Savaşın Söylemi, Söylemin Savaşı: Sputnik Haber Ajansının Rusya-Ukrayna Çatışması Haberlerinin Söylemi

Yıl 2022, , 231 - 250, 26.12.2022

Abdulkadir Gölcü , Altynai Nurlanova

https://doi.org/10.52642/susbed.1158725

Cited By: 2

Öz

24 Şubat 2022’de Rusya Federasyonu Cumhurbaşkanı Vladimir Putin’in emriyle Ukrayna’ya karşı ‘Özel Askeri Operasyon’ adı altında bir askeri hareket başlatıldı. Putin operasyonun Donbass sakinlerini korumak için tasarlandığını, amacının Ukrayna'yı silahsızlandırılmak ve ülkede faaliyet gösteren neo-nazilerden arındırılmak olduğunu açıkladı. Halen devam etmekte olan bu savaşın, medya üzerinden de yürütüldüğünü bilmekte fayda var. Medyanın savaşı nasıl ele aldığı ve aktardığı kuşkusuz her iki taraf için hayati önem taşımaktadır. Medyanın temsil ettiği fikirler ve tutumlar kamuoyunun oluşumuna etki edebilmekte ve kitle hareketlere sebep olmaktadır. Bu çalışmada Rus medyasının Rusya-Ukrayna savaşını nasıl ele aldığı ve Rusya saldırganlığını nasıl meşrulaştırdığı konusu ele alınmıştır. Bu çerçevede Rusya'nın uluslararası propaganda aracı bilinen Sputnik Haber Ajansı tarafından olaya ilişkin servis edilen haberler analiz edilmiştir. Analiz için Teun van Dijk’in tasarladığı eleştirel söylem analizi yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada zaman aralığı 18 Şubat- 28 Mayıs olarak belirlenmiştir. Sputnik bu çatışmayı haberleştirirken Rus kamuoyunda ve uluslararası alanda savaş kararını meşrulaştırıcı söylemleri üretmiş ve dolaşıma sokmuştur. Haber metinlerindeki Ukrayna’nın ‘onlar haksız’ söylemi Rusların toplumsal bilincinde oluşan Ukrayna’ya karşı öfke ve olumsuz yargılarla ilişkilendirilmiştir. Araştırma sonucunda, Sputnik’in Ukrayna’yı düşman, haksız, acımasız, Nazizm kelimeleriyle ilişkilendirerek ayrıştırıcı, yargılayıcı söylemler üzerinden sunduğu da bulgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Rusya, Ukrayna, Savaş, Söylem, Haber Söylemi, Sputnik Haber Ajansı, Meşrulaştırma

Kaynakça

• Aksu, Z. (2019). İnsani Müdahalelerde Medyanın Rolü: Libya ve Bahreyn Karşılaştırması. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 489-506.
• Atabek, N. (1995). Savaş Ve Medya: Abo'nin Vietnam Ve Körfez Sasaşlanndakl Medya Politikaları. Kurgu Dergisi, 185-201.
• Atawneh, A. M. (2009). The discourse of war in the Middle East:. Journal of Pragmatics 41, 263-278.
• Baluyev, D.G., Kaminchenko, D.I. . (2012). Politicheskaya rol' «novykh» SMI v Liviyskom konflikte . Vestnik Nizhegorodskogo universiteta im. N.I. Lobachevskogo, № 2 (1),, 307–313.
• Belova, N. E. (2015). Osobennosti diskursa informatsionnoy voyny. Privolzhskiy nauchnyy vestnik № 6-3 (46), 75-78.
• Bourdieu, P. (1987). Beginnings. Choses dites. Paris: Minuit.
• Çakar, M. (2003). Savaş ve Medya. P I V O L K A, Savaş Özel Sayısı;, 25-27.
• Grushewski, M. (1906). Die Kleinrussen, Russen uber Russland, ein Sammelwerk. 616-639.
• Ivanov, S. (2012). Propaganda i informatsionnyye voyny. Dnevnik ASHPI № 28, 49-53.
• Kavoğlu, S. (2020). Meşrulaştırma Aracı Olarak Medya: Rusya'nın Kırım’ı İlhakı Üzerine Bir İnceleme. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 97-116.
• Kocaman, M.T., Gölcü, A. (2021). Türkiye-ABD İlişkilerinde Basının Yeri: Missouri Zırhlısı’nın Türkiye Ziyareti. Akdeniz İletişim Dergisi, 196-214.
• Konopleva, T. (2014). Mediaobrazy organov vlasti (na primere Minyusta Rossii). Gosudarstvennoye upravleniye. Elektronnyy vestnik Vypusk № 43. 153-172.
• Korobov, A.A. & Ryabov, A.A. . (2020). News Agencies as Agents of State Information Policy (Case Study of “TASS” and “Russia Today”). . Bulletin of the volga region Institute of Administration, 20(3), 24-31.
• Kramer, M. (2009). The Myth of a No-NATO-Enlargement Pledge to Russia. The Washington Quarterly, 39-61
• Leont'yeva, L. (2009). Samoregulyatsiya smi kak mekhanizm legitimatsii vlasti . Uchenyye zapiski kazanskogo gosudarstvennogo universiteta, 142.
• Marinovich, A. (2016). Rol' media v sovremennykh vooruzhennykh konfliktakh. Журналист, Социальные Коммуникации, стр. 35-47.
• Matytsina, M. (2019). Critical discourse analysis: theoreticaland methodologicalapproaches. Vestnik VolGU. Seriya 2, YAzykoznaniye, T. 18, № 3, 206-216.
• Ozyumenko, V. (2017). Mediynyy diskurs v situatsii informatsionnoy voyny: ot manipulyatsii — k agressii. Vestnik RUDN. Seriya: LINGVISTIKA, Vol. 21 No 1, 203-220.
• Pugachov, V. (1995). Sredstva massovoy informatsii v sovremennom politicheskom protsesse. Vestnik MGU.
• Sashchenko, A. D. (2012). Metody psikhologicheskogo vozdeystviya SMI na auditoriyu. Izvestiya YUFU, Filologicheskiye nauki, № 2. , 191—196.
• Sergeyeva, A. S. (2009). Kriticheskiy diskurs-analiz kak instrument issledovaniya organizatsionnogo diskursa. Vestnik Sankt-peterburgskogo universiteta, Ser. 12, Vyp. 2, CH. II , 257-265.
• Sinel'nikova, L. (2014). Informatsionnaya voyna adinfinitum: ukrainskiy vektor. Politicheskaya lingvistika № 2, 95-101.
• Sonevytsky, L. (1964). The Russian Question in RH Lord's Writings. The Annals of Ukrainian Academy of Arts and Sciences in United States, Vol, 10, 65-84.
• Taras, A. (2003). Informatsionno-psikhologicheskaya i psikhotronnaya voyna. Minsk: 21-22.
• van Dijk, T. A. (1993). Principles of critical discourse analysis. Discourse & Society, Vol. 4, No. 2, , 249-283.
• Vernadsky, V. (1988). Ukrainskiy vopros i rossiyskaya obshchestvennostʹ. Plamya, № 12 , 150-156.
• Viren G.V., Frolova T.I. M. (2015). Informatsionnyye agentstva. Kak delayutsya novosti: uchebnoye posobiye dlya studentov vuzov? Moskva: "Aspekt Press".
• Yermakova, E. (Erişim tarihi: 24.05.2022). Informatsionnaya voyna kak atribut informatsionnogo obshchestva: aktivizatsiya mediafunktsii nasiliya nad soznaniyem. URL: http://www.vipstd.ru/nauteh/index.php/en/--gn12-02/403-a.