ABDÜLHAK HÂMİD TARHAN’IN PARİS YAŞAMININ DİVÂNELİKLERİM YAHUT BELDE ADLI ESERİNE YANSIMALARI

Yıl 2021, , 115 - 142, 23.08.2021

Hakan Soydaş

https://doi.org/10.21563/sutad.986488

Cited By: 1

Öz

Yenileşme devri Türk edebiyatı, kökü XVIII. yüzyıla uzanan ve edebiyat sahasındaki olgun meyvalarını XIX. yüzyılda vermeye başlayan bir yönelişin sonucudur. Avrupa düşünce dünyasına ve estetik değerlerine doğru bir dikkatin gün geçtikçe güçlenmesiyle birlikte, Osmanlı sanatkârı da çeviri faaliyetleriyle ve taklitle başlayan yenileşme denemelerini edebî eserlerin muhteva ve biçim özelliklerinde yenilikler aramak suretiyle tatbik etmeye çalışmıştır.Tanzimat sonrasında edebiyat sahasında temayüz eden sanatkârlardan Abdülhak Hâmid Tarhan, tiyatro eserleri ve şiirleri ile Batı etkisinde gelişmekte olan Türk edebiyatının velut isimleri arasında yer alır. Bu çalışmada Abdülhak Hâmid Tarhan’ın Divâneliklerim Yahut Belde adlı eserindeki şiirleri incelenmiştir. Sefahatlerle dolu bir yaşam tarzına sahip olan ve resmî görevi icabı Paris’te bulunduğu yıllardaki hatıralarından oluşan şiirleri, mizacına ve hayatına ışık tutan diğer eserleri ekseninde değerlendirilmiştir. Irsiyetten, yetiştiği çevreden ve okuma kültüründen beslenen ihtirasların yönlendirdiği muhteris şairin ilgili şiirlerinde Paris’te yaşanan zevk ve sefa dolu hatıraların izleri görülür. Bu çalışmayla, şairin mizacını şekillendiren kaynaklar ve şahsına münhasır duyuş özellikleri ile nazmedilen şiirlerinde, Paris hayatının yansımaları değerlendirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yenileşme Devri Türk Edebiyatı, Abdülhak Hâmid, Paris, Divâneliklerim Yahut Belde

REFLECTIONS OF ABDÜLHAK HAMID TARHAN'S PARIS LIFE ON HIS POETRY BOOK DIVÂNELIKLERIM YAHUT BELDE

Öz

Modernization period Turkish literature is the result of an orientation that dates back to the eighteenth century and started to give its mature works in the field of literature in the nineteenth century. With the strengthening of attention towards the European world of thought and aesthetic values day by day, the Ottoman artist also tried to apply the innovation experiments that started with translation activities and imitation by seeking innovations in the content and form features of literary works. Abdülhak Hâmid Tarhan, one of the outstanding artists in the field of Tanzimat literature, is among the prolific names of our literature developing under the influence of the West, with his theater works and poems. In this article, the poems of Abdülhak Hâmid Tarhan, which he gathered under the name of Divâneliklerim or Belde, have been examined. His poems, inspired by the memories of the poet, who has a passionate temperament, also from the years he was in Paris as an official, were evaluated in the axis of his other works that shed light on his temperament and life. Tarhan sought to reconstruct the formal skills and world of imagery of traditional Turkish poetry with the influence of his inspiration. The poems of the ambitious poet, guided by his ingenuity, the environment he is translated into, and the passions of developing reading, traces of delightful and delightful memories can be seen in Paris. With this study, the sources that shape the poet's temperament and the reflections of Parisian life, written with his peculiar sensory features in his poems were tried to be evaluated.

Anahtar Kelimeler

Modernization period Turkish literature, Abdülhak Hâmid, Paris, Divâneliklerim Yahut Beld

Kaynakça

• Abdülhak Hâmid. (1937). Eserlerimi nasıl yazdım. Ülkü, 9(51), 195-204
• Akçura, G. (Haziran-Temmuz 2013). Fransız aktris Sarah Bernhardt’ın İstanbul günleri. Tarih Atlas, (20), 128-139
• Akıncı, G. (1954). Abdülhak Hâmit Tarhan hayatı, eserleri. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Akün, Ömer F. (1959). Makberden önce Abdülhak Hâmid’de ölüm temi, (yayımlanmamış doçentlik çalışması).
• Akün, Ömer F. (1967). Abdülhak Hâmid’in basılı eserleri hakkında yeni bilgiler. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyat Fakültesi Dergisi, 15, 107-159.
• Asiltürk, B. (2000). Osmanlı seyyahlarının gözüyle Avrupa. İstanbul: Kaknüs Yayıncılık
• Bilgegil, Kaya M. (2015). Edebiyat bilgi ve teorileri. Erzurum: Salkımsöğüt Yayınları.
• Çağlar, Behçet K. (1955). Abdülhak Hamit’e dair. Yirminci Asır, 7(154), 22.
• Danişmend, N. (1939). Bir zeybek ailesinin irsiyet tarihinden/Abdülhak Hamit’te şiir atavizmi. Türklük, 2, 81-98.
• Dilmen, İ. N. (1932). Abdülhak Hâmit ve eserleri. İstanbul: Kanaat Kütüphanesi
• Enginün, İ. (1986). Abdülhak Hâmid Tarhan. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Enginün, İ. (1994). Abdülhak Hâmid’in hatıraları. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Enginün, İ. (1995). Abdülhak Hâmid’in mektupları 1-2. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Enginün, İ. (2013). Abdülhak Hâmid Tarhan bütün şiirleri. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Fouque, O. (1881). Histoire du théatre-ventadour 1829-1879. Paris, France: G. Fischbacher/Éditeur
• Gold A., Robert Fizdale. (2013). Sarah Bernhardt. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Güler, T. (2021). Modern Türk şiirinde Avrupa. İstanbul: Çizgi Kitabevi
• Gündüz, A. (1953). Hâmid’in sanatı üzerine. Türk Dili, 3(25), 11-16.
• Gürsoy, B. (1981). Abdülhak Hamit Tarhan'ın tiyatro eserlerinde kadın. (Yayımlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum
• Hayrullah Efendi. (2002). Avrupa seyahatnamesi. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• İnal, İ.M.K. (2000). Son asır Türk şairleri III. (haz. Hidayet Özcan). Ankara: AYK Atatürk Kültür Merkezi Yayınları
• İsen, Mustafa. (2004). Mersiye, TDV İslâm Ansiklopedisi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, s.218-219
• İsmail Habib. (1340/1925). Türk teceddüd edebiyatı tarihi. İstanbul: Türkiye Cumhuriyeti Maarif Vekâleti Neşriyatı.
• Kaplan, M. (2006). Türk edebiyatı araştırmaları 1. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kaplan, M. (2014). Tevfik Fikret Devir-şahsiyet-eser. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kolcu, A. İ. (2008). Türkçede Batı şiiri. Erzurum: Salkımsöğüt Yayınları.
• Köprülüzade Mehmed Fuad. (1329/1913). Abdülhak Hâmid, Müceddit. Türk Yurdu, 2(13), 394-402.
• Levend, Agâh Sırrı. (1943). Divan edebiyatı-Kelimeler ve rumuzlar mazmunlar ve mefhumlar. İstanbul: İnkılâp Kitabevi
• Mehmed Celal. (1315/1899). Edebiyât-ı cedide. İrtika, 14, 56.
• [Kuntay], Mithat Cemal. (1937). Hâmid hakkında. Gündüz, 3(14), 43-46.
• Muallim Naci. (1302/1886). İrca’-ı nazar. Teavün-i Aklâm, 7, 25-26.
• Okay, M. Orhan. (1971). Abdülhak Hâmid’in romantizmi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Basımevi.
• Özgül, M. K. (2016). Muallim Naci Efendi. İstanbul: Kitabevi.
• Pala, İ. (2018). Ansiklopedik divan edebiyatı sözlüğü. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Pelissier, G. (1912). Le Realisme du romantisme. Paris: France: Hachette
• Recâîzâde Mahmûd Ekrem. (2016). Ta’lîm-i edebiyyât. (haz. Furkan Öztürk). İstanbul: DBY
• Rıza Tevfik. (1984). Abdülhak Hâmid ve mülâhazât-ı felsefiyyesi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Safi, İ. (2006). Altın suyuna batırılmış bir hayat Abdülhak Hâmid Tarhan. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Şehabeddin Süleyman (1329). Abdülhak Hâmid hayatı ve sanatkâr. İstanbul: Cihan Matbaası
• Tarhan, L. (2006). Karlar altında nevbahar-Lüsyen Tarhan’ın hatıraları. (haz. İhsan Safi). İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tarlan, A. N. (1947). Abdülhak Hâmid. İstanbul: Bürhaneddin Erenler Matbaası.
• Törenek, M. (2002). Abdülhak Hâmid’in şiirinde ben’in görünümü. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 20, 145-156.
• Tanpınar, Ahmet H. (2003). 19’uncu asır Türk edebiyatı tarihi. İstanbul: Çağlayan Kitabevi.
• Tanyol, C. (1952). Abdülhak Hâmid. Varlık, 380, 5-6.
• Unat, F. R. (2008). Osmanlı sefirleri ve sefaretnameleri. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları
• Yücel, Hasan Â. (1937). Hâmid’in hayatı. Ülkü, 9(51), 165-174.