6112 SAYILI KANUN KAPSAMINDA İSTEĞE BAĞLI YAYINLARIN İNTERNET ORTAMINDAN SUNUMUNDA ÇOCUKLARIN KORUNMASI

Yıl 2022, Sayı: 51, 329 - 364, 01.07.2022

Merve Ayşegül Kulular İbrahim , Rümeysa Aluç

https://doi.org/10.54049/taad.1140173

Cited By: 5

Öz

İnternet teknolojisinin gelişmesi ve internet kullanımının kolaylığı nedeniyle internet ortamından isteğe bağlı yayın hizmetlerinden faydalanma oranı sürekli artarken kullanım yaşı gittikçe düşmektedir. Yaşı küçük kullanıcılara zarar verebilecek nitelikte oldukça fazla içeriğin kolayca erişilebilir kılındığı internet ortamından isteğe bağlı yayın hizmetlerinde çocukların korunması gerekmektedir. Bu koruma ancak söz konusu hizmetlerin denetimi ve düzenlenmesiyle mümkün olacaktır.
İnternet ortamından isteğe bağlı yayın hizmetlerinin hukuki ve teknik açıdan denetim ve düzenleme altına alınması kamu yararının gözetilmesi için önemlidir. Çocukların maruz kalacakları olumsuz sonuçların en aza indirilmesi için söz konusu hizmetlere yönelik etkin düzenlemeler yapılmalı ve bu düzenlemelerin uygulamaya etki etmesi için yetkin denetim mekanizması öngörülmelidir. Özellikle çocukların korunması tüm internet aktörleri tarafından evrensel bir amaç olarak kabul edilmektedir. Bu amacın yerine getirilmesi sebebiyle ulusal ve uluslararası arenada görsel-işitsel medya hizmetlerinde yayın gerçekleştirmek üzere olan medya hizmet sağlayıcı veya internet platform işletmecilerine, yayın hizmetlerini sunarken ebeveyn kontrol sistemini entegre etme yükümlülükleri getirilmekte ve bu noktada kuruluşlara tavsiyelerde bulunulmaktadır.
Bu çalışmada internet ortamından sunulan isteğe bağlı yayınlarda zararlı içerikler bulunması durumunda çocukların bu içeriklere erişimini önlemeye yönelik hukuki düzenlemeler analiz edilmiştir. Medya hizmet sağlayıcı veya platform işletmecisi ebeveyn kontrolünü uygulanır kılarak internet ortamından isteğe bağlı yayın hizmet içeriklerine ulaşmak isteyen çocukların zararlı veya hukuka aykırı içeriklerden korunmasını sağlamakta, çocuğun kendi yaşına uygun olmayan içeriklere ulaşmak istemesi halinde çeşitli tekniklerin devreye girmesiyle ebeveyn iznini zorunlu kılmaktadır. Bu çalışmada görsel-işitsel medya hizmetlerini etkisi altına alan internet ortamından isteğe bağlı yayın hizmetlerindeki ebeveyn kontrol sisteminin yasal düzenlemeler, uluslararası çalışmalar ve uygulamalar temelinde çocukların korunmasındaki etkisi analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ebeveyn, Çocuk, İsteğe Bağlı Yayın, İnternet Ortamından Yayıncılık, Netflix, BluTV

Protection of Children for Video on Demand Streaming on the Internet regarding the Law No 6112

Öz

The development of internet technology and the ease of internet use have impact on Video on Demand Streaming on the Internet. The rate of benefiting from the said technology is increasing day by day while the age of use is gradually decreasing.
Legal and technical control and regulation of over the top services on the Internet should be considered important in order to minimize the negative consequences that children will be exposed to, as well as in the public interest. In this respect, the protection of children is accepted as a universal goal by all actors. Due to the fulfillment of the said purpose, obligations to integrate the parental control system are imposed on media service providers or internet platform operators that are about to broadcast in audiovisual media services in the national and international arena, and recommendations are made to the organizations at this point.
This study questions whether current legislation provide efficient protection for chüldren regarding ahrmful content considering video on demand streaming on the internet. The media service provider or platform operator enforces parental control to ensure that children who want to access on-demand broadcast service content from the internet are protected from harmful or illegal content. In this study, the parental control system in over the top services from the internet, which has recently become popular and under the influence of audio-visual media services, will be discussed on the basis of legal regulations, international studies and practices.

Anahtar Kelimeler

Parental, Parental Control, Child, Over The Top, Streaming, Netflix, BluTV

Kaynakça

• Akalın A, “RTÜK Kurumsal İmajı: 2019-2023 Stratejik Planı Çerçevesinde.” Ўзбекистонда хорижий тиллар” илмий-методик электрон журнал, journal.fledu.uz, S:4, 2019, s.132-158.
• Altaş S, “Anonim ile Limited Şirket Yöneticileri Hakkında Sorumluluk Davası Açabilmek İçin Genel Kurul Onayı Gerekir mi?” Mali Çözüm Dergisi, C:5, S:2, 2017, s.153-160.
• Amazon Prime, “Amazon Prime’a Prime Video Dahil Mi?” Primevideo. Erişim Tarihi: Ocak 15, 2022. https://www.primevideo.com/help/ref=atv_hp_nd_nav?language=tr_TR&nodeId=GD5REBNJD74BURF6.
• Apa E / Bassini M, “Parliament Strengthens Parental Control And Filterıng In Electronic Communications.” Iris Merlin. Erişim Tarihi: Ocak 2, 2021. https://merlin.obs.coe.int/article/8961.
• Baş HH, Radyo- Televizyon Mevzuatı ve Konu ile İlgili Yargı Kararları, Beta Yayınları, İstanbul, 2016.
• BBC, “Online Safety Bill: Harmful and Illegal Content could Evade New Laws, MPs Warn” Erişim Tarihi: Mart 29, 2022. https://www.bbc.com/news/uk-politics-60103156.
• BBC, “TikTok and Twitch Face Fines under New OFCOM Rules.” Erişim Tarihi: Mart 29, 2022. https://www.bbc.com/news/technology-58809169.
• Benassi M, “European Commission: Report on Parental Control of Television Broadcasting.” Iris Merlin. Erişim Tarihi: Ocak 3, 2022. https://merlin.obs.coe.int/article/1322.
• Benedek W / Kettemann M C, İfade Özgürlüğü ve İnternet, MATBAM Yayınevi, Ankara, 2013.
• Bhargava V / Luniya V, “How India Regulates Social Media And The OTT Platforms - Information Technology (Intermediary Guidelines And Digital Media Ethics Code) Rules.” Mondaq. Erişim Tarihi: Ocak 3, 2022. https://www.mondaq.com/india/social-media/1069974/how-india-regulates-social-media-and-the-ott-platforms--information-technology-intermediary-guidelines-and-digital-media-ethics-code-rules-2021.
• Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, “İnternet Kullanımında Çocuk ve Aile İlişkisi” Erişim Tarihi: Ocak 1, 2022. https://internet.btk.gov.tr/internet-kullaniminda-cocuk-ve-aile-iliskisi.
• Blázquez F J C / Cappello M / Lépinard A / Valais S, The Protection of Minors in a Converged Media Environment. Strasbourg: European Audiovisual Observatory, 2015.
• Blutv, “BluTV’de ebeveyn kilidi özelliği var mı?” BluTV. Erişim Tarihi: Ocak 15, 2022. https://destek.blutv.com/hc/tr/articles/360018587439-BluTV-de-ebeveyn-kilidi-%C3%B6zelli%C4%9Fi-var-m%C4%B1-.
• Body of European Regulators for Electronic Communications, “Body of European Regulators for Electronic Communications, Report on OTT services.” Berec. Erişim Tarihi: Kasım 17, 2021. https://berec.europa.eu/eng/document_register/subject_matter/berec/reports/5751-berec-report-on-ottservices.
• Can ME, “Yeni Türk Ticaret Kanunu’na Göre Limited Şirket Ortağının Borçları ve Yükümlülükleri.” Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:15, S:4, 2011, s. 1-23.
• CGK Yargıtay, Yargıtay Ceza Genel Kurulu, K. 2015/66, E. 2014/14-603 (24 Mart 2015).
• Council of Europe, Media Regulatory Authorities and Protection of Minors, COE, Strasbourg, 2019. Erişim Tarihi: Kasım 17, 2021. https://rm.coe.int/media-regulatory-authorities-and-protection-of-minors-serbian-/168096847b.
• Çakır H, “Televizyonun Zararlı Yayınları Karşısında Çocukların Korunmalarına Yönelik Yasal Düzenlemeler.” İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, S:19, 2004, s. 471- 487 .
• Çelen FK / Çelik A / Seferoğlu S S, “Çocukların İnternet Kullanımları ve Onları Bekleyen Çevrim-İçi Riskler.” XIII. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri İnönü Üniversitesi, İnternet Teknolojileri Derneği, S:2-4, 2011, s.645-652.
• Danıştay, 13. Daire Başkanlığı, K.2015/1331, E.2015/830, 18.05.2015.
• Danıştay, 13. Daire Başkanlığı, K.2018/2795, E.2015/5449, 10.10.2018.
• Danıştay, 13. Daire Başkanlığı, K.2019/1, E.2013/1131, 03.01.2019.
• Demirel Ş / Giray Yakut S, “Karar Ağacı Algoritmaları ve Çocuk İşçiliği Üzerine Bir Uygulama.” Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, C:8, S:4, 2019, s.52- 65.
• Department for Digital, Culture, Media & Sport, “Online Safety Bill: Factsheet.” 17 Mart 2022. Erişim Tarihi: Mart 29, 2022. https://www.gov.uk/government/publications/online-safety-bill-supporting-documents/online-safety-bill-factsheet#who-oversees-and-enforces-the-framework.
• Doğan Haber Ajansı, “RTÜK Başkan Yardımcısı Uslu’dan ‘Ebeveyn Kontrolü’ Hatırlatması.” Erişim Tarihi: Ocak 10, 2022. https://www.hurriyet.com.tr/gundem/rtuk-baskan-yardimcisi-usludan-ebeveyn-kontrolu-hatirlatmasi 41734897.
• Dönmez E, “Yeni Medya ile Değişen Televizyon Yayıncılığında İçerik Üretimi: Küresel ve Yerel Ölçekli Platformlar.” Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Radyo Televizyon ve Sinema Anabilim Dalı Radyo ve Televizyon Bilimdalı, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Dülger MV, “Avrupa Konseyi ve Avrupa Birliği Düzenlemelerinde Çocuk Pornografisinin İnternet Aracılığıyla Yayılmasına Karşı Yapılan Düzenlemeler.” İstanbul Barosu Dergisi, C:78, S:4, 2004, s.1485- 1496.
• Dülger MV, “RTÜK Denetimi İnternete Yeni Bir Yasak mı Getiriyor? RTÜK’ e Eklenen 29/A Maddesinin 5651 Sayılı Kanun Kapsamında Değerlendirilmesi.” 2021, s. 1-11, SSRN. Erişim Tarihi: Ocak 16, 2022. https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3792257.
• Ertürk YD / Akkor Gül A, Çocuğunuzu Televizyona Teslim Etmeyin, Nobel Yayıncılık, Ankara, 2006.
• EUR-Lex, “Directive 2010/13/EU of the European Parliament and of the Council of 10 March 2010 on the Coordination of Certain Provisions Laid Down by Law, Regulation or Administrative Action in Member States Concerning the Provision of Audiovisual Media Services (Audiovisual Media Services Directive).” Erişim Tarihi: Nisan 1, 2022. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=celex%3A32010L0013.
• European Audiovisual Observatory, “IRISH Plus-3, VOD, platforms and OTT: which promotion obligations for European works?, A publication series of the European Audiovisual Observatory, 2016.” Erişim Tarihi: Ocak 7, 2022. https://rm.coe.int/1680783489.
• European Regulators Group for Audivisual Media Services, “Protection of Minors in The Audiovisual Media Services: Trends & Practices, 2017.” Erişim Tarihi: Şubat 17, 2022. https://erga-online.eu/wp-content/uploads/2016/10/ERGA-PoM-Report-2017-wordpress.pdf.
• Güler N / Bayzan Ş / Güneş A, “İnternette Çocuklara Yönelik Riskler ve Ailelerin Bilinçlendirme Faaliyetlerindeki Rolü.” Uluslararası Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Sempozyumu, Mayıs, 2016, s.1205-1217 Erişim Tarihi: Şubat 17, 2022. https://drive.google.com/file/d/11VvPFxOYa0m-7T4gfln7PzK0nOvxZHL1/view.
• Gündüz Kalan Ö, “Medya Okuryazarlığı ve Okul Öncesi Çocuk: Ebeveynlerin Medya Okuryazarlığı Bilinci Üzerine Bir Araştırma.” İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, C:1, S:39, 2011, s.59-73.
• Güneş S, İnternet Kullanımı ve Aile. Ankara: T.C. Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü Yayınları, 2008.
• Güngör Kırçıl A / Karagüler T, “Ödev Kopyacılığında İnternetin Rolü ve Önlemler.” IX. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri Dumlupınar Üniversitesi, İnternet Teknolojileri Derneği, Ocak 31, Şubat 2, 2007, s.197-200.
• Gürsoy Y, 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun Getirdiği Değişiklikler, Scala Yayıncılık, İstanbul, 2011.
• İçel K, “Avrupa Konseyi Siber Suç Sözleşmesi Bağlamında ‘Avrupa Siber Suç Politikasının Ana İlkeleri’”. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C:59, S:1-2, 2001, s.3- 10.
• Kaiser M, “FSM, Approves Additional Disney+ Youth Protection Functions.” Iris Merlin. Erişim Tarihi: Ocak 19, 2022, https://merlin.obs.coe.int/article/9172.
• Karan U, Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru El Kitapları Serisi C:2, Avrupa Konseyi, Ankara, 2019.
• Kaşıkcı D / Çağıltay K / Karakuş T / Kurşun E / Ogan C, “Türkiye ve Avrupa’daki Çocukların İnternet Alışkanlıkları ve Güvenli İnternet Kullanımı.” Eğitim ve Bilim, C:39, S:171, 2014, s.230- 243.
• Kırık A M, “Televizyonun Gelişim Çağı Çocukları Üzerindeki Olumsuz Etkileri ve Ebeveyn Kontrol Sorunu.” 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Eğitim Bilimleri ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, C:2, S:4, 2013, s.189-198.
• Kroon A, “European Council: Protection of Minors in The Light of the Digital Developments.” Iris Merlin. Erişim Tarihi: Ocak 2, 2021. https://merlin.obs.coe.int/article/1556.
• Leiva M G, “First Draft Law on Audiovisual Communication.” Iris Merlin. Erişim Tarihi: Ocak 19, 2022. https://merlin.obs.coe.int/article/9031.
• Mahmutoğlu FS, “Karşılaştırmalı Hukuk Bakımından İnternet Süjelerinin Ceza Sorumluluğu.” İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C:59, S:1-2, 2001, s.39-49.
• Malkoç İ, Yeni Türk Ceza Kanunu, Malkoç Yayınevi, Ankara, 2008.
• Netflix, “Belirli bir yetişkinlik düzeyine sahip profil oluşturulması.” Erişim Tarihi: Ocak 15, 2022. https://help.netflix.com/tr/node/114275.
• Netflix, “Netflix Games: Yepyeni Bir Mobil Eğlence Deneyimi.” Erişim Tarihi: Ocak 5, 2022. https://about.netflix.com/tr/news/let-the-games-begin-a-new-way-to-experience-entertainment-on-mobile.
• Netflix, “Netflix’in Öneriler Sistemi Nasıl Çalışıyor?” Erişim Tarihi: Aralık 7, 2021. https://help.netflix.com/tr/node/100639.
• Netflix,“Netflix’teki dizi ve filmlerin yetişkinlik düzeyleri.” Erişim Tarihi: Ocak 15, 2022. https://help.netflix.com/tr/node/2064.
• Netflix, “Önizlemeleri otomatik oynatma özelliğinin açılıp kapatılması.” Erişim Tarihi: Aralık 15, 2021. https://help.netflix.com/tr/node/2102.
• Netflix, “Profillerin kilitlenmesi veya kilidinin açılması.” Erişim Tarihi: Aralık 17, 2021. ehttps://help.netflix.com/tr/node/114277.
• Netflix, “Yetişkinlik düzeyi seçimi veya içeriklerin engellenmesi.” Erişim Tarihi: Kasım 9, 2021. https://help.netflix.com/tr/node/114276.
• Nolan P, “Ireland: New Law To Protect Children And General Public Online.” Mondaq. Erişim Tarihi: Ocak 3, 2022. https://www.mondaq.com/ireland/media-entertainment-law/789332/new-law-to-protect-children-and general-public-online.
• Odabaşı F / Çoklar AN / Kabakçı I, “Yeni Dünya: İnternet-Ailelerin Yeni Dünyadaki Sorumlulukları Nelerdir?” 8. Aybastı-Kabataş Kurultayı, Temmuz 2-3, 2007, s. 1-9.
• Ofcom, ‘Specially Restricted Material’ and Age Verification Guidance for Providers of On-Demand Programme Services Changes to the Guidance. (Anılış: Restricted Material) 2021. Erişim Tarihi Mart 30, 2022. https://www.ofcom.org.uk/__data/assets/pdf_file/0018/140157/statement-changes-odps-rule-11-guidance.pdf.
• Ofcom, “Video-Sharing Platform Guidance, Guidance for Providers on Measures to Protect Users from Harmful Material.” 2021. Erişim Tarihi: Mart 30, 2022, https://www.ofcom.org.uk/__data/assets/pdf_file/0028/216487/vsp-harms-draft-guidance.pdf.
• Oğuz BN / Kutluca AY, “Okul Öncesi Dönemde Çocukları Olan Ebeveynlerin Teknoloji Kullanımına Yönelik Görüşlerinin İncelenmesi.” Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, C:39, S:2, 2020, s. 252-268.
• Oğuz H, İnternet Ortamında Kişilik Haklarının İhlali ve Korunması, Adalet Yayınevi, Ankara, 2010.
• Öktem F / Sayıl M / Çelenk Özen S, “Çocuklar ve Gençlerin Televizyonun Zararlı İçeriklerinden Korunması: ‘Akıllı İşaretler Sınıflandırma Sistemi’ Akademik Çalışma Altyapısı.” RTÜK. Erişim Tarihi: Şubat 17, 2022. https://www.rtukisaretler.gov.tr.
• Özbakır AF, “İnternet Servis Sağlayıcılarının Hukuki Sorumluluğu.” Kadir Has Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2016.
• Özbek VÖ, Müstehcenlik Suçu, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2009.
• Özmen İ, “Dijital Platformların Kullanımlar ve Doyumlar Bağlamında Alımlanması Netflix ve BluTV Örneği.” Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İletişim Bilimleri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Özsevinç N, “Yeni Medya Okuryazarlığı Bağlamında Teknoloji Bağımlılığının İncelenmesi: İlköğretim Öğrencileri ve Ebeveynlerinin Davranışsal Bağımlılık Analizi.” İstanbul Aydın Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2021.
• Pirim H, “Yapay Zeka.” Yaşar Üniversitesi E-Dergisi 1, C:1, 2006, s.81-93 Erişim Tarihi: Kasım 17, 2021. https://archive.nytimes.com/www.nytimes.com/financialtimes/business/FT1059479146446.html.
• Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, “Görsel-İşitsel Yayıncılık Etik İlkeleri.” Erişim Tarihi: Ocak 16, 2022. https://www.rtuk.gov.tr/gorsel---isitselyayincilik-etik-ilkeleri/3841.
• Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, “6112 Sayılı Kanun Kapsamında Verilen Danıştay Kararları.” Erişim Tarihi: Ocak 19, 2022. https://www.rtuk.gov.tr/6112-sayili-kanun-kapsaminda-verilen-danistay-kararlari/3766.
• Samsa N, “Kamu Haberleşme Hürriyeti Kapsamında İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Denetlenmesi.” Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2010.
• Statista, Percentage of Internet Users Who Use Tiktok in The United Kingdom (UK) as of 3rd Quarter 2020, by Age Group. Erişim Tarihi: Mart 29, 2022. https://www.statista.com/statistics/1184043/tiktok-user-demographics/#:~:text=As%20of%20the%20third%20quarter,years%20were%20using%20the%20app.
• Taneri G, “Müstehcenlik Suçu.” Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:13, S:1, 2018, s.561-624.
• Terkan N, / Taylan A, “İnternet ve Çocukların Korunması: Ebeveyn Kontrolü.” Uluslararası Yeni İletişim Ortamları ve Etkileşim Konferansı, Nisan 28-30, 2010, s. 338- 342.
• Toksoy K, “Dijital Medyanın 18 Ay- 3 Yaş Arasındaki Çocukların Gelişimine Etkisi.” Gazi Üniversitesi Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Çocuk Nöroloji Bilim Dalı, Uzmanlık Tezi, 2018.
• Tuncer N, “Çocuk ve İnternet Kullanımı.” Türk Kütüphaneciliği 14, no.2 (2000): 205- 212.
• UK Parliament, “Parliamentary Bills.” Erişim Tarihi: Mart 29, 2022. https://bills.parliament.uk/bills/3137.
• University of Oxford, “Final Report, Parental Control of Television Broadcasting, PCMLP.” Erişim Tarihi: Ocak 22, 2022. https://ec.europa.eu/archives/information_society/avpolicy/docs/library/studies/finalised/parental_control/chapter1.pdf.
• Yıldız Ş, “Limited Ortaklıklarda Müdürlerin Sorumluluğu.” İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C:12, S:24, 2013, s.61-79.
• Yiğit T / Sığla M / Aksungur N / Erbağ S / Palaz Ü, “Çocuklar İçin İnternet Güvenliği: Bir Ebeveyn Kontrol Aracı.” IX. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri Dumlupınar Üniversitesi, Ocak 31, Şubat 2, 2007, s.45-50.
• Yücel T, “İnternet Üzerindeki TV Yayınları Düzenleme Taslağında Eksiklikler Var.” Youtube. Erişim Tarihi: 7 Temmuz 2021. https://www.youtube.com/watch?v=vDH4ntybsb4&t=601s.