ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARINDA HÜKMÜN DENETLENMESİNİ TALEP ETME HAKKI

Yıl 2022, Sayı: 49, 1 - 28, 10.01.2022

F. Ebru Gündüz , Hakan Gündüz

https://doi.org/10.54049/taad.1055731

Cited By: 2

Öz

Kişinin, hakkında verilmiş bir mahkeme kararına karşı bu kararın bir başka yargı merci
tarafından denetlenmesi için başvurabilmesi, kanun yolu olarak adlandırılmaktadır.
Kişinin bu imkana sahip olması, hak arama hürriyeti ile adil yargılanma hakkının da
bir gereğidir. Bununla beraber Yasa Koyucu tarafından usul ekonomisi ilkesi gereğince
bazı mahkeme kararlarına karşı kanun yoluna başvurma hakkının sınırlandırıldığı
görülmektedir. Farklı kanunlardaki ilk derece mahkemelerinin kararlarının kesin
olduğuna veya mahkeme kararına karşı kanun yoluna başvurma imkânının
bulunmadığına ilişkin düzenlemeler, Anayasa Mahkemesinin norm denetimine konu
olduğu gibi; bireysel başvuru kararlarına da konu olmuştur. Anayasa Mahkemesi çeşitli
tarihlerde vermiş olduğu kararlarda, kanun yoluna başvurma hakkını sınırlayan pek
çok kanun hükmünün Anayasa’ya aykırı olmadığına karar vermiştir. Ancak Anayasa
Mahkemesi, bu konuya ilişkin son yıllarda yapmış olduğu denetimlerde “hükmün
denetlenmesini talep etme hakkı” kavramını kullanarak, bu hakka orantısız bir
sınırlama getiren kanun hükümlerinin iptaline karar vermiştir. Çalışmamızda Anayasa
Mahkemesinin bu konuya ilişkin değerlendirmeleri ve kanun yoluna başvurma
hakkının sınırlandırılmasının sonuçları incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hükmün denetlenmesini talep etme hakkı, kanun yolu, iki dereceli yargılanma hakkı, hak arama hürriyeti, adil yargılanma hakkı, usul ekonomisi.

The Right to Request and Limit the Right to Audit the Provision According to the Constitutional Court

Öz

It is called legal remedy when a person can apply against a court decision given to have this decision audited by another judicial authority. Having this opportunity is a requirement of the freedom to seek rights and the right to a fair trial. However, it is seen that the lawmaker restricts the right to apply for legal remedies against some court decisions in accordance with the principle of procedural economy. The regulations stating that the decisions of the courts of first instance in different laws are final or that there is no possibility of appealing against the court decision are subject to the norm review of the Constitutional Court; It has also been the subject of individual application decisions. The Constitutional Court, in its decisions on various dates, has decided that many legal provisions limiting the right to apply for a legal remedy are not unconstitutional. However, the Constitutional Court has decided to annul the provisions of the law, which imposes a disproportionate restriction on this right, by using the concept of “the right to request an audit of the provision “ in the audits it has carried out in recent years on this issue. In our study, the evaluations of the Constitutional Court on this issue and the results of the restriction of the right to apply for a legal remedy were examined.

Anahtar Kelimeler

The right to request an audit of the provision, legal remedy, right to a two-degre trial, freedom to seek remedies, right to a fair trial, procedural economy.

Kaynakça

• Akyılmaz Bahtiyar / Sezginer Murat / Kaya Cemil, Türk İdari Yargılama Hukuku, 4. Baskı, Savaş Yayınevi, Ankara, 2020.
• Arslan Ramazan / Yılmaz Ejder / Taşpınar Ayvaz Sema, Medeni Usul Hukuku, 2. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2016.
• Birtek Fatih, Ceza Muhakemesinde İstinaf, Adalet Yayınevi, Ankara, 2019.
• Büyüktavşan Muhammed Taha, “Kesinlik Sınırı Altındaki İdari Para Cezalarına Karşı İtiraz Yoluna Başvurulamamasının Cezai Konularda İki Dereceli Yargılanma Hakkı Bakımından İncelenmesi”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, S. 12, Y. 6, Aralık, 2018, ss. 279-313.
• Centel Nur / Zafer Hamide, Ceza Muhakemesi Hukuku, 13. Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul, 2016.
• Çağlayan Ramazan, İdari Yargılama Hukuku, 11. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2019.
• Erdem Mustafa Ruhan / Şentürk Candide, Ceza Muhakemesinde Kanun Yolları, 1. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2018.
• Kaymaz Seydi, Ceza Muhakemesinde İstinaf, 2. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2020.
• Kuru Baki / Arslan Ramazan / Yılmaz Ejder, Medeni Usul Hukuku, 25. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2014.
• Metin Yüksel, “Temel Hakların Sınırlandırılması ve Ölçülülük: Ölçülülük İlkesi Evrensel Bir Anayasa İlkesi midir?”, SDÜHFD, C. 7, S. 1, Y. 2017, ss. 1-74.
• Özbek Veli Özer, Doğan Koray, Bacaksız Pınar, Tepe İlker, Ceza Muhakemesi Hukuku, 9. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2017
• Yıldırım Turan, Yasin Melikşah, Kaman Nur, vd., İdare Hukuku, 6.Baskı, On İki Levha Yayınevi, İstanbul, 2015.