ALİ SALÂHADDİN’İN “MİLLÎ MÜCADELE” MUHTEVALI ŞİİRLERİ

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 16, 304 - 313, 30.12.2020

Mustafa Yiğitoğlu , Ayşe Sağlam

Öz

Milletlerin yaşamlarında bir dönüm noktası olan ve onların kaderlerini tayin eden tarihî olaylar hem ilgili dönemlerde hem de sonrasında sanatın birçok alanına kaynaklık eder. Tarihî süreçte bir milat niteliğinde olan bu hadiseler, insanı ve toplumu konu edinen edebiyatta da yer bulur. Eserlerini bireysel temalar üzerine bina eden birçok sanatçının dahi kayıtsız kalamadığı bu dönemlere en iyi örnek Millî Mücadele’dir. Osmanlı Devleti’nin yıkılıp Cumhuriyet’in kurulduğu bu muhataralı dönem, birçok sanatçı tarafından çeşitli edebî metinlere konu olur. Üzerinden uzun yıllar geçmesine rağmen toplum nezdinde etkisi hâlâ canlı olarak hissedilen Millî Mücadele dönemi, sadece o dönemde yaşayan edebiyatçıları değil, bugün hayatta olan yazar ve şairleri de etkilemiştir. Eserlerde bir yandan dönemin kanlı savaşları anlatılırken diğer taraftan toplumu doğrudan etkileyen siyasi ve sosyal inkılaplar üzerinde durulur.
Velut bir edip olan ve Millî Mücadele dönemini bizzat yaşayan Ali Salâhaddin de Türk milletinin kaderini tayin eden bu döneme dair bazı şiirler kaleme alır. Hem birey hem de sanatçı duyarlılığıyla yazılan bu manzumeler, ilgili dönemin ıstıraplarını, endişelerini, heyecanlarını ve umutlarını yansıtır. Bu çalışmada Ali Salâhaddin Yiğitoğlu’nun yayımlanmış tek şiir kitabı olan Aşkın Sesi’nde yer alan Millî Mücadele konulu şiirler incelenmiştir. Dumlupınar Şehîdlerine, İzmir’e Kavuştuk, Şanlı Ordu ve Hasbihâl-i Hilâl başlıklı dört şiir, Osmanlı Türkçesinden Latin harflerine aktarılmış ve her şiirin muhtevası tarihsel konjonktür bağlamında yorumlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Millî Mücadele, Cumhuriyet, Ali Salâhaddin, Aşkın Sesi, Şiir

Kaynakça

• Akşin, S. (2013). Siyasal tarih (1908-1923). Türkiye Tarihi 4 Çağdaş Türkiye 1908-1923 (Yay. Yön. Sina Akşin), 27-123. İstanbul: Cem Yayınları.
• Ali Salâhaddin (1925). Aşkın Sesi. İstanbul: Sühûlet MatbaǾası.
• Devellioğlu, F. (2004). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.
• Emecen, F. (2001). İstanbul. İslâm Ansiklopedisi, 23, 212-220. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Köymen, M. A. (1994). Başkumandanlık meydan muharebesi ve diğer meydan muharebeleri arasındaki yeri. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi. 29, 311-322.
• Kurnaz, C. (1998). Hilâl. İslâm Ansiklopedisi, 18, 11-13. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Küçük, C. (2005). Millî mücadele. İslâm Ansiklopedisi, 30, 76-83. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Parlatır, İ. (2011). Osmanlı Türkçesi Sözlüğü. Ankara: Yargı Yayınevi.
• Sevinç, C. (2009). Atatürk dönemi (1923-1938) türk romanında millî mücadele. Turkish Studies, 4 /1-II, 2011-2040.
• Tansel, F. A. (1977). XX. asır türk edebiyatı’nın unutulmaması gerekli şairlerinden ali salâhaddin yiğitoğlu (1877-1939). İslâm İlimleri Enstitüsü Dergisi, 3, 265-282.
• TDK. Güncel türkçe sözlük. https://sozluk.gov.tr/ [Erişim tarihi: 01.10.2020].
• TTK. Tarih çevirme kılavuzu. https://www.ttk.gov.tr/genel/tarih-cevirme-kilavuzu/ [Erişim tarihi: 01.10.2020].
• Uzun, H. (2014). Anadolu basınının gözüyle başkumandan muharebesi, Büyük Taarruzun 90. Yılında Uluslararası Milli Mücadele ve Zafer Yolu Sempozyumu (Yay. Haz. A. Güvenç, M. Saygın), 3, 1077-1098. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.