BİR TRİYAJ KANUNUNA İHTİYAÇ VAR MI?

Yıl 2022, Sayı: 49, 265 - 288, 10.01.2022

Güneş Çap

https://doi.org/10.54049/taad.1055757

Cited By: 1

Öz

COVID-19 pandemisinde gördüğümüz gibi, pandemi sınırlı sağlık kaynaklarının kullanımı ile ilgili çok temel bir sorunu gözler önüne sermektedir. Yoğun bakım kaynaklarının yetersiz kalması, triyaj kararlarını kaçınılmaz hale getirecektir. Hukuki kesinlik ve hesap verilebilirlik ihtiyacı bu noktada triyaj kararlarının alınması ile igili bir takım hukuki düzenlemelerin varlığını zorunlu hale getirmektedir.
Bu makale öncelikli olarak Türk Hukukunda triyaj kararlarının hukuki temellerini araştırmayı amaçlamaktadır. Bu araştırma, ex-ante, ex-post ve önleyici triyaj olmak üzere üç farklı triyaj kararı türünün incelenmesine dayanmaktadır.
Bu çalışmada; hangi triyaj ölçütlerinin kabul edilebilir ve/veya uygun olduğu sorusu ile birlikte aynı zamanda hukuk düzeni içerisinde nihayetinde kimin triyaja karar vermesi gerektiği sorusu da tartışmanın önemli bir noktasını oluşturmaktadır. Bu kapsamda yanıt bulmayı bekleyen bir diğer soru da Türkiye özelinde bir triyaj kanununa ihtiyaç olup olmadığıdır.

Anahtar Kelimeler

Triyaj, COVID-19, yaşam hakkı, insan onuru

Is There a Need for a Triage Code?

Öz

As we have seen in COVID-19-pandemic, a pandemic could reveals a fundamental problem of allocation of limited medical resources. Inadequacy of medical resources in intensive care could make pandemic triage decisions unevitable. At this point the demand of the legal certainty and accountability makes it essential to establish some legal rules for making triage decisions.
This article primiarly aims to examine the legal basis of triage decions in Turkish law. This research is based on the examination of three different typies of triage decisions: ex-ante, ex-post and preventive triage.
Besides the question of which triage criteria are allowed and appropriate, the question of who should ultimately make triage decisions in Turkish legal order, is also a very significant point of the debate. Another question, waiting to be answered in this context, is whether there is a need for a triage code in Turkey.

Anahtar Kelimeler

Triage, COVID-19, right to live, human dignity

Kaynakça

• Arın Namal, F. ve Alkan, E.: “COVID-19 Hastaları ve Etik: Hekimlere Triyaj Önerileri”, Demirhan Erdemir, Ayşegül (Ed.), COVID-19 Pandemisi ve Etik (1. Baskı, Türkiye Klinikleri, Ankara, 2021), 1–9.
• Arslan, M.: “Kovid-19 Salgınında Yoğun Bakım Yatakları ve Solunum Cihazlarının Tahsisi (Triyaj) Kararlarının Etiksel ve Ceza Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (2020) 3, 361–384.
• Avcı, E.: “Korona Virüsü Pandemisiyle (Covid-19) Mücadelede Sınırlı Kaynak Kullanımı”, Liberal Perspektif Analiz (2020) 15, 1–18.
• Aydın, E.: “Tarihsel ve Güncel Yönden Tıp Etiği”, Erdem (2005) 44, 83–102.
• Bacaksız, P.: “Ceza Hukukunda Yükümlülüklerin Çatışması”, Ceza Hukuku Dergisi (2013) 21 (8), 119–138.
• Brech, A.: Triage im Recht (Duncker & Humblot, Berlin, 2008).
• Elbaih, A. H.: “Different Types of Triage”, Arşiv Kaynak Tarama Dergisi (2017) 26 (4), 441–467.
• Engländer, A. und Zimmermann, T.: “‘Rettungstötungen’ in der Corona-Krise?”, NJW (2020), 1398–1402.
• Hoven, E.: “Die ‘Triage’-Situation als Herausforderung für die Strafrechtswissenschaft”, JZ (2020) 9, 449–454.
• Hörnle, T.: “Dilemmata bei der Zuteilung von Beatmungsgeräten”, VerfBlog v. 04.04.2020, <https://verfassungsblog.de/dilemmata-bei-der-zuteilung-von-beatmungsgeraeten/>, Erişim Tarihi: 04 Ocak 2021
• Karan, U.: “Yaşama Hakkı”, Sibel İnceoğlu (Ed.), İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa, (2. Baskı, Beta, İstanbul, 2013), 115–136.
• Leitlein, H.: “Behandlung von Corona-Patienten: ‘Wir dürfen de Ärzte nicht alleinlassen’, Zeit Online v. 4.04.2020, <https://www.zeit.de/ gesellschaft/2020-04/behandlung-coronavirus-patienten-krankenhaeuser-triage-notfallmedizin-aerzte-annette-dufner?utmreferrer=https%3A%2F2Fwww.google.com%2F>, Erişim Tarihi: 31 Aralık 2020.
• Lindner, J. F.: “Die ‘Triage’ im Lichte der Drittwirkung der Grundrechte”, MedR (2020) 38, 723–728.
• Lindner, J. F. und Schlögl-Flierl, K.: “Triage bei COVID-19 – Zur Allokation knapper Rettungsmittel aus ethischer und rechtlicher Perspektive”, ZIG-Essay (2020) 2, 1–17.
• Lorenz, P.: “Strafrechtler diskutieren über Triage: Wie entscheiden, wer sterben muss?”, LTO v. 08.10.2020, <https://www.lto.de//recht/ hintergruende/h/triage-tagung-strafrecht-diskriminierung-alter-erfolgsaussicht-dringlichkeit-rechtfertigende-pflichtenkollision-ex-ante-ex-post/>, Erişim Tarihi: 30 Aralık 2020.
• Lübbe, W.: “Corona-Triage”, VerfBlog v. 15.03.2020, <https://verfassungs blog.de/corona-triage/>, Erişim Tarihi: 19 Aralık 2020.
• Merkel, R. und Augsberg, S.: “Die Tragik der Triage: straf- und verfassungsrechtliche Grundlagen und Grenzen”, JZ (2020) 14, 704–714.
• Örnek Büken, N.: “Covid 19 Pandemisi ve Etik Konular”, Sağlık ve Toplum (2020), 15–26.
• Özbek, V. Ö. ve Koray D.: “Zorunluluk Halinin (TCK m.25/2) Hukuki Niteliği”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (2007) 2 (9), 195–222.
• Palsherm, I.: “Triage und COVID-19”, GesR (2020) 9, 545–551.
• Rönnau, T. und Wegner, K.: “Grundwissen – Strafrecht: Triage”, JuS (2020) 5, 403–407.
• Selçuk, S.: “Hukuka Uygunluk Nedeni Olarak Yükümlülüklerin/ Görevlerin Çatışması ve Yargıtay Kararları”, Terazi Dergisi (2010) 45 (5), 87–104.
• Taupitz, J.: “Verteilung medizinischer Ressourcen in der Corona-Krise: Wer darf überleben?”, MedR (2020) 38, 1–11.
• Timmermann, J.: “Sollen und Können”, History of Philosophy and Logical Analysis (2003) 6, 113–122.
• Walter, T.: “Corona-Krise: Lasst das Los entscheden!”, Zeit Online v. 02.04.2020, <https://www.zeit.de/gesellschaft/2020-04/corona-krise-aerzte-krankenhaeuser-ethik-behandlungen-medizinische-versorgung/komplettansicht>, Erişim Tarihi: 04 Mart 2021.
• Yılmaz, K.: Defansif Tıp (Seçkin, Ankara, 2014).
• Zenginkuzucu, D. M.: “Covid-19 (Koronavirüs) Salgını ve Yaşam Hakkı”, TAAD (2021) 45, 327–354.
• Zimmermann, T.: “Wer stirbt zuerst?”, LTO v. 23.03.2020, <https://www.lto.de/recht/hintergruende/h/corona-triage-tod-strafrecht-sterben-krankenhaus-entscheidung-auswahl/>, Erişim Tarihi: 05 Ocak 2021.