Deprem Nedeniyle Meydana Gelen Ölüm ve Yaralanmalara Ait Ceza Hukuku Sorunlarına İlişkin Bazı Tespitler

Yıl 2023, Cilt: 31 Sayı: 2, 569 - 628, 28.07.2023

Berrin Akbulut

https://doi.org/10.15337/suhfd.1278441

Öz

Türkiye, 6 Şubat 2023 tarihinde iki büyük deprem yaşamış, binlerce kişi ölmüş ve yaralanmıştır. Yaşanan ve etkileri çok büyük olan 6 Şubat depremleri aynı zamanda binaların yapımında yapılan hataları, depremden korunmak için neler yapılması gerektiğini, konuyla ilgili geçmişte yapılan yargılamaları ve ceza sorumluluğunun nasıl olacağını gündeme getirmiştir.
Yapılan bu çalışmada ,6 Şubatta yaşanan depremler nedeniyle ölüm ve yaralanmalardan kişinin ceza sorumluluğuna ilişkin bazı tespitler yapılmıştır. Bu kapsamda ceza hukuku sorumluluğu olan kişilere, ceza sorumluluğunun belirlenmesinde dikkat edilecek konulara (objektif isnadiyet, kast-taksir, kusur belirlemelerine), zamanaşımına, zaman bakımından uygulama sorunlarına ve imar affı düzenlemelerine ilişkin açıklamalara yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

deprem, yaralama, öldürme, objektif isnadiyet, imar affı

Kaynakça

• AKTAŞ, Yusuf: Ceza Davalarında Yasa Yolları, Zamanaşımı ve Süre-ler, İstanbul 1979.
• ARAL, Merşa/TUNÇ, Gökhan: “Türkiye’de Deprem Performansına Dayalı Bina Kimlik Bilgilerinin Oluşturulmasına Yönelik Ça-lışma ve Öneriler”, Afet ve Risk Dergisi, 4(1), s. 20-41.
• BOHNERT, Joachim: OWİG Ordnungswidrigkeitengesetz, Kommen-tar, 2. Auflage, München 2007.
• BRAMMSEN, Joerg: “Erfolgszurechnung bei unterlassaner Ge-fahrverminderung durch einen Garanten”, MDR, 1989, s. 123 vd.
• CENTEL, Nur/ZAFER, Hamide/ÇAKMUT, Özlem: Türk Ceza Huku-kuna Giriş, 11. Bası, İstanbul 2020.
• CENTEL, Nur/ZAFER, Hamide: Ceza Muhakemesi Hukuku, 20. Bası, İstanbul 2021.
• DEMİRBAŞ, Timur: Ceza Hukuku, Genel Hükümler, Güncellenmiş 17. Baskı, Ankara 2022.
• DÖNMEZER, Sulhi/ERMAN, Sahir: Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku, Genel Kısım (C. III), Yeniden Gözden Geçirilmiş Onikinci Bası, İstanbul 1997.
• DÜLGER, Murat Volkan: Ceza Hukuku, Genel Hükümler, İstanbul 2021.
• EREM, Faruk/DANIŞMAN, Ahmet/ARTUK, Mehmet Emin: Ceza Hukuku, Genel Hükümler, Ankara 1997.
• GROPP, Walter: Strafrecht, Allgemeiner Teil, 3. Auflage, Berlin 2005.
• HAKERİ, Hakan: Ceza Hukukunda İhmal Kavramı ve İhmali Suçla-rın Çeşitleri, Ankara 2003.
• HAKERİ, Hakan: “Yargıtay Kararlarında Nedensellik Bağı”, Alman–Türk Karşılaştırmalı Ceza Hukuku, C. III, Prof. Dr. Köksal Bayraktar’a Armağan, İstanbul 2010, s. 103.
• HEINRICH, Bernd: Ceza Hukuku, Genel Kısım-I (Editör: Yener Ün-ver), Ankara 2014.
• JAKOBS, Günther: Strafrecht, Allgemeiner Teil, Die Grundlagen und die Zurechnungslehre, 2. Auflage, Berlin/New York 1993.
• JESCHECK, Hans Heinrich: Lehrbuch des Strafrechts, Allgemeiner Teil, 4. vollständig neubearbeitete und erweiterte Auflage, Berlin 1988.
• JESCHECK, Hans-Heinrich/WEIGEND, Thomas: Lehrbuch des Strafrechts, Allgemeiner Teil, 5. Auflage, Berlin 1996.
• JOECKS, Wolfgang: Strafgesetzbuch, Studienkommentar, München 1999. Karlsruher Kommentar zum Gesetz über Ordnungswidrigkeiten, 3., neu bearbeitete Auflage, München 2006 (KKOWiG).
• KOCA, Mahmut/ÜZÜLMEZ, İlhan: Türk Ceza Hukuku, Genel Hü-kümler, Gözden Geçirilmiş ve Güncellenmiş 15. Baskı, Ankara 2022.
• KÜPER, Wilfried: “Grundsatzfragen der Differenzierung zwischen Rechtfertigung und Entschuldigung. Notstand, Pflichtenkolli-sion, Handeln auf dienstliche Weisung”, JuS, 1987, No. 2, s. 81-92. Leipziger Kommentar zum Strafgesetzbuch (Erster Band), 11., neu bearbeitete Auflage, Berlin 2003 (LK).
• LÖWE/ROSENBERG-BEULKE: Die Strafprozeßordnung und das Gerichtsverfassungsgesetz, Grosskommentar, Fünfter Band §§ 151-212b, 26. neu bearbeitete Auflage, Berlin 2008.
• MERAKLI, Serkan: Ceza Hukukunda Kusur, Ankara 2017.
• MEYER-GOßNER/SCHMITT: Strafprozessordnung, GVG und Ne-bengesetze, 65. Auflage, München 2022.
• MITSCH, Wolfgang: Ordnungswidrigkeiten, Recht der Ordnungswid-rigkeiten, 2. Auflage, Berlin Heidelberg 2005.
• Münchener Kommentar zur Strafprozessordnung Band 2, §§ 151-332, 1. Auflage, München 2016.
• ÖNDER, Ayhan: Ceza Hukuku, Genel Hükümler (C. II-III), Yenilen-miş II. Bası, İstanbul 1992.
• ÖZGENÇ, İzzet: “İmar Affı Nedeniyle Memurlar Yargılanabilir”, https://www.odatv4.com/guncel/imar-affi-nedeniyle-memurlar-yargilanabilir-18021955-156181 (Erişim Tarihi: 10.03.2023).
• ÖZGENÇ, İzzet: Türk Ceza Hukuku, Genel Hükümler, Gözden Geçi-rilmiş ve Güncellenmiş 18. Bası, Ankara 2022.
• ÖZTÜRK, Bahri/ERDEM, Mustafa Ruhan: Uygulamalı Ceza Hukuku ve Güvenlik Tedbirleri Hukuku, 19. Baskı, Ankara 2019.
• ÖZTÜRK, Bahri vd.: Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Huku-ku, Güncellenmiş 12. Baskı, Ankara 2018.
• ROXİN, Claus/SCHÜNEMANN, Bernd: Strafverfahrensrecht, Ein Studienbuch, 27. Auflage, München 2012.
• ROXIN, Claus, Strafrecht, Allgemeiner Teil (Band I), 4. Auflage, München 2006.
• SCHÖNKE, Adolf/SCHRÖDER, Horst/LENCKNER, Theo-dor/CRAMER, Peter/STREE, Walter: Strafgesetzbuch, Kom-mentar, 28., neubearbeitete Auflage von ESER, Albin/HEINE, Günter/PERRON, Walter/STERNBERG-LIEBEN, Det-lev/EISELE, Jörg/BOSCH, Nikolaus/HECKER, Bernd/KINZIG, Jörg/ SCHITTENHELM, Ulrike, München 2010.
• SCHROEDER, Friedrich Christian, (Çev.: İzzet Özgenç): “Taksirin Kanunen Tanımlanmasına İlişkin Problemler”, Türk Ceza Ka-nunu Tasarısı İçin Müzakereler, Konya 1998, s. 255-275.
• SCHÜNEMANN, Bernd: “Moderne Tendenzen in der Dogmatik der Fahrlässigkeits und Gefährdungsdelikte”, JA, 1975, S. 116, s. 584.
• SEYDANLIOĞLU, Mahmut: “İmar Barışı Uygulaması Kapsamında Yapı Kayıt Belgesi Alınması ve İptal Edilmesi Nedenlerinin Analizi”, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dönem Projesi, Ankara 2021, https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12575/75895/Mahmut%20SEYDANLIOĞLU%20-%2017832813.pdf?sequence=1&isAllowed=y, s. 8 vd (Erişim Tarihi:12.03.2023).
• SINAR, Hasan: “Türk Hukukunda Doğal Afetlerden Kaynaklanan Ceza Sorumluluğu Üzerine Notlar”, Prof. Dr. Köksal Bayrak-tar’a Armağan, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2010/1, s. 873-886.
• ŞEN, Ersan: “İmar Barışı Sebebiyle Kamu Görevlileri Yargılanabilir mi”, https://www.hukukihaber.net/imar-barisi-sebebiyle-kamu-gorevlileri-yargilanabilir-mi (Erişim Tarihi: 10.03.2023).
• TOROSLU, Nevzat; Ceza Hukuku, Genel Kısım, Ankara 2014.
• TRÖNDLE, Herbert/FISCHER, Thomas: Strafgesetzbuch und Neben-gesetze, 53. Auflage, München 2006.
• TURHAN, Esma Nur: “Alman ve Türk Mahkeme Kararları ve Dokt-rin Işığında Olası Kast-Bilinçli Taksir Ayrımı”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XXIV, Y. 2020, S. 3, s. 447-500.
• Türkiye’de Deprem Gerçeği ve TMMOB Makine Mühendisleri Odası-nın Önerileri, Genişletilmiş 2. Baskı, Nisan 2012, https://www.mmo .org.tr/sites/default/files/d4419b4a44bde5f_ek_0.pdf, s. 12 (Erişim Tarihi:09.03.2023). “Türkiye'de kaç fay hattı var? Fay hattı nedir, nasıl kırılır? İşte deprem riskinin yüksek olduğu iller”, https://www.haberturk.com/turkiye-de-kac-fay-hatti-var-fay-hatti-nedir-nasil-kirilir-iste-deprem-riskinin-yuksek-oldugu-iller-3568939/5 (Erişim Tarihi: 06.03.2023).
• ÜNVER, Yener: Ceza Hukukunda İzin Verilen Risk, İstanbul 1998.
• YERDELEN, Erdal: Cezanın Belirlenmesi, Ankara 2013.
• ZAFER, Hamide: Ceza Hukuku, Genel Hükümler (TCK m. 1-75), Ders Kitabı, 7. Bası, Ankara 2019.
• https://www.aa.com.tr/tr/asrin-felaketi/hataydaki-rende-sitesinde-kolonlarin-kesildigi-iddiasina-takipsizlik-veren-savciya-inceleme/2825655 (Erişim Tarihi: 01.04.2023).
• https://www.cnnturk.com/turkiye/42-gun-depremde-olu-sayisi-ne-kadar-oldu-guncel-yarali-sayisi-kac-hangi-ilde-kac-bina-yikildi-kac-kisi-oldu (Erişim Tarihi:05.04.2023).
• https://www.haberturk.com/depremde-kac-bina-coktu-resmi-rakam-aciklandi-2023-depremde-kac-bina-hasar-gordu-3564717/4 (Erişim Tarihi:15.02.2023).
• https://www.mynet.com/son-dakika-depremlerde-can-kaybi-yukseldi-bakan-soylu-duyurdu-vefat-az-aciklaniyor-sozleri-spekulasyon-110107112593 (Erişim Tarihi: 05.04.2023).