Geleneksel İktisattan Davranışsal İktisada: Tüketici Karar ve Tercihleri

Yıl 2022, , 159 - 170, 29.08.2022

Gamze Albayrak

https://doi.org/10.52642/susbed.1102560

Cited By: 1

Öz

Geleneksek iktisat, insan davranışlarını incelemek ve kaynakların etkin bir şekilde dağılımını sağlamak olduğundan, tüketici kararlarınınım önemi doğrultusunda davranışsal iktisatta yerini ekonomik yazınında almıştır. Bu bağlamda davranışsal iktisat, davranış bilimleri ve mikroekonomi ilkelerini birleştirerek, insan davranışlarını anlamanın teorik ve metodolojik yolunu sunmaktadır. Ekonominin temel varsayımı, bireylerin akılcı, istikrarlı ve çıkarlarını korumasıdır. Rasyonel davranarak mevcut bilgiler ışığında fayda maksimizasyonu amacıyla bireysel karar verme sürecine girmektedir. Davranışsal iktisadın ortaya çıkmasındaki ihtiyaç, geleneksel tüketici karar alma modellerinin tüketici karar ve davranışlarını açıklamada yetersiz olduğudur. Davranışsal iktisat, bireylerin akılcılığının sınırlı olduğunu kabul ederken, ekonomik davranışa uygulanabilecek bir teorik çerçeve sağladığı için, neo-klasik yaklaşımı mutlak olarak reddetmemektedir. Davranışsal iktisat, neo-klasik iktisattaki anormallikleri ve eksiklikleri tanımlamaktadır. Elde edilen bulgular, bireylerin, neo-klasik kar maksimizasyon amaçlarının rasyonel tercihleri göz ardı edebileceğini, ancak bunun yerine günlük karar verme sürecinde sezgisel yöntemlerden yararlanacaklarını göstermiştir
Bireylerin rasyonel olduğu, sınırsız iradeye sahip olması ve bencil davranması ekonomik sistemin içine girildiğinde farklı standart olmayan tercihlere dönüşebilmektedir. Davranışsal ekonomi, insanların genel olarak ekonomik kararları nasıl aldıklarını anlamak için psikolojik bilimi kullanan bir araştırma alanıdır. Özellikle deneysel araştırmalar bireylerin akılcı olmadığını ispatlar niteliktedir ve davranışsal iktisat irrasyonel birey kavramını açıklamaya yönelmiştir. Bireylerin içinde bulundukları psikolojik durum, sosyal etkenler ve çevresel faktörler kararlarını etkilemektedir.

Anahtar Kelimeler

Geleneksel İktisat, Davranışsal İktisat, Tüketici

Kaynakça

• Akin, Z., & Urhan, B. (2009). İktisat Deneysel Bir Bilim Olmaya Mi Basliyor?(Is Economics Becoming An Experimental Science?) (No. 0904). Tobb University Of Economics and Technology, Department Of Economics.
• Aktan, C. C., & Yavuzaslan, K. (2020). Davranışsal İktisat: Bireylerin İktisadi Karar Ve Tercihlerinde Zihinsel, Duygusal Ve Psikolojik Faktörlerin Analizi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 12(2), 100-120.
• Alm, J. (2010). Testing Behavioral Public Economics Theories İn The Laboratory. National Tax Journal, 63(4), 635-658.
• Altınöz, Utku (2014), Neoklasik İktisadın Eleştirisi, Post Otistik İktisat, Efil Yayınevi, Genel Yayın No: 208, Eflatun Basım Dağıtım Yayıncılık, 1. Basım, Ankara.
• Angner, Erik, and George Loewenstein (2012) “Behavioral Economics,” İn Uskali Mäki (Ed.) Handbook Of The Philosophy Of Science: Philosophy Of Economics, Amsterdam: Elsevier, Pp. 641–90. Doi:10.1016/B978-0-444-51676-3.50022-1.
• Angner, E., & Loewenstein, G. (2006). Behavioral Economics. Handbook Of The Philosophy Of Science: Philosophy Of Economics.
• Ashraf, N., Camerer, C. F., & Loewenstein, G. (2005). Adam Smith, Behavioral Economist. Journal Of Economic Perspectives, 19(3), 131-145.
• Camerer, C. (1997). Rules For Experimenting İn Psychology and Economics, And Why They Differ. In Understanding Strategic Interaction (Pp. 313-327). Springer, Berlin, Heidelberg.
• Camerer, C. F., & Loewenstein, G. (2003). Behavioral Economics: Past, Present, Future. In Advances İn Behavioral Economics, Princeton, Princeton University Press. Chang, H.(2000).‘A Liberal Theory Of Social Welfare: Fairness, Utility, And The Pareto Principle’, Yale Law Review.
• Çavuş, Ö. H. Davranışsal Çalışma Ekonomisi Alanında Güncel Gelişmeler. Sgd-Sosyal Güvenlik Dergisi, 11(2), 288-307.
• Diamond, P., & Vartiainen, H. (2007). Behavioral Economics and İts Applications (Pp. 1-336). Princeton, Nj: Princeton University Press.
• Dow, C. (1999). Major Recessions: Britain and The World 1920-1995. Oup Oxford.
• Drakopoulos, S. A., & Katselidis, I. (2017). The Relationship Between Psychology And Economics: İnsights From The History Of Economic Thought.
• Dumludağ, D. Ve Ruben, E. (2015). Davranışsal İktisadın Gelişimi. İktisat ve Toplum Dergisi, 58, 4-9.
• Glimcher, P. W. (2009). Neuroeconomics: History. In Encyclopedia Of Neuroscience (Pp. 285-290). Elsevier Ltd.
• Güvel E. A. (1998), Politik İktisat ve Akıl, 1. Baskı, Alfa Yayınları: İstanbul, s.166.
• Hattwick, R.E. (1989). Behavioral Economics: An Overview. Journal Of Business and Psychology. 141-154
• Henderson, J. M., & Quandt, R. E. (1971). Microeconomic Theory: A Mathematical Approach. S.49
• Hodgson, D. L. (2011). Being Maasai, Becoming İndigenous: Postcolonial Politics İn A Neoliberal World. Indiana University Press.
• İslamoğlu, H. ve R. Altunışık.(2008), Tüketici Davranışları. 2. Baskı, Beta Yayınları İstanbul
• Kahneman, D., Knetsch, J. L., & Thaler, R. (1986). Fairness As A Constraint On Profit Seeking: Entitlements İn The Market. The American Economic Review, 728-741.
• Katona, George & Donald J. Harris. (1978)“Behavioral Economics”, M. E. Sharpe, Inc. 21:4, September/October 14-18.
• Laibson, D., & List, J. A. (2015). Principles Of (Behavioral) Economics. American Economic Review, 105(5), 385-90.
• Lewis, A. (Ed.). (2008). The Cambridge Handbook Of Psychology and Economic Behaviour. Cambridge University Press.
• Özkalp, E. (2004). Örgütsel Öğrenme, Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ve Örgütsel Bağlılılk. Örgütsel Davranış, Anadolu Üniversitesi Yayınları, 85-100.
• Rubinstein, A. (2008). Comments On Neuroeconomics. Economics & Philosophy, 24(3), 485-494.
• Savaş, V. F. (2007). Keynezyen İktisat Yıkılırken. Nobel Yayın Dağıtım. 2007a,S. 40
• Sefil, S., & Çilingiroğlu, H. K. (2011). Davranışsal Finansın Temelleri: Karar Vermenin Bilişsel Ve Duygusal Eğilimleri.
• Sent, E. M. (2004). Behavioral Economics: How Psychology Made İts (Limited) Way Back İnto Economics. History Of Political Economy, 36(4), 735-760.
• Simon, H. A. (1955). A Behavioral Model Of Rational Choice. The Quarterly Journal Of Economics, 69(1), 99-118.
• Toıgonbaeva, D., & Eser, R. (2011). Psikoloji ve İktisadın Birleşimi Olarak, Davranışsal İktisat, S. 289
• Tomer, J. F. (2007). What İs Behavioral Economics?. The Journal Of Socio-Economics, 36(3), 463-479.
• Yavuzaslan, K. (2018). Yeni İktisat Paradigmasında Bir Yöntem Olarak Deneysel İktisat. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(18), 641-657.