TÜRKİYE’NİN ORTADOĞU VE BALKAN POLİTİKALARINDA AHMET DAVUTOĞLU ETKİSİ İSLAM TEMELİNDEKİ TÜRKİYE ALGISI

Yıl 2018, Cilt: 18 Sayı: 36, 172 - 197, 31.10.2018

Yasin Avcı , İbrahim Kurnaz

https://doi.org/10.30976/susead.434275

Öz

TÜRKİYE’NİN
ORTADOĞU ve BALKAN POLİTİKALARINDA AHMET DAVUTOĞLU ETKİSİ: İSLAM TEMELİNDEKİ
TÜRKİYE ALGISI

Öz

Sırasıyla
başbakanlık başdanışmanlığı, büyükelçilik, dışişleri bakanlığı ve başbakanlık
görevlerinde bulunan Ahmet Davutoğlu Türk dış politikasının karar alma
sürecindeki etkin bir aktör olarak değerlendirilmek durumundadır. Ek olarak
Davutoğlu’nun ortaya koyduğu Stratejik Derinlik doktrinini uygulama fırsatını
bulan bir pratisyen olması da onun dış politika karar alma sürecindeki
ağırlığını tescillemektedir. Davutoğlu’nun Türk dış politikası karar alma
sürecindeki özgül ağırlığı ise özellikle Ortadoğu ve Balkan bölgelerinde gözlemlenmektedir.
Zira Davutoğlu’nun akademik yayımlarında ve söylemlerinde ortaya çıkan İslam
temelindeki Türkiye algısının pratik çıktılarını, Türkiye’nin yakın çevresinde bulunan
ve Müslüman nüfusun yoğunlukta olduğu bu bölgelerde tespit etmek daha olasıdır.
Tüm bu noktalardan hareketle çalışmada Davutoğlu’nun İslam temelindeki
meta-teorisine ve tüm bunların yön verdiği Ortadoğu ve Balkan eksenli dış
politikasına odaklanılmıştır.  

Anahtar Kelimeler: Ahmet Davutoğlu,
Türk Dış Politikası, Stratejik Derinlik, Ortadoğu, Balkanlar    

              Jel Kodları: Z0

---

Anahtar Kelimeler

Ahmet Davutoğlu, Türk Dış Politikası, Stratejik Derinlik, Ortadoğu, Balkanlar

Kaynakça

• Akgün, Mensur; Gündoğar, Sabiha Senyücel ve Görgülü, Aybars. (2014). Politics in Troubled Times: Israel-Turkey Relations. İstanbul: TESEV.
• Alım, Eray. (2016). Türkiye-Suriye Krizinde Politik Söylem. İstanbul: Lisansüstü Seminer Çalışmaları Serisi TÜBİTAK 1001 Projesi Proje No. 112K172.
• Altunışık, Meliha Benli. (2008). The Posibilities and Limits of Turkey’s Soft Power in The Middle East. Insight Turkey, 10 (2): 41-54.
• Aras, Bülent. (2009). The Davutoğlu Era in Turkish Foreign Policy. Insight Turkey, 11 (3): 127-142.
• Ataman, Muhittin. (2012). Turkish Saudi Arabian Relations During the Arab Uprisings: Towards a Strategic Partnership?. Insight Turkey, 4 (14): 121-136.
• Aydın, Aydın. (2013). Three Types of Turkish Foreign Policy After The Cold War on The Middle East. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18 (3): 475-495.
• Ayhan, Veysel. (2012). Ortadoğu’da Şii-Sünni Gerginliği ve Türkiye. Ortadoğu Analiz, 4 (38): 18-24.
• Balcı, Ali. (2011). Türkiye’nin Dış Politikası ve İsrail: 1990’lar ve 2000’lere İlişkin Bir Karşılaştırma. Ortadoğu Etütleri, 2 (2): 117-136.
• Becher, Dimitar. (2012). Turkey in The Balkans: Taking A Broader View. Insight Turkey, 14 (1): 131-146.
• Bedirhanoğlu, Pınar. (2009). Türkiye’de Neoliberal Otoriter Devletin AKP’li Yüzü. İlhan Üzgel ve Bülent Duru (der.) AKP Kitabı: Bir Dönüşümün Bilançosu: İçinde 39-64. Ankara: Phoenix Yayınları.
• Bekdil, Burak. (2015). Dateline: Turkey’s Double Game With ISIS. Middle East Quarterly, 1-8.
• Beylur, Suat. (2013). Turkey’s Balkan Policy Under Ak Party and Claims For Neo-Ottomanism. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Collinsworth, Allen. (2007). Turkey: An Emerging Global Actor. Insight Turkey, 9 (3): 92-96.
• Çağaptay, Soner. (2009). AKP's Foreign Policy: The Misnomer of Neo-Ottomanism. Washington: The Washington Institute For Near East Policy.
• Çalış, Şaban H. (2010). Hayalet Bilimi ve Hayali Kimlikler: Neo-Osmanlıcılık, Özal ve Balkanlar. Konya: Çizgi Yayınları.
• Çemrek, Murat. (2011). Osmanlı Milletler Topluluğu: İmparatorluğun İmkanlarını Keşfetmek. Ankara: Stratejik Düşünce Enstitüsü.
• D’alema, Francesco. (2017). The Evolution of Turkey’s Syria Policy. Roma: Instituto Affari Internazionali Working Papers No: 17.
• Davutoğlu, Ahmet. (1994a). Alternative Paradigms: The Impact of Islamic and Western Weltanschauungs on Political Theory. Lanham: University Press of America.
• Davutoğlu, Ahmet. (1986). Dünya Siyasi Tarihi İçinde Ortadoğu’nun Jeopolitik Önemi ve Dış Müdahaleler. Bilim ve Sanat, 8.
• Davutoğlu, Ahmet. (1997). Medeniyetlerin Ben İdraki. Divan, 1.
• Davutoğlu, Ahmet. (1996a). Ortadoğunun Geleceği ve Türkiye’nin Dış Politika Alternatifleri. Yeni Şafak.
• Davutoğlu, Ahmet. (1996b). Sabit ve Ufuk Coğrafyaları Açısından Türkiye. Aksiyon, 89.
• Davutoğlu, Ahmet. (1998). Sevr Senaryoları ve Lawrance Denklemi. Yeni Şafak.
• Davutoğlu, Ahmet. (2011). Stratejik Derinlik: Türkiye’nin Uluslararası Konumu. İstanbul: Küre Yayınları.
• Davutoğlu, Ahmet. (1999a). Tarih İdraki Oluşumunda Metodolojinin Rolü, Medeniyetlerarası Etkileşim Açısından Dünya Tarihi ve Osmanlı. Divan, 7 (2): 1-63.
• Davutoğlu, Ahmet. (2013). Teoriden Pratiğe Türk Dış Politikası: Türk Dış Politikası Üzerine Konuşmalar. İstanbul: Küre Yayınları.
• Davutoğlu, Ahmet. (1999b). The Clash of Interests: An Explanation of the World (Dis)Order. Perception Journal of International Affairs, 2 (4).
• Duran, Burhanettin. (2005). Cumhuriyet Dönemi İslamcılığı: İdeolojik Konumları, Dönüşümü ve Evreleri. Yasin Aktay (ed.) Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Cilt VI İslamcılık: İçinde 129-156. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Efegil, Ertan. (2016). AK Parti Hükümetinin Orta Doğu Politikası ve ABD Yönetimi ile Batılı Uzmanların Eleştirileri. Gazi Akademik Bakış: 9 (18): 45-58.
• Ekinci, Mehmet Uğur. (2013). Turkey’s Zero Problems Era in The Balkans. Ankara: SETA Analiz No: 1.
• Ercan, Hasan. (2006). Tarihi Derinlik İçinde Soğuk Savaş Sonrası Dünyada Yeni İstihbarat Kavramı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Erdağ, Ramazan ve Kardaş, Tuncay. (2014). Türk Dış Politikası ve Stratejik Kültür. Burhanettin Duran, Talha Köse, Ahmet Okumuş (ed.) Stratejik Zihniyet: Kuramdan Eyleme Ahmet Davutoğlu ve Stratejik Derinlik: İçinde 275-307. İstanbul: Küre Yayınları.
• Erkul, Yusuf. (2013). Türkiye’nin Ortadoğu’ya Yönelik Dış Politikasında Ahmet Davutoğlu Etkisi: Lider Düzeyi Analizi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kadir Has Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Evered, K. T. (2005). Regionalism in the Middle East and the Case of Turkey. Geographical Review, 95 (3): 463-477.
• Fjellman, Stephen M. (2009). Natural and Unnatural Decision-Making: A Critique of Decision Theory. Ethos, 4 (1); 73-94,
• Fuller, Graham E. (2008). The New Turkish Republic: Turkey As a Pivotal State in The Muslim World. Washington DC: United States Institute of Peace Press.
• Gangloff Sylvie. (2001). The Weight of Islam in the Turkish Foreign Policy in the Balkans, Turkish Review of Balkan Studies, 91-102.
• Gordon, Philip H. ve Taşpınar Ömer. (2009). Türkiye’yi Kazanmak: Türkiye Batı İçin Neden Vazgeçilmez. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Grigoriadis, Ioannis N. (2010). The Davutoğlu Doctrine and Turkish Foreign Policy. Athens: Eliamep Working Paper No: 8/2010.
• Gülener, Serdar ve Miş, Nebi. (2017). Cumhurbaşkanlığı Sistemi. Ankara: SETA Analiz Sayı: 190.
• Hale, William. (2009). Turkey and The Middle East in The New Era. Insight Turkey, 11 (3): 143-159.
• Hammoura, Joe. (2016). Turkey-Israel Relations: A Troubled Marriage. Middle East Institute for Research and Strategic Studies.
• İnat, Kemal. (2015). Tek Başına Hükümet ve Dış Politika. SETA.
• Kanat, Kılıç Buğra. (2010). Ak Party’s Foreign Policy: Is Turkey Turninig Away From The West?. Insight Turkey, 12 (1): 205-225.
• Kirişci, Kemal. (2011). Turkey’s Demonstrative Effect and The Transformation of The Middle East. Insight Turkey, 13 (2): 33-55.
• Kösebalaban, Hasan. (2014). Türk Dış Politikası. Bursa: Bing Bang Yayınları.
• Linden, Ronald H. Ve İrepoğlu, Yasemin. (2013). Turkey and The Balkans: New Forms of Political Community. Turkish Studies, 14 (2): 229-255.
• Maden, Evrim. (2011). Türkiye-Suriye İlişkilerinde Suyun Rolü. Ortadoğu Analiz, 3 (35): 33-40.
• Marks, Monica. (2016). ISIS and Nusra in Turkey: Jihadist Recruitment and Ankara’s Response. London: Institute for Strategic Dialogue.
• Murinson, Alexander. (2006). The Strategic Depth Doctrine of Turkish Foreign Policy. Middle Eastern Studies, 42 (6): 945-964.
• Oran, Baskın. (2013). Türk Dış Politikası: Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar 2001-2012. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Oğuzlu, Tarık. (2012). Turkey’s Eroding Commitment to NATO: From Identity to Interests. The Washington Quarterly, 35 (3): 153-164.
• Oğuzlu, H. Tarık. (2009). Türk Dış Politikasında Davutoğlu Dönemi. Ortadoğu Analiz, 1 (9): 34-41.
• Öktem, Kerem. (2010). New Islamic actors after the Wahhabi Intermezzo: Turkey’s return to the Muslim Balkans. Oxford: European Studies Centre.
• Özkan, Behlül. (2014). Turkey, Davutoglu and the Idea of Pan-Islamism. Survival, 56 (4): 119-140.
• Parsons, Talcott. (1938). The Role of Theory in Social Research. American Sociological Review, 3 (1): 13-20.
• Pazarcı, Hüseyin. (2008). Türk Dış Politikası ve Hukuk. Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 7 (2): 119-132.
• Petrovic, Zarko ve Reljic, Dusan. (2011). Turkish Interests and Involvement in the Western Balkans: A Score-Card. Insight Turkey, 13 (3): 159-172.
• Petrovic, Zarko. (2011). Turkey in The Western Balkans: Goals and Means of The New Foreign Policy. Belgrade: International and Security Affairs Centre Policy Paper.
• Rasidagic, Esref Kenan. (2013). A Critical Analysis of Turkish Foreign Policy Towards the Western Balkans. Muhıdın Mulalıć, Hasan Korkut ve Elif Nuroğlu (ed.) Turkey-Balkan Relations: The Future Prospects of Cultural, Political and Economic Transformations and Relations: İçinde 181-199. İstanbul: TASAM.
• Rüma, İnan. (2010). Turkish Foreign Policy Towards The Balkans: New Activism, Neo-Ottomanism Or/So What?. Turkish Policy Quarterly, 9 (4): 133-140.
• Salık, Nuri. (2011). Beşar Esad Dönemi Suriye Dış Politikasında Pragmatizm ve Türkiye-Suriye İlişkilerinin Geleceği. Ortadoğu Analiz, 3 (35): 20-32.
• Samaan, Jean-Loup. (2013). The Rise and Fall of The Turkish Model in The Arab World. Turkish Policy Quarterly, 12 (3): 61-69.
• Saraçoğlu, Cenk. (2013). AKP, Milliyetçilik ve Dış Politika: Bir Milliyetçilik Doktrini Olarak Stratejik Derinlik. Alternatif Politika, 5 (1): 52-68.
• Sarı, Buğra. (2013). Türk Dış Politikasında Stratejik Derinlik Yaklaşımına Dair Teorik ve Pratik Uyumun Suriye Kapsamında Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Seggie, Fatma Nevra ve Gökbel, Veysel. (2014). Geçmişten Günümüze Türkiye’de Akademik Özgürlük. Ankara: SETA Analiz Sayı: 98.
• Somun, Hajrudin. (2011). Turkish Foreign Policy in The Balkans and “Neo-Ottomanism”: A Personal Account. Insight Turkey, 13 (3): 33-41.
• Stein, Aaron. (2016). Islamic State Networks in Turkey. Washington: Atlantic Council Issue Brief.
• Şahin, Mehmet. (2008). İran Dış Politikasının Dini Retoriği. Akademik Ortadoğu, 2 (2): 9-20.
• Tol, Gönül. (2012). The Turkish Model in The Middle East. Current History, 111 (749): 749-758.
• Türbedar, Erhan. (2011). Turkey’s New Activism in The Balkans: Ambitions and Balkans. Insight Turkey, 13 (3): 139-158.
• Vracic, Alida. (2016). Turkey’s Role in The Western Balkans. Berlin: SWP Research Paper No: 11.
• Üstün, Kadir. (2010). Turkey’s Iran Policy: Between Diplomacy and Sanctions. Insight Turkey, 12 (3): 19-26.
• Üzgel, İlhan. (2010). Dış Politikada AKP: Stratejik Konumdan Stratejik Modele. İlhan Üzgel ve Bülent Duru (der.) AKP Kitabı: Bir Dönüşümün Bilançosu: İçinde 357-380. Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Yeşiltaş, Murat ve Balcı, Ali. (2013). A Dictionary of Turkish Foreign Policy in The Ak Party Era: A Conceptual Map, Ankara: SAM Papers No: 7.
• Yeşiltaş, Murat; Özdemir, Ömer Behram; Öncel, Rıfat; Düz, Sibel ve Öztürk Bilgehan. (2016). Sınırdaki Düşman: Türkiye’nin DAİŞ ile Mücadelesi. Ankara: SETA Rapor No: 65.
• Yeşiltaş, Murat. (2014). Stratejik Derinliğin Jeopolitik Tahayyülü. Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi, 1 (1): 25-56.
• Yeşilyurt, Nuri ve Akdevelioğlu, Atay. (2009). Turkey’s Middle East Policy Under The JDP Rule. The Turkish Yearbook of International Relations, (40): 39-69.
• Zalewski, Piotr. (2013). How Turkey Went From Zero Problems to Zero Friends. Foreign Policy.
• Zengin, Gürkan. (2014). Hoca: Türk Dış Politikasında Davutoğlu Etkisi. İstanbul: İnkılap Yayınları.