6306 SAYILI KANUN’DA YER ALAN TAPU HARCI İSTİSNASININ KAT KARŞILIĞI ARSA VE HASILAT PAYLAŞIMI MODELLERİNDE UYGULANMASI

Yıl 2024, Cilt: 32 Sayı: 3, 1889 - 1913, 18.09.2024

Ahmet Ozansoy

https://doi.org/10.15337/suhfd.1374529

Öz

Türkiye ciddi deprem riski altında olan bir ülkedir. Yasa koyucu bu nedenle ülkedeki depreme dayanıklılık bakımından risk taşıyan yapıların dönüştürülmesinde vatandaşlarına ek mali külfetler getirmemek amacıyla 6306 sayılı Kanun ile kimi vergisel yükümlülüklere istisna getirmiştir. Bunların başında tapu harcı gelmektedir. Alıcı ve satıcı açısından ayrı ayrı %2 olan ve işlem bakımından toplamda %4’e ulaşan ve çoğunlukla tamamı alıcıya yansıtılan tapu harcı mükellefiyeti, vatandaşlar açısından ciddi bir mali yüktür. Tapu harcı istisnasının uygulanmasında işlemi yapan ve tapu harcını tahsil eden “Tapu İdaresi”, kat karşılığı inşaat sözleşmesi modeline göre yapılan inşaatlar ile hasılat paylaşımı modeline göre yapılan inşaatları vergi hukukundaki kıyas yasağına rağmen karşılaştırarak yorum yoluyla ayrım yapmakta ve hasılat paylaşım modelinde tamamı müteahhit tarafından üçüncü kişilere satılan bağımsız bölümlere istisna uygulamamaktadır. İşbu makalede; her iki sözleşme türünün hukuki durumu ve belge düzeni bakımından işleyişi irdelenerek 6306 sayılı Kanun kapsamındaki tapu harcı istisnasının uygulanma şartları araştırılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Tapu Harcı, Riskli Alan, Hasılat Paylaşımı, Vergi İstisnası, Kat Karşılığı İnşaat

Kaynakça

• AKDOĞAN, Abdurrahman: Vergi Hukuku ve Türk Vergi Sis-temi, 6.Basım, Ankara 2006.
• ALTINIŞIK, Şener: “Kat Karşılığı (Arsa Payı) Veya Hasılat Paylaşımı Şeklinde Düzenlenen Sözleşmelere Göre Yapılan Bağımsız Bö-lümlerin Vergilendirme İşlemleri”, e-Yaklaşım Dergisi, Sa-yı:259, Temmuz 2014, Erişim: https://portal.yaklasim.com/makale/2014-7/kat-karsiligi-arsa-payi-veya-hasilat-paylasimi-seklinde-duzenlenen-sozlesmelere-gore-yapilan-bagimsiz-bolumlerin- vergilendirme-islemleri-e-yaklasim? term=has%C4 %B1lat%20 payla%C5%9F %C4%B1m%C4%B1 , (Erişim Tarihi: 04.10.2023).
• ALTINKAN, Onur: Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesinin Taraflarının Te-merrüdü Halinde Üçüncü Kişinin Hukuki Durumu, Seçkin Ya-yınları, Ankara 2022.
• BAHADIR, Engin: “Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesinin Benzer Sözleşme-lerle Karşılaştırılması”, Fiscaoeconomia, Vol.3 (1), 2019, 177-201. Erişim: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/633628 , (Erişim Tarihi: 04.10.2023).
• BAŞPINAR, Ahmet: Tax Law&Turkish Tax System, Maliye Ba-kanlığı Strateji Başkanlığı Yayınları, issue no: 2009/394, Ankara 2009.
• ÇALAL, Salih: “Anonim Şirkete Ait Arsanın Hasılat Paylaşımı Yönte-miyle Elden Çıkarılması”, Yaklaşım Dergisi, Sayı:280, Nisan 2016, Erişim: https://portal.yaklasim.com/makale/2016-4/anonim-sirkete-ait-arsanin -hasilat-paylasimi-yontemiyle-elden-cikarilmasi?term=has%C4%B1l at%20payla%C5%9F%C4%B1m%C4%B1, (Erişim Tarihi: 04.10.2023).
• ÇETİNOĞLU, Erkan: “İnşaat Sektöründe Hasılat Paylaşımı Modeli Avantajlı mı?”, Yaklaşım Dergisi, Sayı:301, Ocak 2018, Erişim: https://portal.yaklasim.com/makale/2018- 1/insaat-sektorunde-hasilat-paylasimi-modeli-avantajli-mi?term=has%C4%B 1lat%20payla %C5%9F%C4%B1m%C4%B1 , (Erişim Tarihi: 04.10.2023).
• DUMAN, İlker Hasan: Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmeleri Nasıl Dü-zenlenmelidir?, Seçkin Yayınları, 4.Basım, Ankara 2021.
• EROL, Ahmet: Türk Vergi Sistemi ve Vergi Hukuku, Yaklaşım Yayımcı-lık, Ankara 2008.
• FAHRAN, Ferhat: “6306 Sayılı Kanun’a Göre Riskli Yapı Kapsamında Olan Binalardaki Tapu Devir İşlemlerinde Harç İstisnasına İliş-kin Olarak, Uygulama Yönetmeliğinde 2013 ve 2014 Yıllarında Yapılan Düzenlemeler ve Eklemeler”, Yaklaşım Dergisi, Sa-yı:266, Şubat 2015, Erişim: https://portal.yaklasim.com/makale/2015-2/6306-sayili-kanuna-gore-risk li-yapi-kapsaminda-olan-binalardaki-tapu-devir-islemlerinde-harc- istisnasina-iliskin-olarak-uygulama-yonetmeliginde- 2013-ve-2014-yillarinda-yapilan-duzenlemeler-ve-eklemeler?term=6306 , (Erişim Tarihi: 06.10.2023).
• KAYA, Ali Burak: “Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesinin Hukuki Niteliği Ve Bu Doğrultuda Uygulanacak Hükümler”, https://www.ozgunlaw.com/makaleler/arsa-payi-karsiligi-insaat- sozlesmesinin-hukuki-niteligi-ve-bu-dogrultuda-uygulanacak-hukumler-478, (Erişim Tarihi: 03.10.2023).
• KIZILOT, Şükrü / TAŞ, Metin: Vergi Hukuku ve Türk Vergi Sistemi, Yaklaşım Yayıncılık, Ankara, Eylül 2011.
• KÜÇÜK, Muzaffer: “Hasılat Paylaşımı Sözleşmesi Ticari Faaliyetin Ka-rinesi Olur mu?”, Yaklaşım Dergisi, Sayı: 258, Haziran 2014, Erişim: https://portal.yaklasim.com/makale/2014-6/hasilat-paylasimi-sozlesmesi-ticari-faaliyetin-karinesi-olur-mu?ter m=has%C4%B1lat%20p ayla%C5%9F%C4%B1m%C4%B1 , (Eri-şim Tarihi: 04.10.2023).
• NADAROĞLU, Halil: Kamu Maliyesi Teorisi, Beta Basım Yayım Dağı-tım, 10.Baskı, İstanbul 1998.
• ÖNCEL, Mualla/ KUMRULU, Ahmet / ÇAĞAN, Nami: Vergi Hukuku, Turhan Kitabevi, 8.Baskı, Ankara 2000.
• ÖZAY, Osman Levent / DEMİRBAŞ, Feride: “6306 Sayılı Kanun Bakı-mından Kentsel Dönüşüm Süreci ve Tapu Sicil İşlemleri Bakı-mından Değerlendirilmesi”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakülte-si Dergisi, vol. 8, no. 2, Kasım 2017, s.217–248.
• SEZER, Yılmaz: “Hasılat Paylaşımı Yöntemiyle Yapılacak İnşaat İşlerinin Avantajları”, Yaklaşım Dergisi, Sayı 269, Mayıs 2015. Erişim: https://portal.yaklasim.com/makale/2015-5/hasilat-paylasimi -yontemiyle-yapilacak-insaat-islerinin-avantajla-ri?term=has%C4%B1lat%20payla%C5%9F%C4%B1m%C4%B1 , (Erişim Tarihi: 04.10.2023).
• UFUK, Mehmet Tahir: “Vergi Hukukunda Yorum ve Kıyas”, Yaklaşım Dergisi, Mayıs 2001, Erişim: https://portal.yaklasim.com/makale/2001-5/vergi-hukukunda- yorum-ve-kiyas?term=vergi%20hukukunda %20yorum , (Erişim Tarihi: 06.10.2023). TBMM: https://cdn.tbmm.gov.tr/KKBSPublicFile/D24/Y2/T1/Web OnergeMetni/be19ba64-9bce-498f-8ae1-c9de07bc8f75.pdf , (Erişim Tarihi: 02.10.2023). TBMM: https://cdn.tbmm.gov.tr/KKBSPublicFile /D27/Y2/T 2/WebOnergeMetni/8f68bb5b-3ce2-47e3-be2b-bf4f0fba2 d2 a.pdf , (Erişim Tarihi: 02.10.2023). YİĞİT, Uğur: Mali Güce Göre Vergilendirme İlkesi, Yaklaşım Yayıncı-lık, Ankara 2008.