TÜRK HUKUKUNDA NEFRET SUÇLARINA -AVRUPA GÜVENLİK VE İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI TAAHHÜTLERİ ÇERÇEVESİNDE- GENEL BİR BAKIŞ

Yıl 2021, Sayı: 48, 87 - 108, 01.10.2021

Süleyman Özar

https://doi.org/10.54049/taad.1009196

Cited By: 1

Öz

Toplumdaki belli gruplara karşı hoşgörüsüzlük ve ön yargıyla işlenen belirli suçlar nefret suçu olarak tanımlanmaktadır. Bu tür fiiller, toplumu bölme, şiddet ve nefret sarmalı yaratma potansiyeline sahip olduğundan, bunlara etkin bir karşılık verilmesi elzemdir.
Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), 2000’li yılların başından itibaren nefret suçlarına kapsamlı bir yaklaşım sergilemektedir. Varşova’da bulunan Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Ofisi (ODIHR); nefret suçları, nefret söylemi ve ayrımcılıkla mücadele gibi insani boyuta ilişkin konularla ilgilenen bağımsız bir AGİT kurumudur. ODIHR, nefret suçu düzenlemelerine büyük önem vermektedir.
Ceza normları, toplumsal değerlerin bir yansımasıdır. Nefret suçu düzenlemeleri, bir toplumsal değer olarak eşitlik ilkesini ifade ettiği gibi, aynı zamanda bu değerin gelişmesine de hizmet eder.
Türk Ceza Kanunu’na 2005 yılında “Ayrımcılık” adıyla giren ve 2014 yılında, bazı unsurlarıyla birlikte ismi de “Nefret ve Ayrımcılık” olarak değiştirilen suçun bir nefret suçu olduğu, maddenin gerekçesinde ifade edilmektedir. Bununla birlikte, her ne kadar kanun maddesinde suçun, ayrımcılık sebeplerine dayalı bir nefretle işleniyor olması aransa da bu bir nefret suçu değildir. Bu nedenle, çalışmamızda nefret suçunu kapsamlı bir şekilde ele alan düzenleme modelinin ortaya konulması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Nefret, eşitlik, nefret suçu, nefret söylemi, AGİT, AGİT taahhütleri

A General Look on Hate Crimes in Turkish Law (Within the Framework of Organization for Security and Co-operation in Europe Commitments)

Öz

Certain crimes motivated by intolerance and bias towards certain groups in society are described as hate crime. A vigorous response to such crimes is essential, since they have the potential to divide societies, and to create cycles of violence and hatred.
The Organization for Security and Cooperation in Europe (OSCE) has taken a comprehensive approach to hate crimes since the early 2000s. Office for Democratic Institutions and Human Rights, based in Warsaw, is an independed OSCE body which is primarily concerned with matters falling within the human dimension, such as fighting against hate crimes, hate speech, and discrimination. ODIHR gives great importance to hate crime laws.
Criminal laws are a reflection of society’s values. Hate crime laws both express the social value of equality and foster the development of those values.
The crime embodied in the Turkish Penal Code of 2004 under the name of “Discrimination” and later amended to be entitled “Hate and Discrimination” in 2014 is declared to be a hate crime in the preamble to the article. However, although such crime is required to be committed with hate based on discrimination, it is not really a hate crime. Therefore, in this study, it has been aimed to put forward a provision model that effectively addresses hate crimes.

Anahtar Kelimeler

Hatred, equality, hate crime, hate speech, OSCE, OSCE commitment

Kaynakça

• Apiş, Özge, Halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama suçları (TCK m. 216), Marmara Üni. Doktora Tezi, İstanbul 2017.
• Apiş, Özge, ‘‘Nefret Suçları Kavramı Kapsamında Halkın Belli Bir Kesimini Alenen Aşağılama Suçunun İHAM Kararları Bakımından Değerlendirilmesi’’, Antalya Bilim Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 13, Haziran 2019.
• Aytekin İnceoğlu, Asuman, “Nefret Suçu Kavramı ve Türk Ceza Mevzuatı Açısından Değerlendirilmesi”, Nefret Söylemi ve/veya Nefret Suçları, Der: Yasemin İnceoğlu, İstanbul 2012.
• Bayraktar, Köksal, “Nefret ve Ayrımcılık Suçu”, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: XIII, Sayı: 1, Yıl: 2016.
• Centel, Nur-Zafer, Hamide-Çakmut, Özlem, Kişilere Karşı İşlenen Suçlar, İstanbul 2017.
• Civelek, Jale, ‘‘Helsinki Son Senedi, Paris Şartı ve AGİT’’, Avrupa Araştırmaları Dergisi, C. 14 S. 12, 2006.
• Demir, Sertif, ‘‘Dünden Bugüne Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’’, Güvenlik Stratejileri Dergisi, 6/11, 2010.
• Demirbaş, Timur, ‘‘Nefret Söylemi ve Nefret Suçları’’, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuku Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Şeref ERTAŞ’a Armağan, Cilt:19, Yıl: 2017.
• Ersoy, Uğur, ‘‘Çağımızın Pandemisi: Nefret Suçları’’, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Yıl: 9, S. 35, Temmuz 2018
• Gül, Cengiz-Çakan, Seher, ‘‘AİHM Kararları Işığında Nefret, Şiddet Ve Müstehcen İçerikli Söylemler Bakımından İfade Özgürlüğünün Sınırlandırılması’’, ERÜHFD, C. XIII, S. 1, 2018.
• Hafızoğulları Zeki-Özen, Muharrem, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler Kişilere Karşı Suçlar, Ankara 2017.
• Karan, Ulaş, ‘‘Nefret Suçlarından Ne Anlıyoruz?’’, Nefret Suçları ve Nefret Söylemi, Hrant Dink Vakfı Yayınları, İstanbul 2010.
• Küzeci, Elif, ‘‘AİHS’in 10. Maddesi Işığında Nefret İçerikli ve Irkçı Nitelikteki Düşünce Açıklamaları’’, TBB Dergisi, S. 71, Temmuz 2007.
• Öner, Mehmet Zülfü, ‘‘İngiltere Hukukunda Nefret Suçları’’, TBB Dergisi, S. 116, 2016.
• Özbek, Veli Özer, “Şerefe Karşı Suçlar”, Hukuk ve Adalet Eleştirel Hukuk Dergisi, Avukat M. Haldun Karacabey’e Armağan, Yıl: 2, Sayı:5, İstanbul 2005.
• Özbey, Özcan, ‘‘Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Işığında İfade Özgürlüğü Kısıtlamaları’’, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S. 62, Mayıs 2013.
• Serim Çiçek, Gökçe, Türk Ceza Kanunu’nda Nefret ve Ayrımcılık Suçu, Ankara 2021.
• Sınar, Hasan, ‘‘Türk Hukukunda Nefret Suçlarına İlişkin Yasal Düzenleme Çalışmaları’’, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 19 / 2, Aralık 2013.
• Türay, Aras, ‘‘Nefret Söylemi ve İfade Özgürlüğü Arasındaki İlişkiye Yönelik Görüşlerin Kısa Bir Değerlendirmesi’’, Suç ve Ceza Dergisi, 2018/2. Uygun, Oktay, ‘‘Nefret İfadesi ve İfade Özgürlüğü’’, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 5 sayı. 1, Ocak 2008.
• Weber, Anne, Nefret Söylemi, Çev: Metin Çulhaoğlu, Avrupa Konseyi Yayınları, 2009.