(1), 33-50. doi: 10.26650/siyasal.2020.29.1.0076
• Hunter, N. (2012). Offshore Oil Drilling (Hot Topics). Capstone Global Library Limited.
• International Convention Relating to Intervention on the High Seas in Cases of Oil Pollution Casualties. (1969). Ağustos 11, 2020 tarihinde http://www.imo.org/en/About/Conventions/ListOfConventions/Pages/International-Convention-Relating-to-Intervention-on-the-High-Seas-in-Cases-of-Oil-Pollution-Casualties.aspx adresinden alındı.
• International Energy Agency. (2018). Offshore Energy Outlook. Fransa: World Energy Outlook Series. Ekim 25, 2019 tarihinde https://www.iea.org/weo/offshore/ adresinden alındı.
• Jurvetson, S. Exploration & Production in the Marine Environment. 23 Temmuz, 2020 tarihinde Worl Petroleum Council: http://www.world-petroleum.org/environ/204-exploration adresinden alındı.
• Kashubsky, M. (January-February 2007). Marine Pollution from the Offshore Oil and Gas Industry: Review of Major Conventions and Russian Law (Part II). Maritime Studies, ss. 1-15.
• Kashubsky, M. (November-December 2006). Marine Pollution from the Offshore Oil and Gas Industry: Review of Major Conventions and Russian Law (Part I). Maritime Studies, ss. 1-11.
• Kaya, İ. S. (2015). Offshore Petrol Platformlarının Uluslararası Hukuktaki Yeri. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 118, ss. 345-360.
• Kloff, S., & Wicks, C. (2004). Environmental Management of Offshore Oil Development and Maritime Oil Transport.
• Kum, H. (2009, Temmuz-Aralık). Yenilenebilir Enerji Kaynakları: Dünya Piyasalarındaki Son Gelişmeler ve Politikalar. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (33), ss. 207-223.
• Kumbur, H., Özer, Z., Özsoy, H. D., & Avcı, E. D. Türkiye’de Geleneksel ve Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Potansiyeli ve Çevresel Etkilerinin Karşılaştırılması. Ekim 16, 2019 tarihinde https://pdfs.semanticscholar.org/e9ba/1cbf560a0c7ff5d9f7cbdd15ffb45739c890.pdf adresinden alındı.
• Lawrence C. Smith, J., Smith, L. M., & Ashcroft, P. A. (2011). Analysis of Environmental and Economic Damages from British Petroleum’s Deepwater Horizon Oil Spill. Albany Law Review, 74(1), ss. 563-585.
• Liu, N. (2015). Protection of the Marine Environment from Offshore Oil and Gas Activities. R. Rayfuse içinde, Research Handbook on International Marine Environmental Law (s. 190-205). Edward Elgar Publishing Limited.
• Lyons, Y. (2012). Transboundary Pollution From Offshore Oil and Gas Activities in the Seas of Southeast Asia. R. Warner, & S. Marsden (Ed.) içinde, Transboundary Environmental Governance in Inland, Coastal and Marine Areas, ss. 1-31.
• McCarthy, E. (2004). International Regulation of Underwater Sound Establishing Rules and Standards to Address Ocean Noise Pollution. Boston: Kluwer Academic Publishers.
• Mooney, C. (2011). Oil Spills and Offshore Drilling - Energy and the Environment. United States: Reference Point Press.
• Neff, J. M., Rabalais, N. N., & Boesch, D. F. (1987). Offshore Oil and Gas Development Activities Potentially Causing. D. F. Boesch, & N. N. Rabalais içinde, Long Term Environmental Effects of Offshore Oil and Gas Development (s. 149-174). Elsevier Applied Science Publishers LTDLondon and New York.
• NTV. (2016, Nisan 05). BP'nin Ödeyeceği Tazminat Kesinleşti. Ağustos 25, 2020 tarihinde https://www.ntv.com.tr/dunya/bpnin-odeyecegi-tazminat-kesinlesti,h-04sVMutE2aY1H4WqY4Uw adresinden alındı.
• Radovich, V. International Legal Regime of Offshore Structures- Environmental Concerns. Nisan 11, 2019 tarihinde https://comitemaritime.org/wp-content/uploads/2018/06/Paper-of-Violeta-S.-Radovich.pdf adresinden alındı.
• Renewables Statistics. 23 Temmuz, 2020 tarihinde International Energy Agency: https://www.iea.org/statistics/renewables/ adresinden alındı.
• Responsibilities and Obligations of States Sponsoring Persons and Entities with Respect to Activities in the Area, List of Cases No. 17, Advisory Opinion, 1 February 2011. (2011). Nisan 18, 2018 tarihinde International Seabed Authority: https://www.itlos.org/fileadmin/itlos/documents/cases/case_no_17/17_adv_op_010211_en.pdf adresinden alındı.
• Starbird, K., Dailey, D., Walker, A. H., Leschine, T. M., Pavia, R., & Bostrom, A. (2015). Social Media, Public Participation, and the 2010 BP Deepwater Horizon Oil Spill. Human and Ecological Risk Assessment: An International Journal, 21(3), 605-630.
• Tanaka, Y. (2015). The International Law of the Sea. New York: Cambridge University Press.
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri. Ağustos 6, 2020 tarihinde Güncel Türkçe Sözlük: https://sozluk.gov.tr/ adresinden alındı.
• Tütüncü, A. N. (2004). Gemi Kaynaklı Deniz Kirlenmesinin Önlenmesi, Azaltılması ve Kontrol Altına Alınmasında Devletin Yetkisi. İstanbul: Beta Yayınları.
• United Nations Convention on the Law of the Sea (UNCLOS). (İmza Tarihi: 10 Aralık 1982; Yürürlük Tarihi: 16 Kasım 1994). Ağustos 15, 2020 tarihinde https://www.un.org/Depts/los/convention_agreements/texts/unclos/unclos_e.pdf adresinden alındı.
• Wetterstein, P. (2014). Environmental Liability in the Offshore Sector with Special Focus on Conflict of Laws (Part 1). The Journal of International Maritime Law, 20, ss. 30-49.
• Yaycı, C. (2019). Sorular ve Cevaplar ile Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) Kavramı (5 b.). İstanbul: Deniz Basımevi Müdürlüğü.