GREKLERİN ÖTEKİSİ: İSKİTLER

Yıl 2022, , 23 - 43, 13.06.2022

Mehmet Fatih Berk

https://doi.org/10.21563/sutad.1129956

Öz

Tarih yazımında Greklerin kendine özgü bir yeri vardır. Hatta bir kısım tarihçi tarafından Grekler “tarihin mucidi”, Grek tarihçi Herodotos ise “tarihin babası” olarak tanımlanır. Grekler özellikle Pers-Yunan savaşlarından sonra kazanmış oldukları öz güvenle Grekçe konuşmayan toplumları “barbar” olarak tanımlayarak muhtemelen tarih yazımında ilk “ötekileştirme” hareketini başlatmışlardır. Türk tarihinin kadim toplumlarından İskitler ise MÖ 8. yüzyıl ile 4. yüzyıl arası tarih sahnesinde görülmüşlerdir. Grek tarih yazımının başladığı dönemde İskitler Greklerin komşusu durumundadır. Pers, Asur ve Çin kaynaklarına ilave olarak sözünü ettiğimiz bu yakınlıktan dolayı pek çok Grek yazar ve tarihçi İskit toplumu hakkında detaylı bilgi vermiştir. Çalışmamızda tarih yazımında “objektif” olamama durumundan hareketle “barbar ve öteki” kavramları bağlamında Grek tarih yazımı analiz edilmiş ve sonrasında Grek yazar ve tarihçilerin eserlerinde geçen “ötekileştirilmiş” İskitlerin portresi çizilmeye çalışılmıştır. Grek tarih yazımında İskitlerin de en az Persler kadar ötekileştirildiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Tarih, Grek, Barbar, Öteki, İskitler, Tarih, Grek, Barbar,Öteki, İskitler

THE SCYTHIANS: THE OTHER OF THE GREEKS

Öz

The Greeks have a distinctive status in historiography. In fact, some historians declared the Greeks as the "inventor of history" and Herodotus, the Greek historian called as “father of history. Following the Greco-Persian Wars, the Greeks gained self-confidence and described the non- Greek- speaking peoples as “barbarian”. This might be the first “othering” movement in historiography. The Scythians, one of the ancient societies of Turkish history, between the 8th and 4th century BC in history timeline. When the Greek historiography began, the Scythians were the neighbors of the Greek societies. Because of this adjacency, many Greek authors and historians depicted much information on the Scythian society in addition to Persian, Assyrian and Chinese sources about Scythian history. In our study, the Greek historiography was examined in the context of "barbarian and the other", by attributing the inability to be "objective" in historiography. Then, a portrait of the “the other (marginalized) Scythians” was searched in the works of Greek authors and historians. In Greek historiography, it has been observed that the Scythians were marginalized at least as much as the Persians.

Anahtar Kelimeler

History, Greek, Barbarous, the Other, Scythians, History, Greek, Barbarous, the Other, Scythians

Kaynakça

• Aeskhines (1919). On the embassy. (English translation by Charles Darwin Adams). Cambridge: Harvard University Press, William Heinemann Ltd.
• Aeskhines (1919). The Speeches of Aeschines. (translated by C. D. Adams). Cambridge: Harvard University Press, William Heinemann Ltd.
• Aiskhylos (2013). Zincire vurulmuş Prometheus. (A. Erhat & S.Eyüpoğlu, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Andokides (1968). On the peace. (with an English translation by K. J. Maidment). Cambridge: Harvard University Press; William Heinemann Ltd.
• Aristophanes (2018). Eşekarıları, kadınlar Savaşı ve diğer oyunlar. (S. Eyüboğlu & A. Erhat Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Aristophanes. (1946). The Lysistrata, The Thesmophoriazusae, The Ecclesiazusae, The Plutus. (trans. B.B. Rogers). Vol. III. Cambridge: Harvard University Press, William Heinemann Ltd.
• Aristophanes (1938). Ecclesiazusae, The complete Greek drama. Vol. II. Eugene O'Neill, Jr. New York: Random House.
• Aristophanes (1883). Acharnians. (translated into English by R. Y. Tyrrell). Dublin: Hodges Figgis & Co., University Press Series.
• Athenaeus (1930). Deipnosophistae. (with the translation by C. Burton Gulick). Cambridge: Harvard University Press, William Heinemann Ltd.
• Bernal, M. (2014). Kara Athena: Eski Yunan uydurmacası nasıl imal edildi? 1785-1985. (Ö. Buze, Çev.). İstanbul: Kaynak Yayınları.
• Bilde, P. G. (2008). Some reflections on eschatological currents, diasporic experience, and group identity in the Northwestern Black Sea Region. G. Bilde and J. H. Petersen (Ed.), Meetings of cultures in the Black Sea Region between conflict and coexistence (pp. 29-47). Aarhus: Aarhus University Press.
• Boletsi, M. (2013). Barbarism and its discontents. Standford, California: Stanford University Press.
• Bravo, C. D. (2006). Chirping like the swallows: Aristophanes’ portrayals of the barbarian “other” (A Thesis Submitted to the Faculty of the Department of Classics in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Master of Arts in the Graduate College). The University of Arizona.
• Bury, J. B. (1895). The History of the names Hellas. The Journal of Hellenic Studies, Vol. 15, 217-238.
• Campbell, D. A. (1985). Horace and Anacreon. Acta Classica , vol. 28, 35-38.
• Campbell, D. A. (1986). Greek lyric, Volume II: Anacreon, Anacreontea, choral lyric from Olympus to Alcman (edited and transtaled by David A. Campbell). Harvard University Press.
• Carr, E. H. (2005). Tarih nedir?. ( M. G. Gürtürk, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınevi.
• Cicero (2016). Yasalar üzerine. (C. Çevik, Çev.). İstanbul: Türkiye İşbankası Kültür Yayınları.
• Collingwood, R. G. (2014). Speculum mentis ya da bilginin haritası. (K. Aysevener & Z. Eren, Çev.). Ankara: Doğu Batı Yayınevi.
• Demiriş, B. (1994). Grekler’de ve Romalılar’da tarih yazımı: I. Grekler’de tarih yazımı. Anadolu Araştırmaları,19, 231-240.
• Durmuş, İ. (2015). İskitler. O. Karatay, S. Acar, (Ed.), Doğu Avrupa Türk tarihi (s. 19-59). İstanbul: Kitabevi Yayınları, 19-59.
• Gardiner-Garden, J, R. (1981). Two conceptions of the tribal geography of the royal Scythian Empire in classical literary tradition (MA Thesis). Australian National University.
• Gezgin, İ. (2004). Aynadaki Herodotos: Herodotos’u yeniden düşünmek, İstanbul: Güncel Yayıncılık.
• Goody, J. (2017). Tarih hırsızlığı. (G. Ç. Güven, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Gruen, E.S. (2011). Rethinking the other in antiquity. Princeton and Oxford: Princeton University Press.
• Hall, J, M. (2002). Hellenecity: between ethnicity and culture, Chicago and London: The University of Chicago Press.
• Hall, E. M. (1989). The Archer scene in Aristophanes, Thesmophoriazusae. Philologus, 133.1, 38–54.
• Hartog, F. (2000a). Tarih-Başkalık-Zamansallık. (M. E. Özcan & L. Yılmaz & A. Kahiloğulları, Çev.). Ankara: Dost Yayınevi.
• Hartog, F. (2000b). The Invention of history: the pre-history of a concept from Homer to Heredotus. History and Theory, Vol. 39. no. 3, 384-395.
• Hartog, F. (2014). Herodotos’un aynası: öteki tasavvuru üzerine bir inceleme. (M. E. Özcan, Çev.). Ankara: İthaki Yayınları.
• Herodotos (2004). Herodot tarihi. (M. Ökmen, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Hippokrates (1957). Ancient medicine. airs, waters, place. (W. H. S. Jones, translated by). Loeb Classical Library 147, Harvard University Press.
• Homeros (1997). İlyada. (A.Erhat & A. Kadir, Çev.). İstanbul: Can Yayınları.
• Homeros (2018). Odysseia. (A.Erhat & A. Kadir, Çev.). İstanbul: Can Yayınları.
• Hornblower S. (2008). Greek Identity in the Archaic and Classical Periods. K. Zacharia, (Ed.). Hellenismus. Culture, Identity and Ethnicity from Antiquity to Modernity (p. 37-58). Burlington,VT: Ashgate Publishing Company.
• İplikçioğlu, B. (1997). Eski Batı tarihi I: giriş, kaynaklar, bibliyografya, Ankara: TTK.
• Kito, H. D. F. (2017). Yunanlar. (A. Yurdaçalış, Çev.). İstanbul: Alfa Yayınları.
• Ksenephon (1985). Anabasis: onbinlerin dönüşü. (T. Gökçöl, Çev.). İstanbul: Sosyal Yayınları.
• Lissarrague, F. (1987). The Aesthetics of the Greek banquet: images of wine and ritual. (Translated by A. Szegedy-Maszak). Princeton: Princeton University Press.
• López-Ruiz, C. (2002). Tanrılar doğduklarında. (H. Koyukan, Çev.). Ankara: İthaki Yayınları.
• Long, T. (1986). Barbarians in Greek comedy, Carbondale: Southern Illinois University Press.
• Lucian (2009). Trips to the Moon (T. Franklin, Çev.). The Floating Press.
• Mayor, A., Colarusso, J, Saunders, D. (2014). Making sense of nonsense inscriptions associated with Amazons and Scythians on Athenian vases. Hesperia: The Journal of the American School of Classical Studies at Athens Vol. 83, no. 3, 447-493.
• Mitchell, L. G. (2007). Panhellenism and the barbarian in archaic and classical Greece. Swansea: The Classical Press of Wales.
• Petratos, A. (2014). Contacts and trade between the Black Sea and the Mediterranean, (International Hellenic University, School of Humanities MA in Black Sea Cultural Studies). ss.5-34.
• Platon (1988). Yasalar. (C. Şentuna, S.Babür, Çev.). İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Plockmeyer K. L. (1999). Inventing the Comedian Aristophanic Self-Definition through Barbarians (A Thesis Presented to the Graduate School of the Universityof Florida in Partial Fulfilment of the Requirement for the Degree of Master of Arts). University of Florida.
• Plutarch (1916). Plutarch’s lives: Theseus and Romulus; Lycurgus and Numa; Solon and Publicola, (with an English translation by Bernadotte Perin,). Cambridge: Harvard University Press, William Heinemann Ltd.
• Plutarch. (1916). Plutarch's lives: Perciles. (with an English Translation by. Bernadotte Perin). Cambridge: Harvard University Press, William Heinemann Ltd.
• Porucznik, J. (2013). The Image of a ‘drunken Scythian’ In Greek tradition. European Scientific Journal, ESJ, 9(19), 710-714.
• Sophokles (2009). The Fragments of Sophocles, Vol. II. R. C. Jebb, W. G. Headlam & A. C. Pearson. (Ed.). Cambridge: Cambridge University Press.
• Southgate, B. (2012). Tarih: ne ve neden: antik modern ve postmodern yaklaşımlar. (Ç. Dizdar, vd., Çev.). Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Sparks, B. A. (1997). Some Greek images of others. B. L. Molyneaux (Ed.). The Cultural Life of Images: Visual Representation in Archeology (pp. 130-159). London and New York: Routledge Press.
• Strabon (1923). Geographica. (translated by H. L. Jones). Loeb Classical Library 50, Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Thukydides (2017). Peloponnesos savaşı. (F. Akderin, Çev.). İstanbul: Belge Yayınları.
• Tsetskhlazdze, G. (2011). Black Sea Trade: Some Further General Observations. Anadolu Araştırmaları, 19, 2011, s. 197-212.
• Tsetskhlazdze, G. (1998). Greek colonization of the Black Sea area: stages, models and native population. G. Tsetskhlazdze (Ed.). The Greek Colonization of the Black Sea: Historical Interpretation of Archeology. Stutgart: Steiner Publishment.
• Vakouftsi, E. (2013). The perception of the Scythians in Greek historiography (5th-3rd cent. BC). images of the other (A Dissertation thesis submitted with a view to obtaining the degree of Master of Arts (MA) in Black Sea Cultural Studies). International Hellenic University, Thessaloniki, Greece.
• Ward, A. (2006). Self-reflection, Egyptian beliefs, Scythians and “Greek Ideas”: reconsidering Greeks and Barbarians in Herodotus. The European Legacy, 11:1, 1-19.