Ağ Toplumlarında Gündelik Yaşamın “Kusursuzluğu”

Yıl 2022, Sayı: 49, 161 - 174, 26.12.2022

Ebru Güzel

https://doi.org/10.52642/susbed.1153031

Öz

Her geçen yıl internetin ve ona bağlı mobil araçların yaygınlaşması, dijital sosyal ağlara erişebilirliğin zaman ve mekandan bağımsız doğası, gündelik yaşamın rutin/akışını da değiştirmektedir. İnternet teknolojilerinin gelişimi sonucunda yaşanan kültürel ve toplumsal değişim Manuel Castells’e göre, “ağ toplumu”nu yaratmıştır. Gerçek ile sanalın birbirine karıştığı ağ toplumlarında yaşama ilişkin algı da dönüşmüştür. Baudrillard’a göre bu hipergerçeklik çağında gerçeklikten söz edilemeyeceği için taklit de yerini benzeşime bırakmıştır. Bireylerin benlikleri de katılımcısı oldukları sosyal medya platformunun habitusuna göre şekillenmektedir. Arkadaşlık kurma, mesajlaşma, albüm oluşturma ya da profesyonel bir iş ağına katılım amacıyla bu çevrimiçi sosyal ağların ortak unsuru profillere yansıyan “kusursuz” imajlardır. Burada bireyler, ister öz-sergileme isterse de bilgi paylaşımı amacıyla onlardan beklenildiği gibi kusursuz bir performans sahnelenmektedir. Kusursuzluğun kültürel olarak ivme kazanması gündelik yaşam pratiklerini de değişime uğratmaktadır. Sosyal ağlar yoluyla gerçekliğin, benliğin ve kültürel değişimin araştırıldığı bu çalışmada kusursuzluk fenomenine odaklanılmıştır. Sosyal medya kullanımında dünya liderliğine aday Türkiye’de, gündelik yaşama dair araştırmaların doygunluğu da düşünülerek, yeni bir sorunsal olarak “kusursuzluk fenomeninin” çevrimiçi örüntüler üzerinden araştırılmasının iletişim antropolojisi alanındaki çalışmalara da katkı sağlanacağı öngörülmektedir. Araştırmada alanyazını taraması sonucu elde edilen bilgiler sonuç bölümünde eleştirel bir perspektifle yorumlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Medya, Ağ Toplumu, Benlik, Kültürel Değişim, Kusursuzluk.

Kaynakça

• Baudrillard, J. (2011). Simülakrlar ve Simülasyon. (Oğuz Adanır, Çev.). (6. Bs.). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Baudrillard, J. (2018). İmkansız Takas. Ayşegül Sönmezay (Çev.). 3. Bs. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (2017). Akışkan Modernite. Sinan Okan Çavuş (Çev.). İstanbul: Can Yayınları.
• Bourdieu, P. (2014). Düşünümsel Bir Antropoloji İçin Cevaplar. Nazlı Ökten (Çev.). 7. Bs. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Boyd D. M. & Ellison N. B. (2007). Social network sites: Definition, history, and scholarship. Journal of Computer-Mediated Communication, 13 (1), 210-230.
• Burns, D. D. (1980). The perfectionist’s script for self-defeat. Psychology Today, 14(6), 34-52.
• Cassells, S. & Demidova, O. (2019). How the mobile masters can help you drive conversions. Think with Google. https://www.thinkwithgoogle.com/intl/en-145/marketing-strategies/app-and-mobile/how-mobile-masters-can-help-you-drive-conversions/, (Accessed: 20 February 2022).
• Castells, M. (2005). Enformasyon Çağı: Ekonomi, Toplum ve Kültür – Birinci Cilt: Ağ Toplumunun Yükselişi. (Ebru Kılıç, Çev). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Castells, M. (2001). The Information Age: Economy, Society and Culture, End of Millenium. New York: Blackwell Publishers.
• Castells, M. (2020). İnternet Galaksisi: İnternet, İş Dünyası ve Toplum Üzerine Düşünceler. Tuğba Asrak (Haz.). Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Coffey, P. (2020). Consumer behaviours are changing: 3 ways first party data can help you stay on top. Think with Google. https://www.thinkwithgoogle.com/intl/en-145/marketing-strategies/data-and-measurement/how-first-party-data-can-help-/, (Accessed: 20 February 2022).
• Curran, T. & Hill, A. P. (2019). Perfectionism Is Increasing Over Time: A Meta-Analysis of Birth Cohort Differences from 1989 to 2016. American Psychological Association, Vol. 145, No. 4, 410 – 429. http://dx.doi.org/10.1037/bul0000138, (Accessed:12 March 2022).
• Çepikkurt, F., Ayaz, Y. S., Ada, E. N. & Kızıldağ Kale, E. (2020). Investigation of Physical Appearance Perfectionism and Social-Physical Anxiety in College Students. International Journal of Recreation and Sports Science, 4(1), 55-64, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1261683 (Accessed:12 March 2022).
• DHA, 09. 03. 2022. Şikayetvar ‘kusursuz müşteri deneyimi yaşatan’ 96 markayı ödüllendirdi. Demirören Haber Ajansı. https://www.dha.com.tr/ekonomi/sikayetvar-kusursuz-musteri-deneyimi-yasatan-96-markayi-odullendirdi-2035618, (Erişim Tarihi: 01 Mart 2022).
• Frost, R. O., Marten, P., Lahart, C. & Rosenblate, R. (1990). The Dimensional of Perfectionism. Cognitive Therapy and Research, 14 (5), 449-468.
• Fuchs, C. (2017). Google Kapitalizmi. Filiz Aydoğan Boschele (Ed.). Çağla Çavuşoğlu (Çev). İçinde Yeni Medya Kuramları. İstanbul: Der Yayınları, 71-83.
• Fuchs, C. (2020). Sosyal Medya Eleştirel Bir Giriş. (Diyar Saraçoğlu & Kalaycı İlker (Çev.). 2. Bs. İstanbul: NoteBene Bilişim.
• Fukuyama, F. (2009). Büyük Çözülme: İnsan Doğası ve Toplumsal Düzenin Oluşturulması. Hasan Kaya (Çev.). 2. Bs. İstanbul: Profil Yayıncılık.
• Giddens & Sutton, (2020). Sosyolojide Yeni Kavramlar. Ali Esgin (Haz. ve Çev). 4.Bs. Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Goffman E. (2014). Günlük Yaşamda Benliğin Sunumu. Barış Cezar (Çev.). 3. Bs. İstanbul: Metis Yayınları.
• Güvenç, B. (2010). İnsan ve Kültür. İstanbul: Boyut Yayınları.
• Güzel, E. (2016). "Dijital Kültür ve Çevrimiçi Sosyal Ağlarda Rekabetin Aktörü: "Dijital Habitus’’. Gümüşhane İletişim Fakültesi Dergisi. Gümüşhane, 4 (1): 82-103.
• Güzel, E. (2019). Eşikteki Çocuk #tween. İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınları.
• Hewitt, P. L., & Flett, G. L. (1991). Perfectionism in the self and social contexts: conceptualization, assessment, and association with psychopathology. Journal of Personality and Social Psychology, 60, 456–470.
• Marwick, A. E. & Boyd, D. (2011). “I Tweet Honestly, I Tweet Passionately: Twitter Users, Context Collapse, and the Imagined Audience”. New Media and Society, 13 (1): 114-133.
• Mead, G. H. (1934). Mind, Self and Sciety. Chicago: Univesity of Chicago Press.
• Netchitailova, E. (2017). “Postmodern Gerçeklikler”. İçinde Yeni Medya Kuramları. Filiz Aydoğan Boschele (Çev. ve Ed.). İstanbul: Der Yayınları, 111-130.
• Neudert, L. M. (2016). The Internet as a Hegemonic Locus of Power: On the Case of Facebook Facebook Hegemon. Gnovis Journal, 17 (1), 47-61. https://repository.library.georgetown.edu/bitstream/handle/10822/1043003/20170113_gnovis_facebook%20hegemon.pdf?sequence=1, (Accessed: 01 April 2022).
• Norman, D. A. (1988). The Design of Everyday Things. Cambridge, MA: The MIT Press.
• PaBmann, J., Boeschoten, T. & Schafer, M. T. (2016). İyi Laf Yapmak: Twitter’da Retweet Kartelleri ve Hediye Ekonomisi. (K. Weller, A. Bruns, J. Burgess, M. Mahrt ve C. Puschmann Der.). İçinde Twitter ve Toplum (435-450). İstanbul: Kafka Yayıncılık.
• Poster, M. (2017). “Flaneur, Aylak ve Empatik İşçi”. İçinde Yeni Medya Kuramları. Filiz Aydoğan Boschele (Ed.). Ömer Aydınlıoğlu (Çev.). İstanbul: Der Yayınları, 1-19.
• Rennie, A. (2020). How people decide what to buy lies in the ‘messy middle’ of the purchase journey. Think with Google. https://www.thinkwithgoogle.com/intl/tr-tr/icgoruler/tuketici-yolculugu/satin-alma-aliskanliklari-ve-karar-verme-asamasi/, (Accessed: 20 February 2022).
• Schutz, A. (1978). Phenomenology and Social Sciences, in Phenomenology and Sociology. T. Luckmann (Ed.). NY: Penguin Books.
• Think with Google (2022). https://masterfulmobile.withgoogle.com/intl/tr_tr/, (Accessed: 25 March 2022).
• Thompson, J. B. (2008). Medya ve Modernite. Serdar Öztürk (Çev.) İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Toprak, A., Yıldırım, A, Eser, A. Binark, M., Börekçi, S. & Çomu, T. (2014). Toplumsal Paylaşım Ağı Facebook: “görülüyorum öyleyse varım!. 2 Bs. İstanbul: Kalkedon.
• Twenge, J. M. & Campbell, W. K. (2015). Asrın vebası: Narsisizm İlleti. O Korkmaz (Çev.). 3. Bs. İstanbul: Kaknüs.
• We are social (2020). Digital in 2020. https://wearesocial.com/uk/blog/2022/01/digital-2022-another-year-of-bumper-growth-2/, (Accessed: 20.February 2022).
• Zeran, J. (2012). Gelecekteki İlkel. Cemal Atilla (Çev.). 4. Bs. İstanbul: Kaos Yayınları.