İSPANYA İÇ SAVAŞI'NDA CUMHURİYETÇİLERİN ANTİFAŞİST PROPAGANDASI

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 12, 239 - 258, 28.12.2018

Caner Çakı

Öz

1936-1939 yılları arasında İspanyol Cumhuriyetçiler
ve İspanyol Faşistler arasında yaklaşık üç yıl süren İspanya İç Savaşı, dünya tarihinin
en kanlı iç savaşlarından biri olmuştur. Her iki tarafta da yüz binlerce kişi
hayatını kaybetmiştir. İspanya İç Savaşı'nın dünya tarihi açısında bir diğer
önemli özelliği de savaşta yürütülen propaganda faaliyetleridir. Nitekim dünya
tarihinin en başarılı iç savaş propaganda örnekleri İspanya İç Savaşı esnasında
görülmüştür. Özellikle, Faşist General Francisco Franco''nun güçlerine karşı
savaşan Cumhuriyetçiler, propagandayı gerek ulusal boyutta, gereksel İngilizce,
Fransızca gibi yabancı dilleri kullanarak uluslararası boyutta başarılı bir
şekilde kullanmıştır. Bu çalışmada İspanya İç Savaşı'nda cumhuriyetçiler
tarafından kullanılan antifaşist propaganda afişleri nitel araştırma yöntemleri
içerisinde yer alan göstergebilimsel analiz metodu kullanılarak incelendi. Çalışma
kapsamında UC San Diego Library tarafından seçilen, Cumhuriyetçiler tarafından
kullanılan 23 antifaşist propaganda afişinden amaçlı örneklem metodu
kullanılarak belirlenen 4 propaganda afişi (Faşizm Tehlikesi, Hava Saldırısı,
Faşizm'in Tanımı, General Franco) Fransız Dil Bilimci Roland Barthes'ın
göstergebilimsel analizi ışığında ele alınmıştır. Elde edilen veriler ışığında,
propaganda afişlerinde; İspanya'daki faşistlerin Almanya'daki Naziler ile temsil
edildiği, İspanya'daki faşistlerin kilise, ordu ve iş dünyası üçgeninden destek
gördüğü ve İspanya'da yaşanan tüm yıkımın tek sorumlusunun faşistler olarak
gösterildiği ortaya konulmuştur. 

Anahtar Kelimeler

Antifaşizm, Afiş, Propaganda, İç savaş, İspanya

Kaynakça

• Akarcalı, S. (2003). İkinci dünya savaşında iletişim ve propaganda. Ankara: İmaj Yayınevi.
• Andrés-Gallego, J. (1997). ¿Fascismo o estado católico?: Ideología, religión y censura en la España de Franco (1937-1941) (Vol. 106). Madrid: Encuentro.
• Barthes, R.(2016a). Göstergebilimsel serüven. (Mehmet Rifat-Sema Rifat, Çev.) 8.Baskı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Barthes, R.(2016b). S/Z. (Sündüz Öztürk Kasar, Çev.), İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Barthes, R. (2017). Görüntünün retoriği, sanat ve müzik. (Ayşenaz Koş, Ömer Albayrak, Çev.), 2. Baskı. İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.
• Brandis, D., & del Río, Is. (2016). Turismo y Paisaje durante la guerra civil Española, 1936-1939. scripta nova. Revista Electrónica de Geografía y Ciencias Sociales, 20, 1-27.
• Caplan, J. (2017). Hitler almanyası 1933-1945. (İdem Erman, Çev.). İstanbul: İnkılap Yayınları.
• Çakı, C. (2018a). Nazi Almanyası etkisindeki İtalyan Sosyal Cumhuriyeti'nin propaganda posterleri üzerine inceleme. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 11 (2), 252-272.
• Çakı, C. (2018b). "Mitinglerin propagandadaki rolü: nürnberg mitingleri'ne ait fotoğrafların göstergebilimsel analizi", Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 5 (1), 59-79.
• Çakı, C. ve Gülada, M. O. (2018). Vichy Fransası'nda işgal propagandası. Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7 (1), 53-80.
• Çakı, C., Karaburun Doğan, D. ve Yılmaz, N. (2018). “Horst-Wessel” propaganda marşı üzerinden nazizm ideolojisinin inşası, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, Sayı 46, 89-110.
• Domenach, J. M. (2003). Politika ve propaganda, (Tahsin Yücel, Çev.) 2. Basım. İstanbul:Varlık Yayınları.
• Eberle, H., & Uhl, M. (2017). Hitler kitabı. (Mustafa Tüzel. Çev.), İstanbul: Alfa Yayınları.
• Erol, E. G., Cerrahoğlu, N., & Çakı, C. (2017). Hitler dönemi eğitim yapısındaki otokrasinin eleştirisi: die welle filmi üzerine göstergebilimsel inceleme. IX. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi. Ordu, 1234-1249.
• Fiske, J. (2017). İletişim çalışmalarına giriş. (Süleyman İrvan, Çev.) 5. Basım. Ankara:Bilim ve Sanat Yayınları.
• Jackson, G. (2012). Spanish republic and the civil war, 1931-1939. Princeton, N.J.: Princeton University Press.
• Geray, H. (2014). İletişim alanından örneklerle toplumsal araştırmalarda nicel ve nitel yöntemlere giriş. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• Guiraud, P. (2016). Göstergebilim. (Mehmet Yalçın, Çev.), 3.Baskı. Ankara: İmge Kitabevi.
• Hitler, A. (2005), Siyasi vasiyetim, (A. Naci Demirci, Çev.). İstanbul: Okumuş Adam Yayınları.
• Library Ucsd (2018). Propaganda posterleri, https:/ /library. ucsd.edu/ speccoll/ visfront /vizindex. html, adresinden alındı, Erişim Tarihi:16.05.2018.
• Kalkan Kocabay, H. (2008). Tiyatroda göstergebilim. 1. Basım. İstanbul: E Yayınları.
• Karaburun Doğan, D., Sayan, Ş., & Çakı, C. (2017), "The Analysis on election music and propaganda posters of political parties in 1999 general and local elections in Turkey", Hasan Arapgirlioğlu, Atilla Atik, Robert L. Elliott, Edward Turgeon, 2. Researches on science and art in 21st century Turkey, içinde (179-186). Ankara: Gece Publishing.
• Karaca, M. & Çakı, C. (2018). İletişim ve propaganda, Konya:Eğitim Yayınevi.
• Kershaw, I. (2007). Hitler, 1889-1936: Hubris. (Zarife Biliz, Çev.), Birinci Cilt. İstanbul: İthaki Yayınları.
• Kuruoğlu, H. (2006). Propaganda ve özgürlük aracı olarak radyo. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Macksey, K. J. (2012). İkinci Dünya Savaşı’nda askeri hatalar. (M. Tanju Akad, Çev.), İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Mazower, M. (2014). Hitler İmparatorluğu, işgal avrupa'sından nazi yönetimi. (Yavuz Alogan, Çev.), 2. Baskı. İstanbul: Alfa Yayınları.
• McNab, C. (2015). Hitler'in ordusu, nazi savaş makinesinin tarihi, 1939-1945, (Okan Doğan, Çev.), İstanbul:Timaş Yayınları.
• Ojeda Revah, M. (2015). Mexico and the spanish civil war: political repercussions for the republican cause, Eastbourne : Sussex Academic Press.
• Raychaudhuri, A. (2013). The Spanish Civil War : exhuming a buried past. Cardiff: University of Wales Press.
• Rifat, M. (2013). Açıklamalı göstergebilim sözlüğü: kavramlar, yöntemler, kuramcılar, okullar. İstanbul:Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Romero Salvadó, J. F. (2013). Historical dictionary of the spanish civil war. Lanham, Md: Scarecrow Press.
• Sığırcı, İ. (2016). Göstergebilim uygulamaları, metinleri, görselleri ve olayları okuma. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Şimşek, S. (2014). Çocukları hedef alan reklamlarda kullanılan dijital kahramanlar: türk televizyon kanallarında yayınlanan reklamlar üzerine bir araştırma. can bilgili, Digital Communication Impact (ss. 403-421). İstanbul: İskenderiye Kitap.
• Tanyeri Mazıcı, E., & Çakı, C. (2018). Adolf Hitler’in korku çekiciliği bağlamında kamu spotu reklamlarında kullanımı. Erciyes İletişim Dergisi. 5 (3). 290-306.
• Tekinalp, Ş. & Uzun, R. (2013). İletişim araştırmaları ve kuramları. 4. Baskı. İstanbul: Derin Yayınları.
• Zorlu, Y., Çakı, C., & Karaca, M. (2017), Türk sinemasında nazizm ideolojisi: 'kırımlı' filmi ve göstergebilimsel analizi. Sosyoloji Konferansları - Istanbul Journal of Sociological Studies. No: 56 (2017-2). / 65-93.