Beden Eğitimi ve Spor Öğretim Programında Yer Alan Sosyal Beceriler Üzerine Nitel Bir Araştırma: Uygulama, Engeller ve Öneriler

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 1, 81 - 105, 30.06.2023

Ufuk Güneş , Rasim Tösten

https://doi.org/10.53586/susbid.1267573

Öz

Bu araştırmanın amacı 2006-2007 eğitim-öğretim yılından itibaren uygulanan beden eğitimi ve spor öğretim programı özel amaçlarından 8. maddeye yönelik öğretmen görüşlerini incelemektir. Beden eğitimi ve spor öğretim programı 8. madde; iletişim, iş birliği, adil oyun (fair play), sosyal sorumluluk, liderlik, doğaya duyarlılık ve farklılıklara saygı becerilerine yöneliktir. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim (fenomolojik) modeliyle desenlenmiştir. Araştırmaya Diyarbakır ili kamu ortaokullarında görev yapan toplamda 20 öğretmen katılmıştır. Çalışma grubunun oluşturulmasında amaçlı örneklem yöntemlerinden ölçüt örnekleme türünden yararlanılmıştır. Araştırmadaki verilere görüşme tekniğiyle ulaşılmıştır. Verileri elde etmek için yarı yapılandırılmış görüşme formu araştırmacılar tarafından geliştirilmiştir. Elde edilen veriler içerik analiziyle çözümlenmiştir. Araştırmanın bulguları incelendiğinde katılımcıların söz konusu olan becerileri geliştirmek adına sıklıkla takım sporlarından ve eğitsel oyunlardan yararlandığı sonucuna varılmıştır. Sonuç olarak öğretmenlerin araştırmanın alt amaçlarına yönelik görüşleri ortaya konup tartışılmıştır. Burada öğretmenlerin uygulamalarından ve önerilerinden hareketle kendilerinin de yetersizlikleri olduğu görülmektedir. Özellikle sosyal becerilerin geliştirilmesi adına sportif etkinlikleri ön planda tuttukları bu süreci etkili planlamadıkları yanıtlardan anlaşılmaktadır. Öğretmenlerin sosyal becerileri geliştirmek adına bütüncül yaklaşmaları önerilir. Sosyal becerilerin bir bütün olduğu ve birbiriyle yakın ilişkili olduğu söylenebilir. Bu bakımdan planlanan etkinliğin kendi içinde tutarlı olması beklenir. Karşılaşılan güçlükler ve çözüm önerileri paylaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Beden Eğitimi ve Spor, Diyarbakır, Özel Amaçlar

Kaynakça

• Annells, M. (2006). Triangulation of qualitative approaches: Hermeneutical phenomenology and grounded theory. Journal of Advanced Nursing, 56(1), 55-61.
• Bakaç, N. (2018). Farklılıkların yönetimine ilişkin okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşleri. (Tez No: 530053). [Yüksek lisans tezi, Siirt Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Creswell, J.W. (2013). Qualitative inquiry & resaerch design: Choosing among five approaches (3.Baskı). Sage.
• Çöl, Ş. (1998). Kentlerimizde kimlik sorunu ve günümüz kentlerinin kimlik derecesini ölçmek için bir yöntem denemesi. (Tez No: 78406). [Doktora Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Demirhan, G., Bulca, Y., Altay, F., Şahin, R., Güvenç, A., Aslan, A., Güven, B., Kangalgil, M., Hüyük, D., Koca, C. ve Açıkçada, C. (2008). Beden eğitimi öğretim programları ve programların yürütülmesine ilişkin paydaş görüşlerinin karşılaştırılması. Spor Bilimleri Dergisi, 19(3), 157–180.
• Dikbayır, A., Bümen, N.T. (2016). Dokuzuncu sınıf matematik dersi öğretim programına bağlılığın incelenmesi. International Journal of Curriculum and Instructional Studies, 6(11), 17- 38.
• Dülger, N. (2016). Klasik ve işbirliği ile öğretim yaklaşımlarının ilköğretim birinci kademe (10-12 yaş) öğrencilerinin beden eğitimi derslerine yönelik tutumlarına etkisinin incelenmesi. (Tez No: 434959). [Yüksek lisans tezi, Gedik Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Erdoğdu, M. ve Öçalan, M. (2010). İlköğretim 2. kademe beden eğitimi ders programının değerlendirilmesine ilişkin beden eğitimi öğretmenlerinin görüşleri. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 8(4), 151-162.
• Ertürk, S. (1972). Eğitimde program geliştirme. Yelkentepe Yayınları.
• Fırat, S. (2008). Belediyelerin engellilere dönük sosyal hizmet projeleri. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 19(1), 89-100.
• Fişek, K. (1980). Spor tarihi, dünyada ve türkiye’de spor yönetimi. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi.
• Ioan, T.D., Mihaela, C. & Sorin, D. (2011). Socializing students in physical education and sports activıties Ovidius University Annals. Series Physical Education and Sport / Science, Movement and Health, 11(2), 638-644.
• Kadın Emeğini Değerlendirme Vakfı, (2006). Erken çocuklukta farklılıklara saygı eğitimi el kitabı. Derin Yayınları.
• Kocaman, V. (2006). Çocuklarda iletişim becerilerini artırma yöntemleri. (Tez No: 274324). [Yüksek lisans Tezi, Beykent Üniversitesi].Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Krueger, R.A. & Casey, M.A. (2000). Focus groups: A practical guide for applied research (3.Baskı). Sage.
• Merrıam, S.B. (2018). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber. Nobel Yayıncılık.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2009). Ortaöğretim beden eğitimi dersi öğretim programı (9–12. Sınıflar). Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Genel Müdürlüğü, Bursa.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). Beden eğitimi dersi (1-8. Sınıflar) Öğretim programı ve kılavuzu. Ankara.79
• Öner, Ş. (2005). Bir sorumluluk eğitim programının lise dokuzuncu sınıf öğrencilerinin sorumluluk düzeyine etkisi [Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi]. Uludağ Üniversitesi.
• Özdemir, O. (2010). doğa deneyimine dayalı çevre eğitiminin ilköğretim öğrencilerinin çevrelerine yönelik algı ve davranışlarına etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 125-138.
• Pehlivan, Z. (1989). Ankara merkez ortaöğretim kurumlarında görev yapan beden eğitimi öğretmenlerinin ders dışı spor faaliyetleri üzerine bir araştırma [Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi], Gazi Üniversitesi.
• Senemoğlu, N. (2012). Gelişim öğrenme ve öğretim kuramdan uygulama, (21. Baskı, ss. 486-497). Pegem Akademi Yayınevi.
• Topçubaşı, T. (2015). Farklılıklara saygı eğitim programının öğrencilerin farklılıklara saygı düzeyine etkisi. (Tez No: 393309) [Yüksek lisans tezi, Kocaeli Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Weir, D. (2014). Using student voice to develop student leadership in an inner city school. [Unpublished doctoral dissertation). University of Nottingham, UK.
• Yıldıran, İ. (2004). Fair Play: Kapsamı, Türkiye’deki görünümü ve geliştirme perspektifleri. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 9(4), 3-16.
• Yıldıran, İ. ve Yetim A.A. (1996). Ortaöğretimde beden eğitimi dersinin öncelikli amaçları üzerine bir araştırma. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3, 36-43.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınları.