Haberde Objektiflik Tartışmaları: 31 Mart 2019 Yerel Seçimleri Örneği

Yıl 2021, , 179 - 199, 20.10.2021

Emre Osman Olkun , Hamide Sarıtaş

https://doi.org/10.52642/susbed.905092

Öz

Kişilerin yaşamlarının bir parçası olan haber, yaşanan olaylara ilişkin bilgileri aktaran, bunları raporlayan niteliğe sahip içeriklerdir. Bu içeriklerin haber olarak nitelendirilmesi için barındırması gereken bazı ilkeler bulunmaktadır. Bu ilkeler; doğruluk, gerçeklik, objektiflik/nesnellik, anlamlılık, kesinlik, hızlılık, tutarlılık ve inanılırlık ilkeleri olarak bilinmektedir. Bu çalışmada, haberin barındırması gereken ilkelerden objektiflik ilkesi üzerinde durulmuştur. Evrenini Türkiye’de bulunan siyasi partiler ve Türk yazılı basınının oluşturduğu bu çalışmanın, örneklemini ise Hürriyet, Sabah ve Sözcü gazeteleri oluşturmaktadır. 31 Mart 2019 Yerel Seçimleri öncesi yazılı basında objektiflik ilkesinin dikkate alınıp alınmadığı Sabah, Hürriyet ve Sözcü gazetelerinin seçime katılan partilere ve ittifaklara yönelik yayınladıkları haberlerin analizleri ile ortaya konulmaya çalışılmıştır. Analiz sonuçlarına bakıldığında, gazetelerin seçim haberlerinde partiye yaklaşımları büyük oranda nötr olsa da haberlerin anlatım tarzının ve üslubunun daha çok eleştirel, suçlayıcı nitelikte olduğu ve haberlerde yorum yapıldığı görülmüştür. Bu durumda gazetelerin haber sunumlarında, objektif haberciliğin barındırması gereken denge, yorumsuz habercilik ve eşit alan/eşit zaman unsurlarının genel olarak göz ardı ettiği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Haber, Objektiflik, Gazeteler, Seçimler, İçerik Analizi

Kaynakça

• Akkaya, N. O. (2019). Yazılı Basında Tarafsızlık İlkesi ve 2017 Referandumu, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Arsan, E. ve Çoban, S. (2014), Medya Ve İktidar – Hegemonya, Statüko, Direniş, İstanbul: Doğa Basın Yayın.
• Aslan, A. (2019). ). 31 Mart 2019 Yerel Seçimleri’nde Cumhur İttifakı’nın Siyasal İletişim Stratejisi, Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA), Mart 2019, Sayı:274.
• Aslan, K. (2003). Haberim Var! Örneklerle Haberin ABC’si, İstanbul: Anahtar Kitaplar Yayınevi.
• Bekiroğlu, O. ve Balcı, Ş. (2019). 31 Mart 2019 Yerel Seçimleri’nde Millet İttifakı’nın Siyasal İletişim Stratejisi, Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA), Mart 2019, Sayı:273.
• Bennett, W. L. (2000). Politik İllüzyon ve Medya. Seyfi Say (Çev.), İstanbul: Nehir Yayınları.
• Çağlar, İ., Erol, M. & Akdemir, K. H. (2018). 24 Haziran 2018 Cumhurbaşkanı Seçiminin Siyasal İletişimi, Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA).
• Devran, Y. ve Özcan, Ö. F. (2016). 15 Temmuz Darbe Girişimi: Gelenekselden Yeniye Medya Araçlarının Kullanımı, AJIT-e: Online Academic Journal of İnformation Technology, Cilt:7, Sayı:25, ss. 71-91, Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/ajite/issue/54429/740860.
• Diler, M. (2011). Televizyon Haberlerinde Tarafsızlık ve Yansızlık: Eleştirel Bir Yaklaşım, Radyo Televizyon Üst Kurulu Uzmanlık Tezi, Ankara.
• Duran, H. (2017). Meral Akşener’in Siyasi Anlamı ve İYİ Parti, Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA), Ekim 2017, Sayı:223.
• Erdoğan, İ. ve Alemdar, K. (1990). İletişim ve Toplum, Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Girgin, A. (2000), Haber, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı: 10, Sayfa: 85- 96, İstanbul.
• Girgin, A. (2003). Yazılı Basında Haber ve Habercilik Etiği, 2. Baskı, İstanbul: İnkılap Kitapevi.
• Hackett, A. R. (2000). “Bir Paradigmanın Önemini Yitirişi Haber Medyası Çalışmalarında Yanlılık ve Nesnellik”, Çev. Ayşe İnal, Ankara: A.Ü İletişim Fakültesi Yıllık (1997-1998), s.31-72.
• İnal, A. (1996). Haberi Okumak, İstanbul: Temuçin Yayınları.
• İrvan, S. (2004). Gazetecilik Etiği, Nilgün Gürkan Pazarcı (Ed.), Türkiye’de Kitle İletişimi, Ankara: Turhan Kitapevi.
• Kılıç, S. (2011). “Antalya’daki Yerel Gazetelerin Siyasal Yanlılık Açısından İncelenmesi”, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı 2, Eylül, ss.70-95.
• Köker, İ. (2016). Türkiye'de 2016 yılı nasıl geçti? - BBC News Türkçe, https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-38469301(Erişim: 14 Ocak 2021). McNair, B. (2005). “What is Journalism?” Hugo de Burgh (Ed.), Making Journalist, Roudledge: 25-43.
• Miş N. ve Eren, A. (2014). Siyasal Partilerin Yerel Vizyonu. İstanbul Seçimleri, Sayı:91, Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA).
• Miş, N. ve Duran, H. (2018). 24 Haziran Seçim Sonuçları Analizi, Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA), Temmuz 2018, Sayı:250.
• Miş, N. ve Duran, H. (2019). İttifaktan Blok Siyasetine 31 Mart Yerel Seçimleri, Adam Akademi, 9/2, ss. 363-393.
• Olkun, E. O. (2015). “Cumhurbaşkanlığı Seçiminde Türk Yazılı Basınının Adaylara Yaklaşımı: Milliyet, Sabah ve Zaman Gazeteleri Örneği”, Faruk Temel ve Onur Önürmen (Eds.), Cumhurbaşkanlığı Seçimi ve Medya, Ankara: Nobel Kitap.
• Olkun, E. O. (2017). Haber ve Güven, Konya: Literatürk.
• Özer, Ö. (2010). Liberal Basın, Konya: Literatürk.
• Özer, Ö. (2012). Haberde Objektiflik Sorunu: Cumhuruyet, Hürriyet ve Zaman Gazetelerinde Yapılan Çözümleme, Ömer Özer (Ed.), Haberin Doğası Gazetecilikte İdealler ve Sorunlar, Konya: Literatürk Yayınları.
• Şeker, T. B. (2004). Türk Basınında Objektiflik Fazilet Partisi’nin Kapatılması Örneği, Selçuk İletişim, 3(3), ss. 35-47.
• Tokgöz, O. (2017). Temel Gazetecilik, 12. Baskı, Ankara: İmge Kitapevi.
• Yüksel, E. (2010). Medya ve Habercilik, Konya: Çizgi Kitapevi.
• Zeytin Dalı Harekatı Nedir? Amacı ne? Kimlere karşı yapılıyor?, Zeytin Dalı Harekatı nedir? Amacı ne? Kimlere karşı yapılıyor? (internethaber.com), (Erişim: 15 Ocak 2021).