ÖRGÜTSEL YALNIZLIK İLE İŞTEN AYRILMA NİYETİ İLİŞKİSİNDE ÖRGÜTSEL SESSİZLİĞİN ARACILIK ETKİSİ

Yıl 2020, Cilt: 20 Sayı: 39, 32 - 52, 30.04.2020

Meral Erdirencelebi , Ebru Ertürk , Mehmet Akif Çini

https://doi.org/10.30976/susead.712630

Cited By: 2

Öz

Belirli amaçlar için bir araya gelmiş insanlardan oluşan yapı örgüt olarak tanımlanmaktadır. İş hayatında çalışanların birbirleriyle yaşamış oldukları sorunlar bazen onları yalnızlığa itmektedir. Ancak insan yapısı gereği sosyal bir varlıktır ve yalnız yapamaz. Kişilerarası ilişkilerde yaşanan sorunlar ve olumsuz değişimler bireylerin iş yaşamlarını etkilemektedir. Günümüzde iş dünyasında yalnızlık sorununun giderek yaygınlaştığı görülmektedir. Bu çalışma işletmelerdeki çalışanların örgütsel yalnızlık, örgütsel sessizlik ve işten ayrılma niyeti arasında nasıl bir ilişki olduğunu belirlemek amacıyla tasarlanmıştır. Literatürde bu üç kavram arasındaki ilişkiye yönelik olarak sınırlı sayıda araştırma mevcuttur. Ancak üç başlığı bir arada ele alan çalışma bulunamamıştır. Bu noktada çalışmanın literatüre katkı sağlaması umulmaktadır. Araştırma amacı doğrultusunda Konya ilinde faaliyet gösteren, en çok şubesi bulunan devlet ve özel bankasının tüm ilçelerdeki şube çalışanlarından anket tekniği ile veriler toplanmıştır. Elde edilen veri setine frekans, açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi, korelasyon analizi uygulanmış ve araştırma modelinin doğruluk testi için YEM’den yararlanılmıştır. Yapılan analiz sonuçlarına göre, banka çalışanlarının örgütsel yalnızlık düzeyi örgütsel sessizlik düzeyini %36; örgütsel yalnızlık düzeyi işten ayrılma niyetini %25; örgütsel sessizlik düzeyi işten ayrılma niyetini %31 ve örgütsel yalnızlık düzeyi örgütsel sessizlik aracılığı ile işten ayrılma niyetini %16 oranında etkilediği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Yalnızlık, Örgütsel Sessizlik, İşten Ayrılma Niyeti, Banka Çalışanları

MEDIATING EFFECT OF ORGANIZATIONAL SILENCE ON THE RELATIONSHIP BETWEEN ORGANIZATIONAL LONELINESS AND INTENTION TO LEAVE

Öz

The structure consisting of people who come together for specific purposes is defined as an organization. The problems experienced by the employees in business life sometimes push them to loneliness. However, it is a social entity due to its human nature and cannot do it alone. Problems and negative changes in interpersonal relationships affect the business life of individuals. Today, it is seen that the problem of loneliness is becoming more common in business world. This study was designed to determine the relationship between organizational loneliness, organizational silence and intention to leave. There are a limited number of studies in the literature regarding the relationship between these three concepts. However, no study addressing three titles together has been found. At this point, it is hoped that the study will contribute to the literature. For the purpose of the research, data was collected from the branch employees of the state and private banks, which operate in Konya and have the highest number of branches, in all districts by means of a survey technique. Frequency, explanatory and confirmatory factor analysis and correlation analysis were applied to the obtained data set and YEM was used for the accuracy test of the research model. According to the results of the analysis, the level of organizational loneliness of bank employees is 36% of organizational silence; the level of organizational loneliness is 25%; it was determined that the level of organizational silence affects the intention to leave by 31% and it was determined that the level of organizational loneliness affects the intention to leave through organizational silence by 16%.

Anahtar Kelimeler

Organizational Loneliness, Organizational Silence, Intention To Leave, Banking Employees

Kaynakça

• Acaray, A.(2014). Örgüt kültürü, örgütsel sessizlik ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Akar, Nuray (2017). Çalışma yaşamında sessizlik olgusu, İstanbul:Beta Yayınları.
• Akdoğan, A. ve Köksal, O. (2019). Örgütsel Davranış Kuramları. S. Yürür (Ed.), Beklenti ve geliştirilmiş beklenti kuramı (ss.131-158), İstanbul: Beta Yayınları.
• Aydın, E. ve Basım, N. (2019). Örgütsel Davranış Kuramları. S. Yürür (Ed.), Sosyal öğrenme kuramı (ss.159-186), İstanbul: Beta Yayınları.
• Aytürk, Nihat (2019). Örgütsel davranış örgütsel kuramlar ve uygulamalar, Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Batmaz, G. (2019). Algılanan güç mesafesi ile iş yaşamında yalnızlık duygusu arasındaki ilişki ve bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bilgener, E, Çankaya, M. (2019). İş yaşamı yalnızlığının çalışma ortamını değerlendirme üzerindeki etkileri: hemşire meslek grupları üzerinde bir araştırma. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8 (4), 2485-2500.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı istatistik, araştırma deseni spss uygulamaları ve yorum, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çakır E. ve Uğurluoğlu Ö. (2019). Sağlık çalışanlarının örgütsel sessizlik, sessizliğin nedenleri ve sonuçlarina ilişkin görüşleri. İşletme Bilimi Dergisi (JOBS), 7(2), 389-423. doi: 10.22139/jobs.535835.
• Çetin, A. ve Çakır, A.A. (2018). Örgütsel Davranış Odaklı Yönetsel Yaklaşımlar. E. Aydoğan (Ed.), Örgütsel yalnızlık (ss.357-376), Ankara: Gazi Kitabevi.
• Çetin, A., Alacalar, A. (2016). İş yaşamında yalnızlığı yordamada kişilik özellikleri ile algılanan sosyal ve örgütsel desteğin rolü, Uluslararası Yönetim Iktisat ve Işletme Dergisi, 12(27), 193-216.http://dx.doi.org/10.17130/10.17130/ijmeb.2016.12.27.968.
• Çiftci Ö.D., Meriç E. ve Meriç A. (2015). Örgütsel sessizlik, tükenmişlik ve işten ayrilma niyeti ilişkisi: ordu ili özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde bir uygulama, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(41), 996-1007.
• Demirbaş, B. (2014). İş yerinde yalnızlığın işten ayrılma niyetine etkisinin belirlenmesine yönelik bir uygulama. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bilecik.
• Demirbaş, B.ve Haşit, G. (2016). İşyerinde yalnızlık ve işten ayrılma niyetine etkisi: akademisyenler üzerine bir uygulama, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1),137-158.
• Dirik, D. (2019). Ulusal yazın bağlamında işten ayrılma niyetinin öncüllerine ilişkin bir meta-analiz çalışması, Yönetim ve Ekonomi, 26(1), 131-155.
• Dönmez, P. (2019). Örgüt kültürü ile işten ayrılma niyeti arasındaki ilişki ve bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Dyne, L. V., Ang, S.& Botero, I. C. (2003). Conceptualizing employee silence and employee voice as multidimensional constructs. Journal of Management Studies, 40 (6), 1359-1392.
• Elçi M., Karabay M.E. (2016). İşletmelerde yıldırmaya maruz kalma algısının çalışanların işten ayrılma niyetine ve örgütsel sessizlik davranışlarına etkisi: hizmet sektörü üzerine bir araştırma, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 14(1), 125-149. doi: 10.11611/JMER739.
• Erdirençelebi, M. ve Ertürk E. (2018). Çalışanların örgütsel yalnızlık algısının iş tatmini ve işten ayrılma niyeti üzerine etkileri, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2), 603-618.
• Ertosun, Ö. G. ve Erdil, O. (2012). The effects of loneliness on employees’ commitment and intention to leave. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 41, 469-476.
• Fettahlıoğlu, Ö.O ve Çakar, A. (2020). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. M. Ş. Şimşek, T. Akgemci, A. Çelik, A. Diken (Eds.). İş yaşamında yalnızlık (ss.239-248). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Gündüz, Şafak (2017). İşyerinde yaşanan sendromlar, İstanbul: Beta Yayınları.
• Kaplan, S. (2011). Öğretmenlerin işyerinde yalnızlık duygularının okullardaki örgütsel güven düzeyi ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Kayaalp, E. (2019). Öğretmenlerin örgütsel sessizlik, örgütsel yalnızlık ve örgütsel yabancılaşma algılarının örgütsel sinizm düzeyleriyle ilişkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Kaymaz, K., Eroğlu U. ve Sayılar, Y. (2014). Effect of loneliness at work on the employees’ intention to leave, "İŞ, GÜÇ" Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 16(1), 38-53. doi: 10.4026/1303-2860.2014.0241.x.
• Kitapçı, H., Kaynak R. ve Ökten S. S. (2013). Güçlendirmenin iş tatmini ve işten ayrılma niyetine etkisi: kamu ve özel sektörde mukayeseli bir araştırma”, International Review of Economics and Management, 1(1), 49-73.
• Mercan, N. (2015). Örgütsel Davranışta Güncel Konular. D.E. Özler (Ed.). Örgütsel yaşamda yalnızlık (ss. 429-452). 3.Baskı, Bursa: Ekin Yayınevi.
• Nartgün, Ş. S. ve Demirer, S. (2012). Öğretmenlerin örgütsel sessizlik ile iş yaşamında yalnızlık düzeylerine ilişkin görüşleri. Bayburt Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 7(2), 139-156.
• Sağlam, M. (2016). Örgüt Yönetiminde Duygular Beliz Ülgen (Ed.). İşgören sessizliği ve sesliliği (ss.121-140). 1. Baskı, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Sarrafoğlu, G.B. (2019). Örgütsel adalet ve örgütsel sessizliğin iş tatmini ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Şehitoğlu, Y. (2018). Örgütsel Davranış Odaklı Yönetsel Yaklaşımlar. Enver Aydoğan (Ed.). Örgütsel sessizlik (ss.495-507). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Seçer, İ. (2013). SPSS ve lisrel ile pratik veri analizi, analiz ve raporlaştırma. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Seyrek, İ. H., İnal, O. (2017). İşten ayrılma niyeti ile ilişkili faktörler: bilgi teknolojisi çalışanları üzerine bir araştırma. Doğu Anadolu Sosyal Bilimlerde Eğilimler Dergisi, 1(1), 63-74.
• Taşkıran, E. (2011). Liderlik ve örgütsel sessizlik arasındaki etkileşim-örgütsel adaletin rolü. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Taslak, S. (2008). Örgütsel Davranışta Seçme Konular Organizasyonların Karanlık Yönleri ve Verimlilik Azaltıcı Davranışlar. M. Özdevecioğlu, H. Karadal (Eds.), İşten ayrılma niyeti (ss.125-133). Ankara: İlke Yayınevi.
• Thatcher, J. B., Stepina, L. P., & Boyle, R. J. (2002). Turnover of information technology workers: Examining empirically the influence of attitudes, job characteristics, and external markets. Journal of Management Information Systems, 19(3), 231–261
• Tutar, Hasan (2014). Örgütsel psikoloji endüstri ve örgüt psikolojisine yeni yaklaşimlar, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Uçkun, S. ve Üzüm, B. (2019). Örgütsel yalnızlığa bir bakış, Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, 5(15), 125-130.
• Uslu S. ve Aktaş H. (2017).İşten ayrılma niyeti ile örgütsel sessizlik etkileşiminde iş güvencesi memnuniyeti ve iş güvencesi endeksinin aracı rolü: özel bir hastane çalışanlar üzerine bir araştırma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi 12(1), 141-160.
• Vakola, M. & Bouradas, D. (2005): “Antecedents and consequences of organisational silence: an empirical investigation”, Employee Relations, 27(5), 441-458.
• Wright, S. L. (2005). Loneliness in the workplace, Doctor of philosophy in psychology, University of Canterbury.
• Wright, S. L., Burt, C.D.B. & Strongman, K.T. (2006). Loneliness in the workplace: construct definition and scale development. New Zealand Journal of Psychology, 35(2), 59-68.
• Yıldız, S. M. (2013). Spor ve fiziksel etkinlik işletmelerinde iş yaşam kalitesinin çalışanların işten ayrilma niyetine etkisi, Ege Akademik Bakış, 13(3), 317-324.
• Zerenler, M. (2011). Örgüt Psikolojisi Yeni Yaklaşımlar Güncel Konular. A.Bedük (Ed.). Örgütsel sessizlik (ss.143-166). Konya: Atlas Akademi.