UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE KULLANILMASINI ÖZENDİRME SUÇUNDA (TCK M. 190/2) GÜNCEL DURUMUN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2023, Cilt: 31 Sayı: 3, 1381 - 1430, 02.10.2023

Melike Şentürk Tur

https://doi.org/10.15337/suhfd.1294262

Öz

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nunda yer alan uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını özendirme suçu (m. 190/2); madde kullanımının kişiye ve topluma verdiği zarar sebebiyle ve uyuşturucu ve uyarıcı maddelerin çeşitliliğinin hızlı bir şekilde artması, maddeye erişimin kolaylaşması, kullanımın yaygınlaşması neticesinde bununla etkin mücadele yürütülmesi amacıyla ihdas edilmiş bir düzenleme olup devletin bu hususta gerekli tedbirleri alma yönünde pozitif yükümlülüğünün bir yansıması olarak karşımıza çıkmaktadır. Son yıllarda, özellikle teknolojinin gelişmesi ve sosyal platformlar aracılığıyla belirsiz ve çok sayıda kişinin hızlı bir şekilde bu mecralarda yayınlanan içeriğe erişebilmesinin mümkün olmasıyla; uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanımına yönelik ifadeler veya içerikler sebebiyle bu suç tipi sık sık gündeme gelmektedir. Çalışmamız kapsamında mevcut hukuki durum ışığında, daha açık ve detaylı bir norm gerekliliği ortaya konarak, yeni bir düzenlemeye ihtiyaç olup olmadığı üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını özendirme, Aleniyet, Kamu sağlığı, Bilim ve sanat özgürlüğü, İfade özgürlüğü

CRIME OF INCITING THE USE OF NARCOTIC OR PSYCHOTROPIC SUBSTANCES (TCK ART. 190/2)

Öz

The crime of inciting the use of narcotic or psychotropic substances in the Turkish Penal Code No. 5237 (art. 190/2) is the regulation that aims to effectively fight this crime due to the harm caused by substance use to individuals and society, combined with the rapid increase in the variety of narcotic and psychotropic substances, the ease of access to as well as the widespread use of them; it is thereby a reflection of the positive obligation of the state to take the necessary measures in this regard. In recent years, especially with the development of technology and the use of social platforms, it has become possible for a large number of people to rapidly access the content broadcasted on these media, which is why this type of crime frequently comes to the fore because of the expressions or contents about the use of narcotic and psychotropic substances. Within the scope of our study, in light of the current legal situation, the necessity of a clearer and more detailed norm, and whether there is a need for a new regulation will be emphasized.

Anahtar Kelimeler

Inciting the use of narcotic or psychotropic substances, Publicity, Public health, Freedom of science and art, Freedom of expression

Kaynakça

• AKBULUT, İlhan: “Ülkemizde Uyuşturucu Maddeler Sorunu”, İÜHFM, C. 55, 3, 1997, s. 111-142.
• ARTUK, Mehmet Emin: “Cinsel Taciz ve Ceza Hukuku”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C. 49, 3, 1994, s. 31-50.
• ARTUK, Mehmet Emin/ GÖKÇEN, Ahmet/ ALŞAHİN, Mehmet Emin/ÇAKIR, Kerim: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 16. Baskı, Ankara 2022 (ARTUK/ GÖKÇEN/ ALŞAHİN/ ÇAKIR, Genel Hükümler).
• ARTUK, Mehmet Emin/ GÖKÇEN, Ahmet/ ALŞAHİN, Mehmet Emin/ÇAKIR, Kerim: Gerekçeli Ceza Kanunları, 21. Baskı, Ankara 2020 (ARTUK/ GÖKÇEN/ ALŞAHİN/ ÇAKIR, Gerekçeli Ceza Kanunları)
• ATALAY, Esra: “Sanat Özgürlüğü Temel Hakkının Kapsamı ve Diğer Temel Hak ve Özgürlüklerle İlişkisi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 6, 2, 2004, s. 1-28.
• ATEŞ, Neslihan: Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanma Suçu (TCK-m.191), İstanbul 2019.
• BALCI, Murat: Türk Ceza Kanununda Uyuşturucu Madde Ticareti Suçları (Tck. m. 188), Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2009.
• BARUT, Ferit/AYDEMİR, Melisa: Yargıtay ve Bölge Adliye Mahkemesi Kararları Işığında Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde Suçları, İstanbul 2019.
• BAYRAKTAR, Köksal: “Uyuşturucu Maddeler ve Suç Siyaseti”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. 51, 1-4, 1985, s. 45-64.
• BAYRAKTAR, Köksal, “Türk Ceza Kanunu'nda Kamu Düzeni, Kamunun İtimadı ve Kamunu Selameti Aleyhine İşlenen Cürümler”, Değişen Toplum ve Ceza Hukuk Karşısında TCK'nın 50 Yılı ve Geleceği, İstanbul Üniversitesi Yayınları, 1977, s. 593-621.
• BİNGÖL, Bilge: “Sanat Özgürlüğü”, Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, C.1, 2, 2011, s. 92–139.
• CENTEL, Nur/ ZAFER, Hamide/ ÇAKMUT, Özlem: Kişilere Karşı İşlenen Suçlar, C. I, İstanbul 2007.
• COOPER, Rachel: Diagnosing the Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders: Fifth Edition, London 2014.
• ÇALIŞKAN, Suat: Türk Ceza Hukukunda Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Suçları, 2. Baskı, Ankara 2013.
• ÇETİN, Soner Hamza: “Kullanmak İçin Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Satın Almak, Kabul Etmek, Bulundurmak ya da Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanmak Suçu”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 65, 4, 2016, s. 1353-1480.
• DÖNMEZER, Sulhi / ERMAN, Sahir: Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku, C. II, 14. Bası, İstanbul 2019.
• DÖNMEZER, Sulhi: “Hukuk ve Uyuşturucu, Alışkanlık Yaratıcı Maddeler (Kriminolojik Yaklaşım)”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, C. 43, 1-4, Prof. Dr. S. F. Ülgener'e Armağan, 1987, s. 457-474.
• DÖNMEZER, Sulhi: “Düşünce ve Kanaat Hürriyetinin Sınırı, Hürriyetlerin Özüne Dokunan Sınırlamalar”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. 29, 3, 1963, s. 761-786.
• DÖNMEZER, Sulhi: Ceza Hukuku Özel Kısım, Genel Adap ve Aile Düzenine Karşı Cürümler, 5. Baskı, İstanbul 1983. (DÖNMEZER, Özel Kısım)
• DÖNMEZER, Sulhi: “Uyuşturucu Maddelerin Hukuk Ve Kriminoloji İle İlgili Bazı Yönleri”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. 36, 1-4, 1970, s. 1-14. (DÖNMEZER, Hukuk ve Kriminoloji)
• DÜLGER, İbrahim/CİN, Selami: “Suçu ve Suçluyu Övme Suçu (Tck md. 215)”, D.E.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 21, Özel S., Prof. Dr. Durmuş TEZCAN’a Armağan, 2019, s. 2865-2892.
• ERMAN, Sahir/ ÖZEK, Çetin: Ceza Hukuku Özel Bölüm Kamunun Selametine Karşı İşlenen Suçlar (Tck 369-413), İstanbul 1995.
• GÖKCAN, Hasan Tahsin/ARTUÇ, Mustafa: Yorumlu-Uygulamalı Türk Ceza Kanunu Şerhi, 4. Cilt, Md. 141-196, Ankara 2021.
• GÜLSEREN, Fehmi Şener: “Ceza Hukukunda Aleniyet Kavramı”, Lefkoşa Avrupa Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 5, 1, 2014, s. 32-59.
• GÜRELLİ, Nevzat: “Hukuk Açısından İlaç Alışkanlıkları”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. 41, 1-2, 1975, s. 1-14.
• HAFIZOĞULLARI, Zeki/ ÖZEN, Muharrem: Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler Topluma Karşı Suçlar, 2. Baskı, Ankara 2016.
• HAKERİ, Hakan: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 27. Baskı, Ankara 2022.
• KALABALIK, Halil: İnsan Hakları Hukuku, 5. Baskı, Ankara 2017.
• MEMİŞ KARTAL, Pınar: Özel Ceza Hukuku-Cilt V: Genel Tehlike Yaratan, Çevreye Karşı ve Kamunun Sağlığına Karşı Suçlar (TCK m. 170-196), İstanbul 2019.
• KOCA, Mahmut/ÜZÜLMEZ, İlhan: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 15. Baskı, Ankara 2022.
• NALBANTOĞLU, Göze: Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma ve özendirme suçları (TCK M. 190), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2020.
• OĞLAKCIOĞLU, Mustafa Temmuz: Das deutsche und türkische Betäbungsmittelstrafrecht im Vergleich – und was man alles voneinander lernen kann, ZIS, 8-9/2011, http://www.zis-online.com/dat/artikel/2011_8- 9_608.pdf (Erişim Tarihi: 04.04.2023).
• ÖZBEK, Veli Özer/DOĞAN, Koray/BACAKSIZ, Pınar: Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, 16. Baskı, Ankara 2021.
• ÖZBEK, Veli Özer/DOĞAN, Koray/BACAKSIZ, Pınar: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 12. Baskı, Ankara 2021.
• SOYASLAN, Doğan: Ceza Hukuku Özel Hükümler, 11. Baskı, Ankara 2016.
• ŞEN, Ersan: Suçu ve Suçluyu Övme, https://www.haber7.com/yazarlar/prof-dr-ersan-sen/1004862-sucu-ve-sucluyu-ovme (Erişim Tarihi: 04.04.2023).
• TEKİN, Nurullah: “Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İmal, İthal ve İhraç Etmek ile Satmak, Satın Almak, Kabul Etmek ve Bulundurmak Suçları”, TAHD, C. 4, 37, 2009, s. 95-110.
• TEZCAN, Durmuş/ ERDEM, Mustafa Ruhan/ ÖNOK, R. Murat: Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku, 19. Baskı, Ankara 2021.
• TOROSLU, Haluk: “Kamu Barışına Karşı Suçlar Bakımından Tahrik Kavramı”, Ankara Üniversitesi Yayınları, C. 2, Prof. Dr. Nevzat Toroslu’ya Armağan, 2015, s. 1201-1231.
• TUNCER, Arzu: Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Ticareti ve Kullanılmasına İlişkin Suçlar, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2011.
• YAŞAR, Ercan: Das Gesetzlichkeitsprinzip, Eine rechtsvergleichende Darstellung unter besonderer Berücksichtigung des deutschen und türkischen Rechts, Hamburg 2018.
• YAŞAR, Yusuf: Suçta Kanunilik İlkesi Bakımından TCK’nın 188 ve 191 inci Maddelerindeki Suçların Konusunun Değerlendirilmesi, Sözüer, Adem (Editör), Uluslararası Suç ve Ceza Film Festivali Ceza Hukuku ve Sağlık Perspektifinden Uyuşturucu Madde Sorunu “Tebliğler”, İstanbul 2018, s. 178-184.
• YAŞAR, Yusuf/İÇER, Zafer/YAZICILAR, T. Tarık: “Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını Özendirme Suçu (TCK m. 190/2)”, İstanbul Hukuk Mecmuası, C. 76, 2, 2018, s. 691-724.
• YENERER ÇAKMUT, Özlem: “Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını Kolaylaştırma Suçu (TCK m.190)”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 21, Özel Sayı, Prof. Dr. Durmuş Tezcan’a Armağan, 2019, s. 3111-3126.
• YENİDÜNYA, A. Caner: Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını Kolaylaştırma Suçu (Tck m.190), Balcı, Murat (Editör), Uyuşturucu Bağımlılığıyla Mücadele ve Ceza Hukuku Paneli, Doğuş Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Ankara 2011, s. 105-112.
• YENİSEY, Feridun: “Uyuşturucu Maddeler Sorunun Ceza Hukuku Yönü”, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 1, 1, 1983, s. 171-191.
• YOKUŞ SEVÜK, Handan: Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasına İlişkin Suçlar, Ankara 2007. (YOKUŞ SEVÜK, Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasına İlişkin Suçlar)
• YOKUŞ SEVÜK, Handan: Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, Ankara 2020.