DİNLERDE KUTSAL ZAMAN VE MEKÂNIN TARİHSEL YAPISININ FENOMENOLOJİK ALGISI

Yıl 2016, Sayı: 39, 443 - 455, 10.06.2016

İbrahim Hakkı Kaynak

https://doi.org/10.21563/sutad.187023

Cited By: 5

Öz

On dokuzuncu yüzyıldan bu yana, din konusunun çok yönlü olarak incelemeye tabi tutulduğu bir dönem olmuştur. Dinin çok yönlü araştırmaya tabii tutulduğu bu dönemlerde felsefi, psikolojik, sosyolojik ve fenomenolojik açıdan çok yönlü din tanımları yapılmıştır. Yapılan araştırmalarda dinin kaynağı olarak kutsal gösterilmiştir. Böylece kutsal kavramı din kavramı birlikte ele alınmıştır. Din Fenomenolojisi, fenomenolojinin kavramsal çerçevesinden hareketle kutsalın tezahürü şeklinde tanım getirerek, kutsal tarihsel bir fenomen olarak algılamıştır. Bu çalışmada, din kavramı üzerinden hareketle, fenomenolojik açıdan kutsal ele alınıp pagan kültürlerden başlayarak kutsal’ın zaman ve mekân içindeki yansıması ve bu yansımanın farklı dinlere mensup insanlar tarafından algılanması, İbrahimi gelenekten gelen Yahudilik, Hıristiyanlık ve İslamiyet açısından fenomenolojik düzlemde ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kutsal, Kutsal zaman, Kutsal mekân, fenemonoloji

PHENOMELOGIC PERCEPTION OF HISTORICAL STRUCTURE OF SACRED TIME AND SPACE IN RELIGIONS

Öz

XIX. and XX. centuries were the ages that religion as a theme was examined multidimensionaly. Multidimensional definitions of religion were made in terms of philosophy, psychology, sociology and phenomenology in the periods in which religion was being search in a multi-pronged way. In the surveys, sacred was indicated as the source of religion.Thus, the concept of sacred was dealt with the concept of religion.The phenomenology of religion concerning from the conceptual frame of phenomenology by defining it as a manifestation of sacred concept, it perceived sacred as a historical phenomenon. In this study, from this point of religion concept, the sacred will be examined in terms of phenomenology and the sacred time and spaces will be evaluated beginning from the pagan cultures and to the Judaism, Christianity and Islam that were emerged from the Abraham tradition.

Anahtar Kelimeler

Sacred time, sacred space, phenomenology, ritual

Kaynakça

• AKGÜL, Mehmet (2012), “Mit, Din ve Toplum İlişkisi’ ss.20-39; Mitoloji ve Din, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• BIÇAK, Ayhan ( 2012), Evren Tasavvuru, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• BIÇAK, Ayhan (2004),Tarih Düşüncesinin Oluşumu, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• COX, L.James ( 2004), Kutsalı İfade Etmek, Din Fenomenolojisine Giriş,(Çev. Fuat Aydın), İstanbul: İz Yayıncılık.
• ÇELİK, Celalettin (2010), ‚Sosyal Zaman ve Din‛, Konya: Çizgi Yayınları.
• ELİADE, Mircea (1991), Kutsal ve Din Dışı, (Çev. Mehmet Ali Kılıçbay), Ankara: Gece Yayınları.
• ESTİN, Colette; LAPORTE, Helene (2002) Yunan ve Roma Mitolojisi,(Çev:Musa Eran) Ankara: Tübitak.
• FEİGEL, K. Friedrich (1948) ‘’Das Helige’’Kritische Abhandlung über Rudolf Ottos Glechnamiges Buch, Tübingen.
• GEERTZ, J. Clifford (1973), The Interpretation of Cultures: Selected Essays, Basic Books Place of Publication, New York.
• KUŞÇU, Emir (2011), Din Fenomenolojisi, Wilfred Cantwell Smith Örneği, Ankara: Sarkaç Yayınları.
• KÜÇÜK, Abdurrahman, (1993), Dinler Tarihi, Ankara: Ocak Yayınları.
• NASR, Seyyid Hüseyin (1995), Bir Kutsal Bilim Anlayışı, (çev. Şehabeddin Yalçın), İstanbul.
• NEF, Jhon U. (1970), Sanayileşmenin Kültür Temelleri,(Çev: Erol Güngör) , İstanbul: MEB Devlet Kitapları.
• SHAPİN, Steven (2000), Bilimsel Devrim (çev:Ayşegül Yurdaçalış), İstanbul: İzdüşüm Yayınları.
• SCHİMMEL, A. Maria (2004), Dinler Tarihi, İstanbul: Kırkambar Kitaplığı.
• ÜNAL, Mustafa (1999), Din Fenomenolojisi; Tarihçe, Yöntem, Uygulama, Kayseri: Geçit Yayınevi. TDK,Türkçe Sözlük, Ankara, 1998.
• WAHRİG, Gerhard (1982), Deutsches Wörterbuch, ,München: Mosaik Verlag.
• ÇEVİK, Mustafa (2007,Bahar), “Kutsal’ın Anlam Alanı” , Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 13: 131-133.
• DEMİRCİ, Kürşat (2002),” Kutsiyet Maddesi” TDV, İslam Ansiklopedisi, ,C.26,s.496, Ankara, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• ERBAŞ, Ali (2002), ‚İslam Dışı Dinlerde Hac‛, Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi C.4, (5): 97-100.
• ÖKTEM, Ülker (2005),” Fenomenoloji ve Edmund Husserl'de Apaçıklık (Evidenz), Problem”, Dil ve Tarih - Coğrafya Fakültesi Dergisi, 45(1) : 27-55
• GÜÇ, Ahmet (1998) ‚Dinlerde Kutsal ve Kutsallık Anlayışı”, Dinler Tarihi Araştırmaları. I:(337- 338),Ankara.
• GÜÇ, Ahmet (2000), ‘’Kur’an’da Kutsallık Anlayışı’’, Uludağ Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Dergisi, C.9,(9).
• GÜRKAN, Salime Leyla (2007 ) ‛ Yahudilikte Mabet: Kutsalın Tezahürü”, Gezgin Dergisi, S.11:86.
• HARMAN, Ömer, Faruk ( 1996), “Hac” Maddesi, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 14 / 382- 386, İstanbul.
• KINAL, Füruzan (1956), "Eski Anadolu'da Kadının Mevkii", Belleten, XX(79):355-366.
• KUŞÇU, Emir (2011),” Kutsal Kavramını Yeniden Düşünmek: Mana Modelinden Düzen Nosyonuna Doğru”, Dilbilimleri Akademik Araştırma Dergisi C. 11,(3) :167-169
• OYMAK, İskender (2000),‛ Akçadağ ve Çevresinde Kutsal Mekân Anlayışı‛ F.Ü, İlahiyat Fakültesi Dergisi, S. 5,(445).
• ŞEKER, Cihat (2016), ‚Hıristiyanlıkta Yahudiliğe Tepki Olarak Gelişen Kutsallık Anlayışı‛, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırma Dergisi,C.5,(1):46-47.
• YILDIRIM, Münir (2007,Mayıs-Ağustos),‛Mircea Eliade’de Kutsal ve Kutsal Zaman Kavramı” Dini Araştırmalar, C.10,(28). C) Tezler
• AĞAOĞLU, Zeynep Erdem (2009), ‚Dini Ziyaret Üniversitesi ve Halk İnanışları Enstitüsü AçısındanKızılcahamamÇamlıdere‛,Ankara YayınlanmamışYüksek Lisans Tezi. Sosyal Bilimler
• YILMAZ, Fatma Büşra (2011), ‚Mircea Eliade’nin Kutsal Anlayışı,‛ AÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• ww.arkitera.com. /proje/, Kutsallık Kavramı ve Mekân, 2016.