KÖTÜLEYİCİ REKLAMLARIN TESPİTİNDE ESAS ALINACAK ORTALAMA TÜKETİCİ ÖLÇÜTÜ

Yıl 2019, Sayı: 40, 149 - 173, 01.12.2019

Pelin Karaaslan

Öz

Reklamlarda rakibi ya da başkalarını gereksiz yere kötüleyen ifadelerin kullanılması, dürüstlük kurallarına aykırı olan ve bu nedenle reklamcılıkta hukuken yasaklanan eylemlerden biridir. Ancak “neye göre ve kime göre kötüleyici” sorusu uygulamada pek tartışılmamıştır. Her ne kadar reklam hukukunda incelemeye esas olan kriter “ortalama tüketicinin bakış açısı” olsa da söz konusu kriterin bugüne kadar içinin doldurulmaya çalışıldığı alan aldatıcı ve yanıltıcı reklamlarla sınırlı kalmıştır. Kötüleyici reklamlar ile ilgili mahkeme ve Reklam Kurulu kararlarında ortalama tüketici ölçütüne pek vurgu yapılmadığı görülmektedir. Bu durum kimi zaman reklam veren açısından haksız sonuçlar doğurabilir. Özellikle içinde mizah öğeleri barındıran reklamlar bakımından ilgililerin bakış açısı önem teşkil eder. Öte yandan “kötü” gibi öznel bir kavramı “ortalama tüketicinin bakış açısı” gibi objektif bir ölçüt ışığında değerlendirmek her zaman kolay değildir.
Ortalama tüketici ölçütünün kötüleyici reklamlar bakımından ne ifade ettiği, aldatıcı reklamlar için belirlenen ölçütlerle ne kadar paralellik gösterdiği bu çalışma kapsamında incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Reklam Hukuku, Tüketici Hukuku, haksız rekabet, kötüleyici reklamlar, ortalama tüketici, Advertisement Law, Consumer Law, unfair competition, disparaging advertisements, average consumer

Kaynakça

• AKSOY Mehmet Ali, Haksız Ticari Uygulamalar Direktifinde Düzenlenen Haksız Rekabet Halleri Ve Uygulama Örnekler, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, (İÜHFM) C. LXXIII, S. 279-318. ARKAN Sabih, Ticari İşletme Hukuku, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 19. Baskı, Ankara 2014. ASLAN İ. Yılmaz, Tüketici Hukuku Dersleri, 6. Bası, Ekin Yayınevi, Eylül 2016. BELLİCAN Cüneyt, Bir Haksız Fiil/Haksız Rekabet Fiili Olarak Başkalarının Ya Da Ürünlerinin Kötülen-mesi, Fasikül Hukuk Dergisi, Şubat 2019, S.663-671. BOZBEL Savaş, Mukayeseli Hukukta ve Türk Hukukunda Karşılaştırmalı Reklam Hukuku, Seçkin Yayınevi, Ankara 2006 DREYER Gunda, Kommentar zum UWG (Editörler: Henning Harte-Bavendamm/Frauke Henning-Bodewig), 4. Basım, Münih 2016. GÖLE Celal, Ticaret Hukuku Açısından Aldatıcı Reklamlara Karşı Tüketicinin Korunması, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara 1983. GÖZÜBÜYÜK Şeref / GÖLCÜKLÜ Feyyaz, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulamaları, 11. Basım, Ankara 2016. GÜVEN Koray, Reklam Hukuku Perspektifinden AB, Alman ve Türk Hukuklarında Tüketici Ölçütü: ABAD’ın ‘Gut Springenheide’ Kararı Üzerinden Bir İnceleme, Türkiye Barolar Birliği Dergisi Y.28 S.120 (Eylül-Ekim 2015), 493-508. HOFER Lorenza Ferrari / VASELLA David, Wirtschaftsrechtliche Nebenerlasse: FusG, UWG, PauRGund KKG, CHK - Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, 3. Basım, 2016. IKAS Klaus / ECK Matthias, Hasselblatt, MAH Gewerblicher Rechtsschutz, 5. Basım, Münih 2017. İNAL Emrehan / BAYSAL Başak, Reklam Hukuku ve Uygulaması, On iki Levha Yayıncılık, İstanbul 2008. İNAL Emrehan, Türk Hukukunda Aldatıcı ve Örtülü Reklamlar, Uluslararası Reklam Hukuku Sempozyumu (8-9 Mayıs 2008), On iki Levha Yayıncılık, İstanbul 2009, S. 87-104. JÄNİCH Volker Michael, Münchener Kommentar zum Lauterkeitsrecht, 2. Basım, Münih 2014. KOOS Stefan, Kommentar zum UWG (Editörler: Fezer/Büscher/Obergf ell), 3. Basım, Münih 2016.
• LETTL Tobbias, Der Schutz der Verbraucher nach der UWG-Reform, Zeitschrift für Gewerblichen Rechtsschutz und Urheberrecht (GRUR) 2004, 449, 452. LÖTSCHER Samuel, Die Markenparodie, SMI - Schriften zum Medien- und Immaterialgüter-recht Band/Nr. 104, 2017. NOMER ERTAN Füsun, Haksız Rekabet Hukuku, On iki Levha Yayıncılık, İstanbul 2016. OHLY Angsar, Das neue UWG –Mehr Freiheit für den Wettbewerb?,GRUR 2004, 889, 893. OHLY Ansgar, Gesetz gegen den Unlauteren Wettbewerb (UWG), 7. Basım, Münih 2016. OMSELS Hermann-Josef, Kommenar zum UWG (Editörler: HenningHarte-Bavendamm/FraukeHenning-Bodewig), 4. Auflage, Münih 2016. ÖZDEMİR Hayrunisa, Aldatıcı Reklamlara Karşı Tüketicilerin Korunması, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 53, S. 3, 2004, s. 61-90 ÖZSUNAY Ergun / Özsunay Murat, Mili Şerh, Editörler: Hakan Tokbaş, Özlem Tüzüner, Aristo Yayınevi, İstanbul 2016. PEİFER Karl N. / OBERGFELL Eva Ines, Kommentar zum UWG (Editörler: Fezer/Büscher/Obergfell), 3. Basım, Münih 2016. PEKDİNÇER Tamer, Kötüleme Suretiyle Haksız Rekabet Eylemi ve Bazı Özel Durumlar, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (Temmuz 2017 Özel Sayı) Cilt 16, Sayı 2, s. 513-538. SAYIN Hediye Bahar, Haksız Rekabet Açısından Karşılaştırmalı Reklamların Unsurları ve Türleri, Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Degisi (Proceedings Book of 2nd International Scientific Researches Congress on Humanities and Social Sciences, Yıl: 2017) s, 258-259. SCHWARZ Nicolas, Werberecht-Ein Leitfade für Praktiker, e-book, ISBN: 9783738646276. SOSNİTZA Olaf, Gesetz gegen den Unlauteren Wettbewerb (UWG), § 5 Rn. 125; 7. Basım, Münih 2016. TEKELİOĞLU Numan, Tüketicinin Korunması Açısından Hukuka Aykırı Reklamlar, On iki Levha Yayıncılık, İstanbul 2016, TERKAN Remziye, Importance of Creative Advertisingand Marketing AccordingtoUniversityStudents’ Perspective, International Review of Management and Marketing, Vol. 4, No. 3, 2014, pp.239-246. ULLMANN Eike, Einige Bemerkungen zur Meinungsfreiheit in der Wirtschaftswerbung, GRUR 1996, 448.