AHISKA TÜRKLERİNİN BİTMEYEN GÖÇÜ

Yıl 2019, Sayı: 45, 333 - 352, 30.04.2019

Khalida Devrısheva

https://doi.org/10.21563/sutad.636251

Cited By: 4

Öz

Ahıska Türkleri, bugün hâlâ vatansız yaşamak zorunda bırakılan tek Türk topluluğu olarak bilinmektedir. Günümüzde dünyanın dokuz ülkesinde, dördüncü kuşak olmak üzere, darmadağın bir şekilde hayat mücadelesini veren, hâlâ vatan topraklarına döneme hakkı tanınmayan belki de tek halktır. Oysaki bu halk büyük bir imparatorluğun uzantısıdır. Ahıska Türklerinin yüzyıllarca anavatanları olarak kalan Ahıska bölgesi, 1828 yılında, Osmanlı’dan koparılarak Rus işgali altına girmiştir. Stalin rejimi döneminde bölge halkı, Türk oldukları ve Türkiye’ye yakın oldukları gerekçesiyle iki saat içerisinde anavatanlarından koparılarak, Orta Asya’ya sürgüne gönderilmiştir. Stalin’in zulmüne uğramış halklar arasında günümüzde sadece Ahıska Türkleri sürgün hayatını devam ettirmekte ve vatanlarına geri dönememektedirler. Hatta Ahıskalılar, 1944 yılından sonra üç kez daha sürgüne uğramışlar ve şu an dünyanın dokuz ülkesinde: ABD, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Rusya, Kuzey Kafkasya, Ukrayna ve Gürcistan’da büyük maddi ve manevi zorluklara karşı karşıya kalarak, hayati bir sınavdan geçmektedirler.

Anahtar Kelimeler

Ahıska-Ahıska Türkleri-Sürgün-Göç-Fergana Olayları-SSCB

Kaynakça

• AĞAOĞLU, Zeynettin (2011), Eski Sovyet Birliği Cumhuriyetlerinden Türkiye’ye Göç Eden Ahıska Türklerinin Göç Koşulları ve Sorunları “Yenibosna Örneği”, İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• AĞIR, Osman (2017), “Yurtlarından Göç Ettirilen Ahıska Türklerinin Yaşadığı Sorunlar: Kazakistan Örneği”, Uluslararası Ahıska Türkleri Sempozyumu, Bildiriler, 11-13 Mayıs, Cilt: 2, Erzincan, s. 71-80.
• AKKİYEVA, S. İsmailovna (2016), Turki Meshetincı v KBR: Demograficheskoye i Etnokulturnoye Razvitiye, Nalçik: İzdatelskiy Otdel İGİ KBNTS RAN.
• AKPINAR, Erdal (2016), “Donetsk’ten Erzincan'a: Ahıska Sürgünlerinin Son Göçü”, Erzincan ÜniversitesiTÜCAUM Uluslararası Coğrafya Sempozyumu, 13-14 Ekim 2016 /13-14 October, Ankara, s. 327-343.
• ALİYEV, Binali (2012), Meshetiya i Meshi (Turki-Meshetintsı): Etnopolitiçeskaya İstoriya Naroda”, İnstitut Strategiçeskih İssledovaniy Kavkaza Azerbaydzhanskoy Respubliki, İzdatelskiy Dom Şvetsiya, N:1 (19).
• ALIM, Mete, DOĞANAY, Serkan, ŞİMŞEK, Oğuz (2006), “Ülkemize Yönelik Göçlere Bir Örnek: Ahıska Türkleri”, Doğu Coğrafya Dergisi, S: 15, s. 303-322.
• ALPTEKİN, M. Yavuz (2013-1), “Abd-Colorado’da Yaşayan Ahıskalı Türk Topluluğunda Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Hayat”, Sosyoloji Konferansları, No: 47, s. 1-29.
• ALPTEKİN, M. Yavuz (2014), “Meskhetian Turks in Fourth Land: Identity and Socio-economic Integration into American Society”, Journal of Identity and Migration Studies, Volume8, number 1, s. 47-67.
• AMELİN,Venaliy (2014), “(Orenburg g.) Novıye Etniçeskiye Gruppı Orenburzhya: Turki Meshetintsı”, Narodı Kafkaza v Uralskom Regione,Materialı Vserosiyskoy Nauçnoy Praktiçeskoy Konferenstii, Posvyashennoy 200’letiyu Vhozhdeniya Dagestana v Sostav Rosii, Orenburg, s. 110-114.
• ASKEROĞLU, Sabir (2015), “Türkiye Ukrayna’daki Ahıska Türklerini Kabul Etmelidir”, Bizim Ahıska, Sayı: 39, s. 3-55.
• BABAYEV, Bağır (2017) Eski Çarlık Rusya’sından Sovyetler Birliğinin Çöküşüne Kadarki Coğrafyada Yaşamış Ahıska Türklerinin Tarihi Kaderinde Azerbaycan’ın Yeri, Uluslararası Ahıska Türkleri Sempozyumu, C-2, 11-13 Mayıs, Erzincan, s. 499-509.
• BADALOV, Çingiz (2014), Tüm Yönleriyle Ahıska Türkleri, “Fasır-Ş” Yay; Çimkent.
• BAYRAMOV, Firiddin (2006), Ahıska Türklerinin Anayurda Dönüş Mücadelesi ve Fergana Olaylarının Türk Medyasına Yansıması, İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• BİLYADZE, Rasul (2015), Ahıska Sorunun Uluslararası Arenaya Taşınması (1944-2013), İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• BULUT, Remzi (2017), Zorunlu Göçe Tabi Tutulan Türkler Ahıska Türkleri, Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi, Sayı: 49, s. 45-50.
• DEMİRAY, Erdinç (2011), Ahıska Türklerinin Ağzı, Kayseri-Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi).
• DEMİRAY, Erdinç (2012), “Anavatanlarından Sekiz Ülkeye Dağıtılmış Bir Halk: Ahıska Türkleri”, Turkish Studies, Volume 7/3, Summer-2012, Ankara, p. 877-885.
• DERVİŞ, Leyla, DEVRİSHEVA, Khalida (2016), Sürgünden Günümüze Kadar Ahıskalı Türk Kadını, C. II, Manisa,Manisa Celal Bayar Üniversitesi Yay; s. 827-837.
• GANİYEVA, Salimya (2012), Ahıska Türklerinin Türkiye’ye Göç Etmesi ve Türk Vatandaşlığına Alınması ile ilgili Hukuki Sorunlar, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 20, Sayı 1, s. 175-199.
• GUPTA, Parigrama (2006), “Krasnodarskiy Kray Rossiskoy Federatsii: Turki Meshetintsı-Faktiçeskiye Apatridı”, Tsentralnaya Aziya i Kavkaz, N5 (47), s. 145-159.
• GÜZELOĞLU, Cemile (2017), Kazakistan’da Çimkent Bölgesinde Sürgünde Yaşayan Ahıska Türklerinin Kültür Çatısı: Doğum, Düğün, Ölüm Adetleri,Ardahan-Üniversitesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• HASANOĞLU, İbrahim (2016), “Ahıska Türkleri: Bitmeyen Bir Göç Hikâyesi”, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 16/1, s. 1-20.
• HAYDAR, Efe (2017), “Gürcistan’ın Avrupa Konseyi Üyeliği ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin Tarafı Olması ve Ahıska Türklerinin Anavatanlarına Dönüşü Sorunu”, Uluslararası Ahıska Türkleri Sempozyumu, Bildiriler, 11-13 Mayıs, Cilt: 2, Erzincan, s. 141-150.
• İstoriya Turok Ahıska, Erişim Tarihi: 8.06.2018.12:44, http://www.ahiska-gazeta.com/ru/histories/47/.
• KALAFAT, Yaşar, AĞACAN, Kamil (2004), Güney Kafkasya Barışının Sağlanmasında Anahtar Etnisite-Ahıskalılar, Avrasya Dosyası, Cilt: 10, S: 1, s. 187-197.
• KARCI, Durmuş, ÇETİN, Mustafa (2018), “Kazakistan’daki Ahıska Türklerinin Dil Tercihleri ve Kimliklerine Etkileri”, Kesit Akademi Dergisi, Yıl: 4, Sayı:13, s. 298-312.
• KIYAS, Aslan (1995), Ahıska Türkleri, Ahıska Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği, Ankara.
• KURT, Halil, AÇIKGÖZ, M. Ali (2017), “ABD’de Yaşayan Ahıska Türkleri”, Dergipark.gov.tr. MUTAD, IV (1), s. 107-127.
• MEYLAHS, Petr (2011), “Otdavaya “Rodine” Doljnoye”, Neva, N3. s. 1-12.
• OGANESYAN, Grigoriy., “Politika Turtsii i Gruzii v Otnoşenii Problemı Turok-Meshetintsev”, Erişim tarihi: 06.06.2018.15:06, http://kantegh.asj-oa.am/1305/1/169-177.pdf.
• OSİPOV, Aleksandr (1994), “Vliyaniye Gosudarstvennoy İdeologii na Samosoznaniye i Aktivnost Menşinstv (Na Primere Turok Meshetintsev)”, Jurnal Etnograficheskoye Obozreniye, Moskva, , s. 36-40.
• PETROV, V. Nikolayeviç (2005), İnoetniçeskie Migrantı i Prinimayuşeye ih Obşestvo, Osobennosti Problemnogo Vzaimodeystviya (na Primere Turok-Meshetintsev), s. 75-82. Erişim tarihi: 8.06.2018. 17:46, 26.09.2018. 11:26. ecsocman.hse.ru/data/302/958/1216/007.PETROV.pdf
• RAKİŞEVA, Botagoz, MAJİTOVA, Aynura(2018), Türskaya Osnova Kak Faktor Adaptatstii: na Primere Turkov Meshetinstev, “Prozhivayushih v Kazahstane i Kazahskoy Diasporı Stambula”, Journal of Azerbaijani Studies,Volume 21, Number 2, s. 369-378.
• SARGIN, Hakan (2006), Ahıska Türkleri ile İlgili Politikaların Stratejik Boyutu, İstanbul-İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• SEFEROV, Rehman, AKIŞ, Ayhan (2008), “Sovyet Döneminden Günümüze Ahıska TürklerininYaşadıkları Coğrafyaya Göçlerle Birlikte Genel Bir Bakış”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S: 24, s. 393-411.
• STEVE, Swerdlow (2006), “Understanding Post- Soviet Ethnic Discrimination and Effective Use odf U.S. Refugee Resetlement: The Case of the Meskhetian Turks of Krasnodar Krai”, California Law Review, Cilt:94, Sayı:6, s. 1827-1878.
• ŞAHİN, M. Fatih (2014), Türk Dış Politikasında Ahıska Türkleri, İstanbul- İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• TUHAŞVİLİ, Mirian(2013), Bezhentsı i Vınuzhdenno Peremeshennıye Litsa v Gruziyu, CARIM East-Consortium for Applied Research on International Migration, European University institute, Sentyabr, s. 1-6.
• URAMALI, Yusuf (2015), “Ukrayna-Türkiye hattında Bir Göç Hikâyesi”, Bizim Ahıska, Sayı: 39, s. 3-55.
• UZMAN, Nasrulah (2017), Ahıska Türklerinin Türkiye’ye Göç ve İskânları (1991-2011), Uluslararası Gürcistan’da İslamiyet’inin Dünü Bugünü Yarını Sempozyumu, Bildiriler Kitabı, 06-08 Mayıs, İstanbul, s. 333-347.
• ÜREN, Mustafa (2016), Çıkar ve Güç Dengesi Kıskacındaki Ahıska Türkleri Sorunu, Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (ÜSBİD), Yıl 2, Sayı: 2, Mayıs, s. 1-36.
• YILMAZ, Ali, MUSTAFA, Rüstem (2014), “1992 Sonrası Türkiye’ye Göçen Ahıska Türklerinin Göç, İskân ve Uyum Sorunlarına İlişkin Bir Araştırma, Bursa Örneği”, Studies of the Ottoman Domain, Cilt:4, Sayı:6, s. 1-19.
• ZEKİ VELİDİ TOGAN (1981), Umumi Türk Tarihine Giriş, 3. Baskı, İstanbul.
• ZEYREK, Yunus (2001), Ahıska Bölgesi ve Ahıska Türkleri, Ankara, Makaleler.
• ZEYREK, Yunus (2008), “Tarihin Okunmamış Sayfası: Ahıska”, Uluslararası Suçlar ve Tarih Dergisi, s. 2-24.