Korkunun Göstergelerinde Ölümün Mutlakiyetini Araştırmak: Kızıl Ölümün Maskesi Filmine Göstergebilimsel Bir Yaklaşım

Yıl 2024, Sayı: 53, 86 - 108, 30.04.2024

Salih Gürbüz , Elif Arslan

https://doi.org/10.52642/susbed.1352117

Öz

Çalışmanın ana konusunu oluşturan göstergebilim, her sanat dalında olduğu gibi sinemada da filmleri anlama noktasında sıkça başvurulan etkili bir yöntemdir. Örtülü anlamları ortaya çıkaran göstergebilim sinema dilinin anlaşılmasını sağlayarak; filmleri anlaşılır hale getirmektedir. Bu çalışma, göstergebilim ve sinema arasındaki ilişkiyi yeniden aydınlatmak, literatüre göstergebilimsel analiz yöntemi ile yeni bir film okuması kazandırmak üzere kaleme alınmıştır. Çalışmada, araştırma nesnesi olarak seçilen 1964 yapımı Roger Corman’ın Kızıl Ölümün Maskesi filmi Saussure’ün gösterge çözümlemesi ve Roland Barthes’ın anlamlandırma yöntemi temel alınarak analiz edilmiştir. Bu filmin ve yönetmenin seçilmesinin nedeni ise insanın mutlak sonu olan ölüm fenomenine yönelik birçok göstergenin izleyiciye/okuyucuya film boyunca sunuluyor olması ve Roger Corman’ın ölüm ve korku temalı filmlerde en başta gelen yönetmenlerden birisi olarak bilinmesidir. Tüm bunlardan hareketle araştırmacılar filmden belli sahneleri seçerek, yönetmenin filmde gösterge ve kodları ne şekilde kullandığını araştırmış; göstergelerin ürettiği anlamlar, çözümlenmeye ve yorumlanmaya çalışılmıştır.
Çalışmanın sonunda filmde kullanılan göstergeler üzerinden açık bir şekilde ölümün mutlakiyeti ve ölümden kaçışın olmayacağı hususunun açıkça vurgulandığı değerlendirilmiş, en önemli sonuç olarak da ölümün sınıfsal bir ayrım gözetmediği gerçeğinin vurgulanıyor olması çalışmanın temel bulgularıdır.

Anahtar Kelimeler

Göstergebilim, Sinema, Gotik Film, Ölüm, Kızıl Ölümün Maskesi

Analysis The Morality of Death in The Signifiers of Fear: A Semiotic Approach to The Film Masque of The Red Death

Öz

This study has been written in order to re-illuminate the relationship between semiotics and the art of cinema and to bring a new film reading to the literature with the method of semiotic analysis. In this study, Roger Corman’s 1964 film The Masque of the Red Death was analysed based on Saussure’s semiotic analysis and Roland Barthes’ method of signification. The reason for the selection of this film and director is that many signs related to the phenomenon of death, which is the absolute end of human beings, are presented to the viewer/reader throughout the film and Roger Corman is known as one of the leading directors in death and horror-themed films. Based on this importance, the signs and codes of the film and the meanings produced by the signs were tried to be analysed and interpreted.
At the end of the study, it was evaluated that the absoluteness of death and the fact that there is no escape from death were clearly emphasised through the indicators used in the film, and as the most important result, the fact that death does not discriminate between classes was emphasised as the main findings of the study.

Anahtar Kelimeler

Semiotics, Cinema, Gothic Film, Death, The Masque of the Red Death

Kaynakça

• Abisel, N. (1999). Popüler Sinema ve Türler. İstanbul: Alan Yayıncılık.
• Abisel, N. (2007). Sessiz Sinema. İstanbul: De Ki Yayınları.
• Amiri, F. (2012). Korku Sinemasında Doğa Korkusu ve İdeolojik Temelleri. (Yayımlanmamış Doktora Tezi).İstanbul Üniversitesi Radyo ve TV Sinema Anabilim Dalı.
• Andrew, D. (1995). Büyük Sinema Kuramları. İstanbul: İzdüşüm Yayınları.
• Andrew, D. (2010). Büyük Sinema Kuramcıları. (A. Zahit, Çev.) İstanbul: Doruk Yayıncılık.
• Aquinas, T. (I-II). The Summa Theologica . London: R.&T. Washboutne, ltd.
• Aytekin, M. (2013). Korku Sinemasında Türler. Atatürk İletişim Dergisi, (5), 63-84.
• Ayzenştyn, S. M. (1957). Film Duyumu. İstanbul: Payel Yayıncılık.
• Büker. (1985). Sinema Dili Üzerine Yazılar. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Büker. (2010). Sinemada Anlam Yaratma. İstanbul: Hayalbaz Kitap.
• Büker, S. (1991). Sinemada Anlam Yaratma. Ankara: İmge Kitabevi. Ankara: İmge Kitapevi.
• Banzhaf, H. (2021). Tarot ve Kahramanın Yolculuğu. İstanbul: Ofset Hazırlık Yayınevi.
• Barthes, R. (1979). Göstergebilim İlkeleri. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Barthes, R. (1999). Göstergebilimsel Serüven. (M. Rifat , & S. Rifat, Çev.) İstanbul: Kaf Yayıncılık.
• Barthes, R. (2018). Çağdaş Söylenler. İstanbul: Metis Yayınları.
• Batur, M. (2016). Huzurun Rengi Mavi. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 6(13), 274-292.
• Bağder, D. Ö. (1999). Sinema Göstergebilimi, Dilbilim Araştırmaları Barthes, Roland Göstergebilimsel Serüven. (M. Rifat , & S. Rifat, Çev.) Ankara: Kaf Yayıncılık.
• Berger, A. (1996). Kitle İletişiminde Çözümleme Yöntemleri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Burton, G. (1995). Görünenden Fazlası. İstanbul: Alan Yayıncılık.
• Can, G. G. (2022). Animasyon Filmlerinde Gotik Etkiler. İstanbul: İstanbul Aydın Üniversitesi.
• Cooke, J. (23.04.2020). Vebanın Mirası. Skop Dergisi, s16 [Web Site]. (Https://www.e-skop.com/skopdergi/vebanin-mirasi/5736#_edn2).
• Cherry, B. (2014). Korku. İstanbul: Kolektif Kitap.
• Demir, S. (2009). Göstergebilim, Umberto Eco ve Yapıtları Bağlamında Göstergebilime Katkıları. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• Eidsvik, C. (1978). Cineliteracy: Film Among the Arts. Random House.
• Ekinci, B. (2015). Toplumun Korkuları Zombi Filmleri ve Ölümcül Deney Serisinin Analizi. Global Media Journal Turkish Edition, 220-239.
• Elliot, A. J., & Majer, M. A. (2007). Color And Psychological Functioning. Current Directions İn Psychological Science, 16(5), 250-254.
• Erkman, F. (1997). Göstergebilime Giriş. İstanbul: Alan Yayıncılık.
• Fidan, M. (2012). İletişim Kurmak İstiyorum. Konya: Tablet Kitapevi.
• Gürsözlü, S. (2006). Reklam Sektöründe İllüstrasyon ve Fotoğraf Kullanımının Tasarım Çözümlemelerinde Gerekliliği. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Gençer, F. (2016). 1969- 1973 yılları arası Türk filmlerinin mitolojik ve göstergebilimsel çözümlemesi: Tarkan filmi örneği. Konya: Selçuk Üniversitesi.
• Gençöz, T. (1998). Korku: Sebepleri, Sonuçları ve Başetme Yolları. Kriz dergisi, 6(2), 9-16.
• Guıraud, P. (1994). Göstergebilim. Ankara: İmge Kitapevi.
• Harris, R. (2019). Elements of the Gothic Novel. Woodbury University. https://woodbury.edu/wp-content/uploads/2020/11/Elements-of-the-Gothic- Novel-Handout.pdf.
• Hayward, S. (2012). Sinemanın Temel Kavramları. İstambul: Es Yayınları.
• Johnstone, M. (2005). The Ultimate Encyclopedia Of Fortune Telling. London: Arcturus Publishing Limited.
• Küçükerdoğan, E. (2014). Sinemada Kurgu ve Eisenstein. İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
• Kanburoğlu, Ö. (2004). A’dan Z’ye Fotoğraf. İstanbul : Say Yayınları.
• Katz, M., & Goodwin, T. (2015). Secrets OfThe Waite-Smith Tarot: The True Story OfThe World's Most Popular Tarot. Woodbury, Minnesota: Llewellyn Publications.
• Keskin, S. (2018). Sinemada Göstergebilim Çalışmasına Uygulamalı Bir Örnek: Kim Ki Duk’un Bin Jip Filminin İncelemesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Konya: Selçuk Üniversitesi.
• Leavitt, J. (2007). Esoteric Symbols: The Tarot in Yeats, Eliot, and Kafka. Lanham, Md: University Press Of America. Md: University Press Of America.
• Lotman, Y. M. (1999). Sinema Estetiğinin Sorunları. Ankara: Öteki Yayınları.
• Lotman, Y. M. (2012). Sinema Göstergebilimi. Ankara: Birleşik Dağıtım Kitabevi.
• Lyle, J. (1999). Modern Tarot Fal Kitabı. İstanbul: Gün Yayıncılık.
• Meegan, W. (2020). Major Arcana Tarot Cards' Secrets Esoterically Revealed. Place Of Publication Not İdentified: Outskirts Press.
• Metz, C. (1998). Sinema: Dil mi, Dilyetisi mi? İstanbul : Yapı Kredi Yayınları.
• Mutlu, E. (2012). İletişim Sözlüğü. Ankara: Sofos Yayınları.
• Orient , G. (1996). A Manual Of Cartomancy: Fortune-Telling and Occult Divination. Health Research Books.
• Ouspensky, P. D. (2021). Tarot Sembolizmi. Ankara: Gece Kitaplığı.
• Oskay, U. (1998). Çağdaş̧ Fantazya. İstanbul: Der Yayınları.
• Ögel, B. (1995). Türk Mitolojisi. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Özden, Z. (2000). Film Eleştirisi. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Pierce, S. (1982). Writings of Charles S. Pierce. Cilt: 1.
• Poe, A. E. (2019). Kızıl Ölümün Maskesi. İstanbul: Notus Yayınevi.
• Rifat, M. (2009). Göstergebilimin ABC'si. İstambul: Sel Yayınları.
• Ryan, M., & Keller, D. (2010). Politik Kamera: Çağdaş Hollywood Sinemasının İdeolojisi ve Politikası. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Scognamillo, G. (1996). Korkunun Sanatları. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Sherwin, B. (2006). Kabbalah: An İntroduction To Jewish Mysticism. Lanham: Rowman & Littlefield.
• Şimşek, G. (2013, April). Küreselleşme Yerelleşme Ekseninde Bir Örnek: Ada: Zombilerin Düğünü. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, TOJDAC, 2(3), 29-37.
• Türkel, E., & Kasap, F. (2014). Türk Sineması’nda Korku: 2000 Sonrası Türk Korku Sineması’nda Dinsel Motifler Üzerine Bir İnceleme ve Yaratım Sorunları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(32), 711-721.
• Taş, T., & Özcan, F. (2015). MS 4.-7. Yüzyıllar Arasında Haç Motiflerinin Gelişimi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(21), 247-275.
• Terzi, Ö. (2021). Mecid Mecidi Sinemasına Göstergebilim Açısından Bakış: Hz. Muhammed: Allah’ın Elçeisi Filminin Göstergebilimsel Bağlamada İncelenmesi . İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Turancı, E., & Özgen , Ö. (2018). Türk Kültüründe Ağaç Sembolizmi ve Filmlere Yansıması. Etkileşim Dergisi,. Etkileşim Dergisi, 1(1), 154-171.
• Uçar , T. F. (2004). Görsel İletişim ve Grafik Tasarım. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Waite, A. (2012). Pictorial Key To The Tarot. Dover Publications.
• Wollen, P. (2004). Sinemada Göstergeler ve Anlam. İstanbul: Metis Yayıncılık.
• Wood, R. (2003). Hitchcock Sineması. İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Yalom, l. (2008). Güneşe Bakmak- Ölümle Yüzleşmek. İstanbul: Kabalcı Yayıncılık.
• Yücel, T. (2015). Yapısalcılık. Ankara: Can Yayınları.
• Ziegler, G. (1988). Tarot: Mirror Of The Soul: Handbook For The Aleister Crowley Tarot. Newyork: Me: S. Weiser.