Anonim Şirket Yöneticilerinin Kurumsal Sosyal Sorumluluk ile İlgili Görev ve Sorumlulukları: Türk Şirketler Hukuku Açısından Bir Değerlendirme

Yıl 2021, Cilt: 29 Sayı: 3, 2209 - 2233, 15.09.2021

Hatice Kübra Kandemir

https://doi.org/10.15337/suhfd.869777

Öz

Şirketler hukuku düzenlemeleri, yöneticilerin şirkete ve hissedarlarına (ve iflas durumunda alacaklılara) karşı sorumluluğunu belirler. İşverenlerin, çevrenin ve toplumun çıkarları dahil olmak üzere diğer menfaat sahibi grupların çıkarlarının şirketler hukuku açısından konu dışı olduğu düşünülmektedir. Yöneticilerin şirketler hukukunda tanımlanan yasal yükümlülükleri, diğer sosyal sorumlulukları göz ardı ettiğinden, yönetim kurulu ve yöneticiler Çevresel-Sosyal-Kurumsal Yönetim (ÇSY) ile ilgili konulardaki takdir yetkileri sınırsız değildir. Literatürde, sosyal açıdan sorumlu davranışlara dahil olan şirketler, daha çok iş etiği kapsamında ele alınmış ve tartışmaların çoğu bu konuda şirket hukukunun rolünü göz ardı etmiştir. Bu makale, sürdürülebilir şirketlerle ilgili olarak yöneticilerin Türk Ticaret Kanunu kapsamındaki rol ve sorumluluklarını belirlemeyi ve sosyal açıdan sorumlu davranışa ilişkin kararlarının geçerlilik koşullarını belirlemeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Şirket Teorileri, Kurumsal Sosyal Sorumluluk, Türk Ticaret Kanunu, Ticari Takdir İlkesi, Çevresel-Sosyal-Kurumsal Yönetim (ÇSY)

Teşekkür

The author wishes to thank to the participants of Daughters of Themis Conference organized by University of Oslo, Faculty of Law, October 2020, for their helpful comments and suggestions on earlier drafts of this paper.

Duties and Responsibilities of Directors of Joint Stock Companies on Corporate Social Responsibility: An Evaluation With Respect to Turkish Company Law

Öz

Company law regulations establish the responsibility of directors towards the company and its shareholders (and to creditors in case of insolvency). The interests of stakeholder groups, including the interests of employers, the environment and the society considered as irrelevant in terms of company law. Because directors’ responsibilities defined by company law disregard social responsibilities, board of directors and managers cannot enjoy a complete discretion in respect to Environmental-Social-Governance (ESG)-related issues. In the literature, the subject of companies engaging socially responsible conduct mainly addressed by the virtue of business ethics and many of the discussion disregarded the role of company law on the matter. This paper is aimed to identify the roles and responsibilities of directors under Turkish Commercial Code with respect to sustainable companies and specify the conditions for the validity of their decisions on socially responsible conduct.

Anahtar Kelimeler

Corporate Entity Theories, Corporate Social Responsibility, Turkish Commercial Code, Business Judgment Rule, Environmental-Social- Governance (ESG)

Kaynakça

• ADIGÜZEL, Burak, “Anonim Şirketlerde Bağış ve Yöneticilerin Sorumluluğu”, Terazi Hukuk Dergisi, 14, 2019, 58-67.
• ATTENBOROUGH, Daniel, “Giving Purpose to the Corporate Purpose Debate: An Equitable Maximization and Viability Principle”, Legal Studies, 32(1), 2012, 4-34.
• BRATTON, William W., “The New Economic Theory of the Firm: Critical Perspectives from History”, Stanford Law Review, 41, 1989, 1471-1527.
• CETINDAMAR, Dilek, “Corporate Social Responsibility Practices and Environmentally Responsible Behavior: The Case of The United Nations Global Compact”, Journal of Business Ethics, 76, 2007, 163-176.
• ÇEVİK, Nuri Osman, Ticaret Şirketlerinin Bağışta Bulunabilme Ehliyeti, Ankara Barosu Dergisi, 1991.
• EASTERBROOK, Frank H. / FISCHEL, Daniel R., “The Corporate Contract”, Columbia Law Review, 89(7), 1989, 1416-1448.
• FERSHEE, Joshua Paul, “This, I Believe: A New Look at Corporate Purpose, Director Primacy and the Business Judgment Rule”, Transactions: The Tennessee Journal of Business Law, 21, 2020, 301-310.
• FREEMAN, R. Edward, Stakeholder Management: A Stakeholder Approach, Pitman/Ballinger, Boston, 1984.
• George ANDERSON, “Can CVS Justify Its No-Tobacco Decision Beyond the Great PR?’”, February 5, 2014 Forbes https://www.forbes.com/sites/retailwire/2014/02/05/can-cvs-justify-its-no-tobacco-decision-beyond-the-great-pr/?sh=5dd81bd13fe0
• GIBSON, K., “The Moral Basis of Stakeholder Theory”, Journal of Business Ethics, 26, 2000, 245-257.
• GÖKTÜRK K., “Amerikan, Alman, İsviçre ve Türk hukukunda iş adamı kararı ilkesi”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2(2), 2011, 207- 246.
• HAZEN, T. L., “Corporate and Securities Law Impact on Social Responsibility and Corporate Purpose” available at https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3542833
• HOEFFLER, S. / BLOOM, P. N. / KELLER, K. L., “Understanding Stakeholder Response to Corporate Citizenship Initiatives: Managerial Guidelines and Research Directions”, Journal of Public Policy and Marketing 29(1), 2010, 78–88.
• İMREGÜN, Oğuz, Anonim Ortaklıklar, İstanbul, 1989.
• JENSEN, Michael C. / MECKLING, William H., “Theory of the Firm: Managerial Behavior, Agency Costs, and Ownership Structure”, Journal of Financial Economies, 3, 1976, 305-360.
• KANDEMİR, Hatice Kübra, “Covid-19 Measures Adopted by the Provisional Article 13 of the Turkish Commercial Code on the Limitation of Companies’ Dividend Distribution Decisions: The Corporate Objective Debate Revisited” in Covid-19 & The Society: Socio-Economic Perspectives on the Impact, Implications, and Challenges, Polat, M., / Burmaoğlu, S. / Sarıtaş, O. (eds), Springer, forthcoming 2021.
• KARAYALÇIN, Yaşar, Ticaret Hukuku Dersleri, Şirketler Hukuku, Ankara, 1965.
• KIRCA, İ. / ŞEHİRALİ ÇEVİK, F. H. / MANAVGAT, Ç., Anonim Şirketler Hukuku, Cilt 1, Ankara, 2013.
• KIRCA, İ., “Anonim Şirket Yönetim Kurulu Kararlarında Takdir Yetkisi-Özen Borcu”, Batider, C.XXII, Sa.3, 2004, 85.
• MAYER, C., Prosperity: Better Business Makes the Greater Good, Oxford University Press, Oxford, 2018.
• MILLON, David, “Theories of Corporation”, Duke Law Journal, 1990, 201-262.
• POROY, Reha / TEKİNALP, Ünal / ÇAMOĞLU, Ersin, Ortaklıklar Hukuku, C. I, 14. Bası, İstanbul, 2019.
• POROY, Reha / TEKİNALP, Ünal / ÇAMOĞLU, Ersin, Ortaklıklar ve Kooperatif Hukuku, 11. Bası, İstanbul, 2009.
• PULAŞLI, Hasan, Şirketler Hukuku Genel Esaslar, 5th. Baskı, Adalet, Ankara, 2017.
• SERDER, Selen, “Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulunun İşletme Dışında Kalan İşlemler Nedeniyle Sorumluluğu”, Terazi Hukuk Dergisi, 14, 2019, 93-111.
• SJAFJELL, Beate, “Beyond Climate Risk: Integrating Sustainability into the Duties of the Corporate Board”, Deakin Law Review, 23, 2018, 1-22.
• SJAFJELL, Beate, “How Company Law has failed Human Rights – And what to do about it”, University of Oslo Faculty of Law Legal Studies Research Paper Series No. 2020-07.
• SMITH, D. Gordon, “The Shareholder Primacy Norm”, The Journal of Corporation Law, 23, 1998, 277-323.
• TEKİNALP, Ünal, Anonim Şirketlerin Bilançosu ve Yedek Akçeleri, 2. Bası, İstanbul, 1979.
• YANLI, Veliye, “Şirkete Verilen Zarar Sebebiyle Sorumluluk Bağla-mında “Yönetici” Kavramı ve Genel Kurul Kararı Gerekliliği Sorunu”, Terazi Hukuk Dergisi, 14(151), 2019, 46-57.
• YILDIZ, Burçak, Şirketlerin Ehliyetine İlişkin Olarak Özellik Arz Eden Bazı Hukuki İşlem ve Sözleşmeler, Ankara Barosu Dergisi, C.2, 2006.
• YURTOGLU, Burçin, B., “Ownership, Control and Performance of Turkish Listed Firms”, Empirica, 27, 2000, 193-222.