Öğretmen Adaylarının Fen Öğretimine Yönelik Öz-Yeterlik İnancı (FÖYÖİ) Bileşenlerinin İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 1, 195 - 217, 30.04.2021

Dilber Polat , Gülşah Uluay , Uğur Başarmak

https://doi.org/10.19126/suje.798077

Öz

Fen bilgisi öğretmen adaylarının fen öğretimine yönelik öz-yeterlik inanç bileşenlerini incelemeyi amaçlayan bu araştırma karma yöntem desenlerinden biri olan ve verilerin eşzamanlı olarak toplandığı nitel-nicel yöntem çeşitlemesiyle dizayn edilmiştir. Araştırma 189 fen bilgisi öğretmen adayının katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak; “Kişisel Bilgi Formu”, “Fen Bilimleri Öğretimine Yönelik Öz-Yeterlik Ölçeği” ile dört adet açık uçlu sorudan oluşan “Yapılandırılmamış Anket Formu” kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen nicel veriler parametrik test varsayımlarını yerine getirdiği için betimsel istatistik, ilişkisiz örneklemler için t-Testi ve tek faktörlü varyans analizi (ANOVA) ile analiz edilirken, nitel veriler içerik analizine tabi tutulmuştur. Nicel verilerden elde edilen analiz sonuçlarına göre, çalışmaya katılan öğretmen adaylarının Fen Öğretimine Yönelik Öz-Yeterlik Ölçeği ortalama puanları cinsiyet değişkeni açısından anlamlı bir farklılık göstermezken, sınıf düzeyi, bölümü isteyerek seçmiş olma ve kariyer planı değişkenleri açısından anlamlı farklılık göstermiştir. Nitel verilerden elde edilen bulgular, sözel ikna, bireyin doğrudan yaşantıları, dolaylı yaşantılar ve duygusal durum olmak üzere dört tema kapsamında değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Öz-yeterlik, fen bilgisi öğretmen adayı, öz-yeterlik bileşenleri

Examining the Pre-service Teachers’ Components of Self-Efficacy Beliefs in Science Teaching (SEBST)

Öz

This study was designed as a qualitative–quantitative triangulation research, one of the mixed method designs in which the data are collected concurrently, with the purpose of examining the pre-service teachers’ components of self-efficacy beliefs in science teaching. The study was carried out with the participation of 189 pre-service science teachers. Data of the study was collected using a “Personal Information Form”, the “Self-Efficacy Scale for Science Teaching”, and an “Unstructured Questionnaire” consisting of four open-ended questions. Since the quantitative data obtained from the research fulfilled the assumptions of parametric test, the descriptive statistics were analyzed using independent samples t-Test and one-way analysis of variance (ANOVA). The qualitative data was analyzed using content analysis. Based on the analysis results obtained from the quantitative data, it was found that whereas the pre-service teachers’ mean scores for the Self Efficacy Scale for Science Teaching did not differ significantly in terms of gender, they differed significantly in terms of level of grade, whether selected the department willfully and career plan. The results obtained from the qualitative data was evaluated under four themes: Verbal persuasion, direct experiences, indirect experiences and emotional state.

Anahtar Kelimeler

Self-efficacy, pre-service science teachers, self-efficacy components

Kaynakça

• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: Freeman.
• Bıkmaz, F. H. (2002). “Self-efficacy belief instrument in science teaching” Educational Sciences and Practice, 1(2), 197-210.
• Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı -24. Baskı- Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Cho, Y., & Shim, S. S. (2013). Predicting teachers' achievement goals for teaching: The role of perceived school goal structure and teachers' sense of efficacy. Teaching and teacher education, 32, 12-21.
• Gay, L.R., Airasian, P., & Mills, G.E. (2006). Educational research. competencies for analysis and applicayions. Merril Prentice Hall, Ohio, Seventy edition.
• Henson, R. K., Bennett, D. T., Sienty, S. F., & Chambers, S. M. (2000). The Relationship between Means-End Task Analysis and Context-Specific and Global Self-Efficacy in Emergency Certification Teachers: Exploring a New Model of Teacher Efficacy.
• Kaya, V. H., Polat, D. ve Karamüftüoğlu, İ.O. (2014). Fen Bilimleri Öğretimine Yönelik Öz-Yeterlik Ölçeği geliştirme çalışması. The Journal of Academic Social Science Studies, 28(2), 581-591.
• Kinzie, M. B., Delcourt, M. A., & Powers, S. M. (1994). Computer technologies: Attitudes and self-efficacy across undergraduate disciplines. Research in higher education, 35(6), 745-768.
• Kurbanoğlu, N. İ. ve Takunyacı, M. (2012). Lise öğrencilerinin matematik dersine yönelik kaygı, tutum ve özyeterlik inançları bazı değişkenlere göre incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi,9(1),110-130.
• Kushner, S. N. (1993). Teacher efficacy and pre-service teachers: a construct validation, Paper Presented at the Annual Meeting of the Eastern Educational Research Association in Clearwater, February 17-22, Clearwater Beach, FL, USA.
• Lee, C., & Krapfl, L. (2002). Teaching as you would have them teach: An effective elementary science teacher preparation program, Journal of Science Teacher Education, 13(3), 247-265.
• Ritter, J., Boone, W., & Rubba, P. (2001). Development of an instrument to assess prospective elementary teacher selfefficacy beliefs about equitable science teaching and learning (SEBEST), Journal of Science Teacher Education, 12(3), 175-198.
• Roberts, J. K., Henson, R. K., Tharp, B. Z., & Moreno, N. (2001). An examination of change in teacher self-efficacy beliefs in science education based on the duration of in-service activities, Journal of Science Teacher Education, 12(3), 199-213.
• Roehrig, G. H., & Luft, J. A. (2004). Constraints experienced by beginning secondary science teachers in implementing scientific inquiry lessons. International Journal of Science Education, 26(1), 3-24.
• Ross, J. A. (1994). Beliefs That Make a Difference: The Origins and Impacts of Teacher Efficacy. Paper presented at the Annual Meeting of the Canadian Association for Curriculum Studies, Calgary, Alberta, Canada.
• Saraçoğlu, A. S. ve Yenice, N. (2009). Fen bilgisi ve sınıf öğretmenlerinin öz-yeterlik inançlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 5(2), 244-260.
• Sakız, G. (2013). Başarıda anahtar kelime: öz-yeterlik. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 185-210.
• Schriver, M., & Czerniak, C. M. (1999). A Comparison of middle and junior high science teachers levels of efficacy and knowledge of developmentally appropriate curriculum and instruction, Journal of ScienceTeacher Education, 10(1), 21-42.
• URL1 (2019). http://www.tdk.gov.tr/. Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük. Erişim Tarihi: 25.03.2019.
• Yaman, S., Cansüngü Koray, Ö. ve Altunçekiç, A . (2004). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Öz-Yeterlik İnanç Düzeylerinin İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 355-366. Retrieved from http://dergipark.gov.tr/tebd/issue/26127/275219
• Yenice, N., Saydam, G. ve Telli, S . (2012). İlköğretim öğrencilerinin fen öğrenmeye yönelik motivasyonlarını etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 231-247.
• Yılmaz, F. ve Gültekin, M. (2013). Fen ve teknoloji dersinde basamaklı öğretim programı uygulamaları. Journal of Computer and Education Research, 1(1), 27-59.
• Zimmerman, B. J. (1995). Self-efficacy and educational development. Self-efficacy in changing societies, in ed Albert Bandura, Cambridge University Press.