Tasarruf Finansman Anonim Şirketlerinin Hukuki Yapısı, Faaliyetleri Ve Bu Şirketlerde Menfaat Sahiplerinin Korunması

Yıl 2022, Cilt: 30 Sayı: 3, 999 - 1042, 15.09.2022

Altan Fahri Gülerci

https://doi.org/10.15337/suhfd.1112281

Öz

Tasarruf finansman şirketleri çok sayıda kişiden para toplanması ve toplanan paraların kendine özgü usûllerle finanse edilmesi gibi bankacılığa benzer faali-yetlerde bulunmaktadır. Ancak 2021 yılına gelene kadar bu şirketlere güvenerek tasarruflarını yatıran menfaat sahiplerini koruyacak ve şirketlere kurumsal bir nitelik kazandıracak hukuki düzenlemeler yapılmamıştır. Bu çalışmada tasarruf finansman sistemi hakkında sadece temel bilgiler verilmiş olup, çalışmanın ana konusu tasarruf finansman şirketleridir. Bu minvalde tasarruf finansman ano-nim şirketleri hakkında getirilen hukuki düzenlemeler incelenecektir. Yeni dü-zenleme ile bu kurumların anonim şirket şeklinde kurulmaları zorunlu kılınmış-tır. Bu anlamda şirketlerin kuruluşu, yönetimi ve faaliyetleri irdelenecek, Türk Ticaret Kanunu ve Bankacılık Kanunu ile mukayesesi yapılacaktır. Tasarruf fi-nansman anonim şirketlerinde menfaat sahiplerinin korunması büyük önem arz etmektedir. Dolayıyla şirketlerin finansal yapısının korunması, tasfiyesi ve so-rumluluk hallerine ilişkin getirilen düzenlemeler de ayrıca irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Tasarrufa dayalı finansman, Tasarruf finansman anonim şirketi, Kurumsal yönetim, Finansal Yapı, Tasfiye

LEGAL STRUCTURE, ACTIVITIES, AND PROTECTION OF STAKEHOLDERS OF SAVINGS FINANCE JOINT-STOCK COMPANIES

Öz

Savings finance joint-stock companies engage in activities similar to banking, such as collecting money from a large number of people and financing the collec-ted money with their own unique methods. However, until 2021, no legal arran-gements have been made to protect the stakeholders who trust these companies and invest their savings, and give companies a corporate character. In this study, just basic information, about the saving-based financing system is given, and the main subject of the study is financial saving companies. In this context, as a joint-stock company, legal regulations about savings-based financing companies will be examined. The new regulation necessitated the establishment of these institutions as joint-stock companies. In this sense, the establishment, manage-ment, and activities of the companies will be examined and compared with the Turkish Commercial Code and the Banking Law. Protection of stakeholders is of great importance in savings finance joint-stock companies. Therefore, the regula-tions regarding the protection of the financial structure of the companies, their liquidation, and liability problems will also be examined.

Anahtar Kelimeler

Saving based finance, savings finance joint-stock company, Corporate governance, Financial structure, Liquidation

Kaynakça

• AKDAĞ GÜNEY Necla, 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanununa Göre Anonim Şirket Yönetim Kurulu, 1. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul.
• ALIŞKAN Murat, “İşletme Konusu ve 6102 Sayılı Türk Ticaret Ka-nununa Göre Ticaret Şirketlerinin Ehliyeti ve Temsili”, Marmara Üni-versitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 18, S. 2, İstanbul, 2012, s. 207-219.
• ALPER Gizem, Türk Özel Hukukunda Ultra Vires İlkesi (Anlamı ve Kapsamı), 1. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2013.
• ALTAY Sıtkı Anlam, Hukuki Açıdan Banka Anonim Ortaklığı, 1. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2019.
• AYDIN Fatih Mehmet, “Tasarrufa Dayalı Yardımlaşma Usulü Fi-nansman Modelleri ve Fıkhî Açıdan Değerlendirilmesi”, Güncel Dini Meseleler İstişare Toplantısı (12-14 Ekim 2017), Ankara, 2019, s. 41-72.
• AYDOĞAN Fatih, Tek Kişi Ortaklığı, 1. Baskı, Vedat Kitapçılık, İs-tanbul 2012.
• BAHTİYAR Mehmet, Ortaklıklar Hukuku, 13. Bası, Beta Yayınevi, İstanbul, 2019.
• BATTAL Ahmet, Bankalarla Karşılaştırmalı Olarak Hukuki Yönden Özel Finans Kurumları, 1. Baskı, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara, 1999.
• BİRSİN Mehmet/ÖTEGEÇELİ, Hatice, “Tasarrufa Dayalı Faizsiz Fi-nansman Sistemi ve Fıkhî Meşruiyeti Üzerinde Yapılan Değerlendir-meler”, Mesned İlahiyat Araştırmaları Dergisi, 10/1, 2019, s. 85-114.
• COOK Jacqueline/ DEAKIN Simon/ HUGHES Alan, “Mutuality and Corporate Governance: The Evolution of UK Building Societies Folllowing Deregulation, Journal of Corporate Law Studies, 2/1, 2002, s. 110-138.
• ENDES SELVİ Nurtaç, “Tasarruf Finansman Sözleşmesi”, Necmet-tin Erbakan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 4, S. 2, Konya, 2021, s. 441-467.
• EMİNOĞLU Cafer, Türk Ticaret Kanunu’nda Kurumsal Yönetim, 1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2014.
• ERGÜVEN Murat, Tasarrufa Dayalı Finans Sistemi ve Yapı Tasar-ruf Sandığı Sistemi, 1. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul, 2021 (Yapı Ta-sarruf).
• ERGÜVEN Murat, Tasarrufa Dayalı Finans Sistemi, 1. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul, 2021.
• European Federation of Building Societies, Bausparen in Europe, Brussels, 2018.
• GÖKTÜRK Kürşat, Banka Yönetici ve Ortaklarının Hukuki Sorum-luluğu, 1. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2013.
• GÜNGÖR Seda Ş., Türk Hukukunda Bankaların Birleşmesi, 1. Bas-kı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul.
• HACAK Hasan, “Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finansman Sistemine Yeni Yaklaşımlar”, VII. Güncel Dini Meseleler İstişare Toplantısı (12-14 Ekim 2017), Ankara, 2019, s. 85-109.
• https://www.bsa.org.uk/information/consumer-factsheets/general/the-building-societies-act-1986-a-bsa-summary-fift (Erişim Tarihi: 26.04.2022).
• https://www.legislation.gov.uk/ukpga/1986/53/contents (Erişim Ta-rihi: 26.04.2022).
• https://www.gesetze-im-internet.de/bausparkg/BJNR020970972.html (Erişim Tarihi: 20.04.2022).
• https://www.ris.bka.gv.at/GeltendeFassung.wxe?Abfrage=Bundesnormen&Gesetzesnummer=10004829 (Erişim Tarihi: 22.04.2022).
• İslam İktisadı Araştırma Merkezi İKAM- Politika Notları, Tasarrufa Dayalı Finans Kurumları, İstanbul, Kasım 2020.
• KARAMAN COŞGUN Özlem, Anonim Şirketin Tasfiyesi, 1. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2015.
• KARASU Rauf, Anonim Şirketlerde Emredici Hükümler İlkesi, 2. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara, 2015.
• KERVANKIRAN Emrullah, Anonim Şirketlerin Tasfiyesi, 1. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2015.
• KILIÇ Selim, “Konut Finansman Modeli Olarak Yapı Tasarruf San-dıkları; Almanya ve Türkiye’deki Uygulamaları, Yönetim ve Ekonomi, 14/1, Manisa, 2007, s. 231-246.
• KOÇ İlker, Konut Finansmanında Yapı Tasarrufu Yöntemi ve Risk Modelleri, 1. Baskı, Türkiye Bankalar Birliği Yayınları, İstanbul, 2021 (Konut Finansmanında Yapı Tasarrufu Yöntemi).
• KOÇ İlker, “Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finansman Sisteminin İşleyi-şi”, Güncel Dini Meseleler İstişare Toplantısı (12-14 Ekim 2017), Anka-ra, 2019, s. 33-38.
• ÖZDEMİR Semih Sırrı/ TAMER Elanur, “Kurumsal Yönetim İlkeleri Işığında Anonim Şirketlerde Genel Kurula İlişkin İlkelerin Değerlendi-rilmesi”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, 7/14, Ankara, 2019, s. 329-373.
• PASLI Ali, Anonim Ortaklık Kurumsal Yönetimi Corporate Gover-nance, 2. Baskı, Çağa Hukuk Vakfı Yayınları, İstanbul, 2005.
• SCHOLTEN Ulrich, “Rotating Savings and Credit Associations in Developed Countries: The German-Austrian Bausparkassen”, Journal of Comparative Economics, 28, 2000, s. 340-363.
• ŞAHİN Adem, “Riskin Erken Teşhisi Komitesi (TTK md. 378 ve 625/1-e’nin Değerlendirilmesi)”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 7/2, Malatya, 2016, s. 287-314.
• TAŞATAN Caner, “Tasarruf Finansman Sözleşmesine İlişkin Dü-zenlemelerin Tüketicinin Korunması Bakımından Değerlendirilmesi”, Uluslararası Necmettin Erbakan Hukuk Kongresi 10-12 Nisan 2021 Bildiri Tam Metin Kitabı, Konya, 2021, s. 270-277.
• TEPEGÖZ Şükrü Mete, Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketlerinde İç Kontrol, 1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2018.
• TEKİNALP Ünal, Sermaye Ortaklıklarının Yeni Hukuku, 4. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2015.
• UZUNALLI Sevilay, Anonim Şirkette İşletme Konusu, 1. Bası, Ada-let Yayınevi, Ankara, 2013.
• YAZICI Mehmet, “Konutta Alternatif Finans Yöntemi Olarak Ta-sarrufa Dayalı Faizsiz Finans Sistemi”, Academic Review of Humani-ties and Social Sciences, 2/3, Bursa, 2019, s. 224-235.
• ZACHARIAS David, Bausparkassen according to the Ger-man Bausparkassen Act: Revisions to the Act and the Regulation, https://www.bafin.de/SharedDocs/Veroeffentlichungen/EN/Fachartikel/2016/fa_bj_1602_bausparkassen_en.html (Erişim Tarihi: 25.04.2022).