HALİT ZİYA UŞAKLIGİL’İN KISA ÖYKÜLERİNDE KADININ TOPLUMSAL KİMLİĞİNE BAKIŞ

Yıl 2019, Sayı: 45, 273 - 285, 30.04.2019

Yusuf Aydoğdu

https://doi.org/10.21563/sutad.636240

Öz

Bu çalışma Modern Türk edebiyatının öncü yazarlarından olan Halit Ziya’nın yazdığı kısa öykülere odaklanmıştır. Servet-i Fünun topluluğunun en önemli yazarı olan Halit Ziya aynı zamanda Modern Türk romancılığının da öncüsü kabul edilir. Edebiyatımızda daha çok romancı kimliği ile ön plana çıkmış olan yazarın öyküleri de en az romanları kadar önemlidir. Ancak yazarın öyküleri romanlarına nazaran arka planda kalmış, ihmal edilmiştir.

Bu çalışmada yazarın kısa öykülerinden yola çıkılarak, kadının öykülerdeki toplumsal kimliği ve konumu irdelenmiştir. Yazarın öykülerinde kadın kimliğini bilinçli bir şekilde ön plana çıkardığı, onların yaşadıkları sorunları gerçekçi bir tarzda ele aldığı görülmektedir. Halit Ziya’nın kadın kimliğini ön plana çıkardığı öyküleri genellikle aile çevresinde oluşturulmuştur. Aldatma, mağdur edilme, ihmalkârlık, evlenememe, evlilik kaygısı, dışlanma, kimsesizlik, sakatlık, hastalık, erkeksiz-eşsiz kalma gibi durumlar ve bu durumların yarattığı sorunlar ve temalar çevresinde oluşturulmuş olan bu öykülerde kadına bakışta acıma ve şefkat duygusu ön plana çıkarılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk Edebiyatı, Halit Ziya Uşaklıgil, Öykü, Kadın, Toplumsal Sorunlar

Kaynakça

• DEVECİ, Mutlu (2014). Halit Ziya Uşaklıgil’in Öykülerinde Yapı ve İzlek, Ankara: Akçağ Yayınları, s. 11.
• ENGİNÜN, İnci (2006). Yeni Türk Edebiyatı (Tanzimat’tan Cumhuriyet’e), İstanbul: Dergâh Yayınları, s. 328.
• HUYUGÜZEL, Ömer Faruk (1995). Halit Ziya Uşaklıgil (Hayatı-Eserleri-Eserlerinden Seçmeler). Ankara: MEB Yayınları, s. 58.
• KAPLAN, Mehmet (2008). Hikâye Tahlilleri, İstanbul: Dergâh Yayınları, s. 45.
• SAZYEK, Hakan (1998). “Halit Ziya Uşaklıgil’in Öykücülüğü”. Adam Öykü Dergisi, S:14, Ocak-Şubat s. 114.
• UŞAKLIGİL, Halit Ziya (2006). Solgun Demet, İstanbul: Özgür Yayınları, s. 17, 136.
• UŞAKLIGİL, Halit Ziya (2017). Bir Yazın Tarihi, İstanbul: Everest Yayınları, s. 183,184, 199.
• UŞAKLIGİL, Halit Ziya (2011). Onu Beklerken, İstanbul: Özgür Yayınları, s. 64, 67.
• UŞAKLIGİL, Halit Ziya (2006). Solgun Demet, İstanbul: Özgür Yayınları, s. 17, 130.
• UŞAKLIGİL, Halit Ziya (2010). Sepette Bulunmuş-Hepsinden Acı, İstanbul: Özgür Yayınları, s. 62, 87.
• UŞAKLIGİL, Halit Ziya (2007). Aşka Dair, İstanbul: Özgür Yayınları, s. 92.
• UŞAKLIGİL, Halit Ziya (2011). Kadın Pençesi, İstanbul: Özgür Yayınları, s. 21, 87.
• UŞAKLIGİL, Halit Ziya (2006). Bir Şi’r-i Hayal, İstanbul: Özgür Yayınları, s. 73, 131.