ANAYASA HUKUKU AÇISINDAN KONUT HAKKI

Yıl 2023, Cilt: 31 Sayı: 3, 1321 - 1356, 02.10.2023

Bayram Doğan

https://doi.org/10.15337/suhfd.1328707

Öz

Kişilerin insan olmanın onuruyla bağdaşır şekilde yaşamalarını sağlamak için devletin sağlaması gereken en temel haklar arasında konut hakkı bulunmaktadır. Bu hak Anayasa’daki çok sayıda hak açısından da vazgeçilmezdir. Zira bu hak yerleşme özgürlüğü, sağlıklı yaşam, çevre ve eğitim gibi haklarla ayrılmaz bir niteliğe ve ilişkiye sahiptir. 1982 Anayasası’nda sosyal haklar arasında sayılan konut hakkı md. 57’de konut hakkı başlığının altında ele alınmıştır. Anayasa’daki düzenlemede, bu hak devlete yüklenen olumlu edim ödevi olarak ele alınmış ancak bu hakkın sınırlama sebeplerine yer verilmemiştir. Bu nedenlerle, konut hakkının sınırlanmasında Anayasa md. 65’teki genel sınırın dikkate alınması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Konut hakkı, sosyal haklar, temel haklar, anayasa, sınırlama

Kaynakça

• ABDULHAKİMOĞULLARI, Erdal/KALE, Fatmagül: “Türk Anayasa-larında Karşılaştırmalı Hukukta Konut Hakkı”, TAAD, C. 4, S. 15, 2013, s. 15-38.
• ADANALI, Yaşar Adnan, “Tüm Krizler Karşısında Bir Sığınak Olarak Yaşamaya Elverişli Konut”, https://mekandaadalet.org/wp-content/uploads/2021/03/MAD_SSM_M9_YAA_BA_PUL-TEK.pdf (Erişim Tarihi, 21.05.2023).
• ALGAN, Bülent: Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Hakların Korunması, 1. Baskı, Ankara, 2007.
• ATAR, Yavuz: Türk Anayasa Hukuku, 12. Basım, Ankara, 2018.
• BALKIR, Gönül: “Konut Hakkı ve İhlalleri: Kentli Hakkının Doğuşu” IV. Sosyal Haklar Ulusal Sempozyumu, Muğla, 2012, s. 351-358.
• BAYSAL UZUNÇARŞILI, Cihan: “Konut Hakkı Olmadan Kent Olur Mu?”, https://www.academia.edu/6835193/Konut_Hakkı_Olmadan_Kent_Olur_mu_Kent_ve_Hukuk_Seminerleri, (Erişim Tarihi, 17.06.2023).
• BULUT, Nihat: Sanayi Devriminden Küreselleşmeye Sosyal Haklar, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2009.
• CANİKLİOĞLU, Meltem Dikmen: “Anlamı, Kapsamı ve Sınırlarıyla Temel Haklar ve Anayasalarımız”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mahmut Tevfik Birsel Armağanı, 2001, s. 461-493.
• DOĞAN, Bayram/GEYİK, Ali Fuat/BOZKURT, Emine Esra: “Kanun Hükmünde Kararnameler ile Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Karşılaştırılması”, Gaziantep University Journal of Social Sciences, C. 20 S.4, 2021, s. 1687-1721.
• DÖNER, Ayhan: Türk Anayasa Hukuku, 1. Baskı, Ankara, 2021.
• ENGİN, Murat: “Çalışma ve Sosyal Güvenlik Haklarının Karşılıklı İlişkisinde Mali Kaynakların Yeterliliği Sorunu”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 7, S. 1, 2008, s. 233-248.
• EREN, Abdurrahman: Anayasa Hukuku Dersleri Genel Esaslar-Türk Anayasa Hukuku, 2. Baskı, Ankara, 2020.
• ERGUN, Cem/Gül, Hüseyin, “Barınma Hakkının İhlal Edilme Sürecinde Kentsel Dönüşüm Projeleri”, Sosyal Haklar Ulusal Sempozyumu Pamukkale Üniversitesi, 4-6 Kasım 2010, s. 359-378.
• GEMALMAZ, Mehmet Semih: Ulusalüstü İnsan Hakları Hukuku Bel-geleri, C. 2 Uluslararası Sistemler, 1. Baskı, İstanbul, 2010.
• GİRİTLİ, İsmet: “2001 Anayasa Değişikliklerinin Temel Hak ve Özgürlüklere Yansıması”, Anayasa Yargısı Dergisi, C. 19, 2002, 88-103.
• GÖZLER, Kemal: Kanun Hükmünde Kararnamelerin Hukuki Rejimi, 1. Baskı, Bursa, 2000.
• GÖZLER, Kemal: Türk Anayasa Hukuku, 3. Baskı, Bursa, 2019.
• GÖZTEPE, Ece: “Social Rights in the Jurisprudence of the Constitutional Court of Turkey: Social Rights as Unprivileged Human Rights?”, IX. World Congress of Constitutional Law, Oslo, 2014, s. 16-20, https://www.jus.uio.no/english/research/newsandvents/events/conferences/2014/wcclcmdc/wccl/papers/ws4/w4-goztepe.pdf, (Erişim Tarihi: 29.05.2023).
• İNCE, Nurten/ KANLI, İmam Bakır/ ERYİĞİT, Burak Hamza: “İnsan Hakkı Olarak Konut Hakkı Housing Right As A Fundamental Right”, İnternational Journal Of Political Studies, C. 3, S. 2, 2017, s. 21-36.
• KABOĞLU, İbrahim: “Yerleşme ve Konut Hakkı: Temel Özgürlük Sos-yal Hak Birleşmesi”, İnsan Hakları Yıllığı, C. 17, S. 1, 1996, s. 149-169.
• KALABALIK, Halil: Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar ve Siyasi Haklar, ÖZENBAŞ BOYDAĞ, Nazmiye (Editör), İnsan Hakları ve Kamu Özgürlükleri, Eskişehir, 2018, s. 236-270.
• KALAĞAN, Gökhan: “Türkiye’de Kentsel Haklar: Sosyal Devlet Bağlamında Konut Hakkı Üzerine Bir İnceleme”, Mehmet Akif Er-soy İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C. 8, S. 1, s. 85-106.
• KALE, Fatmagül: Ulusal ve Uluslararası Boyutlarıyla Konut Hakkı, 1. Baskı, Ankara, 2013.
• KAPANİ, Münci: Kamu Hürriyetleri, 7. Baskı, Ankara, 2013.
• KARAN, Ulaş: “Sosyal Hakların Güçlendirilmesi Açısından Bir İmkân: Bütüncül Yaklaşım”, Amme İdaresi Dergisi, C. 40, S. 3, 2007, s. 31-62.
• KELEŞ, Ruşen: 100 Soruda Türkiye’de Kentleşme, Konut Ve Gecekondu, 1. Baskı, İzmir, 2019.
• KILIÇ, Muharrem: Konut Hakkının Sosyopolitiği: Sosyal Haklar Sistematiği Açısından Bir Çözümleme”, Anayasa Yargısı, C. 37, S. 2, 2020, s. 67-112.
• KÜÇÜK, Adnan: “Adalet Kavramı ve Adalete İlişkin Bazı Teoriler”, Muhafazakâr Düşünce Dergisi, C. 4, S. 15, 2008, s. 91-121.
• KÜÇÜK, Adnan: 1982 Anayasasındaki Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlanması Rejimi Bağlamında Kişisel Verilerin Korunması Hakkının Sınırlanmasının Anayasaya Uygunluğu, DOĞAN, Bayram (Editör), Kişisel Verilerin Korunması Hukuku, Ankara, 2022, s. 11-74.
• KÜÇÜK, Adnan: Anayasa Hukuku, 3. Baskı, Ankara, 2015.
• KÜÇÜK, Adnan/DOĞAN, Bayram: “Türkiye'de 2017 Anayasa Değişikliği Kapsamında Yürütmenin Asli Düzenleme Yetkisi ve Mahfuz Düzenleme Alanı”, Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 9, S. 1, 2019, s. 1-60.
• ODER, Bertil Emrah: “Devletin Olumlu Edimini Gerektiren Sosyal Hakların Anayasal Düzeyde Korunması ve Yargısal Tutumlar”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 7, S. 1, 2008, s. 199-211.
• ÖZBUDUN, Ergun: Türk Anayasa Hukuku, 17. Basım, Ankara, 2017.
• ÖZBUDUN, Ergun: Türk Anayasa Hukuku, 19. Basım, Ankara, 2019.
• ÖZEN, Buket: “Kira Bedeli Artışına İlişkin Sözleşme Şartları Ve Sözleşme Uyarınca Gerçekleşen Kira Bedeli Artışının Kira Tespit Davası Sonucunda Gerçekleşen Kira Bedeli Artışından Ayırt Edilmesi”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 22, S. 3, 2016, s. 2034-2062.
• ÖZTÜRK, Mustafa: “Deprem Değil, Çürük Binalar Öldürür”, Şantiye, Kasım-Aralık 2020, s. 38-42. https://www.santiye.com.tr/deprem-degil-curuk-binalar-oldurur-770.html, (Erişim Tarihi, 16.09.2023).
• PAKEL, Nafi: “6306 Sayılı Kentsel Dönüşüm Yasası”, İstanbul Barosu Dergisi, C. 87, S. 2013/1, s. 275-279.
• SAĞLAM, Fazıl: “Kanun Hükmünde Kararname Çıkarma Yetkisinin Sınırları: Uygulamanı Yaygınlaşmasından Doğabilecek Sorunlar”, Anayasa Yargısı Dergisi, C. 1, 1984, s. 261-271.
• SAĞLAM, Fazıl: Temel Hakların Sınırlanması ve Özü, Ankara, 1982.
• SOYSAL, Mümtaz: 100 Soruda Anayasanın Anlamı, 1. Baskı, İstanbul, 1986.
• TALAS, Cahit: “Sosyal Haklar ve Türk Anayasalarında Sosyal Hakların Evrimi”, TODAİ İnsan Hakları Yıllığı, C. 3-4, 1981-1982, s. 38-75.
• TANÖR, Bülent, Anayasa Hukukunda Sosyal Haklar, 1. Baskı, İstanbul, 1978.
• TANÖR, Bülent/YÜZBAŞIOĞLU, Necmi: 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku, 19. Baskı, İstanbul, 2019.
• YILMAZ, Zülfiye: “Olumlu Edim Gerektiren Sosyal Hakların Sınırı: Karşılaştırmalı Hukuk Perspektifinden 1961 ve 1982 Anayasaları Dönemi Uygulamaları”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. 72, S. 1, 2014, s. 695-728.
• YOLCU, Serkan: Anayasa Yargısında Sosyal Hakların Korunması, 1. Baskı, Ankara, 2018.
• YURTCANLI, Seda: “Afet Riski Altında Temel Hak Ve Özgürlükler: 6306 Sayılı Afet Yasası Kapsamında Temel Hak Ve Özgürlüklere Getirilen Sınırlamalar”, Anayasa Hukuku Dergisi, C. 2, S. 4, 2013, s. 317-358.