7223 SAYILI KANUN KAPSAMINDA ÜRÜN SORUMLULUĞU KAVRAMINA GENEL BİR BAKIŞ

Yıl 2022, Sayı: 52, 349 - 382, 03.10.2022

Seda Baş

https://doi.org/10.54049/taad.1183655

Cited By: 5

Öz

Ürün sorumluluğu, üründeki hata nedeniyle bir zarar meydana gelmesi durumunda üreticinin tazmin yükümlülüğünü ifade eden bir kavramdır. Ürün sorumluluğuna neden olabilecek olaylar, çok halkalı zincirlerden oluşur. Bu zincirin ilk halkası, ürünü üreten veya piyasaya süren kişidir. Zincirin diğer halkasını satıcı oluştururken genellikle son halka tüketicidir. Ancak, zarar gören her durumda tüketici değildir; üründeki hata nedeniyle üçüncü kişiler de zarar görebilir. Bu sebeple, zarar görenin her zaman sözleşmeye dayanarak zararını karşılaması mümkün olmayabilir. Zarar görenin üçüncü kişi olması, üreticinin sorumluluğuna engel olmaz. Ürün sorumluğu, bu gibi istenmeyen olumsuz durumları bertaraf etme amacına hizmet etmektedir. Dolayısıyla ürün sorumluluğu ile, üreticinin, aralarında sözleşme ilişkisi bulunup bulunmadığına bakılmaksızın, üründeki hata nedeniyle zarara uğramış olan herkese karşı sorumluluğu ifade edilmektedir.
Pozitif hukukumuzda, ürün sorumluluğuna ilişkin açık bir kanuni düzenleme, 7223 sayılı Kanun’a kadar bulunmamaktaydı. 7223 sayılı Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu, 5 Mart 2020 tarihinde kabul edilerek Resmî Gazete’de yayımlanmıştır. Bu çalışmada, yeni bir hukuki düzenleme olması sebebiyle, ürün sorumluluğu kavramının genel bir bakış açısıyla incelenmesi amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ürün sorumluluğu, hatalı ürün, güvenli ürün, üreticinin sorumluluğu, 7223 sayılı Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu

A General View to the Concept of “Product Responsibility” in the Scope of Law No 7223

Öz

Product liability is a concept that expresses the compensation responsibility of the producer when the damage occurs due to the fault in the product. The events that may result in product liability consist of multi-link chains. The first link in this chain is the person who produces or puts the product on the market. While the seller is creating the other link of the chain, the last link is usually the consumer. However, it is not always the consumer who suffers; Third parties may also be harmed due to faults in the product. The fact that the injured person is a third party does not prevent the responsibility of the manufacturer. The product liability serves the purpose of eliminating such undesirable negative situations. Therefore, the product liability refers to the responsibility of the manufacturer to anyone who has suffered damage due to a fault in the product, regardless of whether there is a contractual relationship between them.
In our positive law, the legal regulation about the product liability had been absent until the Law No. 7223. Numbered 7223 The Law on Product Safety and Technical Regulations adopted on 5/3/2020 and published in the Official Gazette. In this study, by virtue of being a new legal regulation, it’s aimed to examine the concept of product liability with a general perspective.

Anahtar Kelimeler

Product liability, defective product, safe product, responsibility of producer, numbered 7223 the Law on Product Safety and Technical Regulations

Kaynakça

• Akipek Ş, “Bedensel Zararların Tazmini Kapsamında Tüketici Hukuku Yönünden Ürün Sorumluluğu”, Yeni Gelişmeler Işığında Bedensel Zararların Tazmini, Cilt II, Türkiye Barolar Birliği Yayınları, Ankara 2016 23-38.
• Akkayan Yıldırım A, “Kusursuz Sorumluluğun Özel Bir Türü Olarak Tehlike Sorumluluğu” (2012) 70 (1) İÜHFM 203-220.
• Akçura Karaman T, Üreticinin Ayıplı Ürünün Sebep Olduğu Zararlar Nedeniyle Üçüncü Kişilere Karşı Sorumluluğu (Vedat Kitapçılık, İstanbul 2008).
• Aksoy Dursun S, Eşya Kavramı (Onikilevha Yayıncılık, İstanbul 2012).
• Aslan İY, Tüketici Hukuku (5. Baskı, Ekin Kitabevi, Bursa 2015).
• Atamer Y ve Kurtulan Güner G, “Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu ile İmalatçının Sorumluluğu Konusu Türk Hukuku Açısından Çözülmüş Müdür?” (2021) 70 (2) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 543-588.
• Aydoğdu M, Tüketici Hukuku Dersleri (Adalet Yayınevi, Ankara 2015).
• Aydos OS, Ürün Sorumluluğu (Adalet Yayınevi, Ankara 2009) (Ürün Sorumluluğu).
• Aydos OS, “Ürün Sorumluluğu Risk Kontrolü” Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, (2013) XVII (1-2) 1785-1802. (Risk Kontrolü).
• Canpolat Ö, “Üretici ve Sorumluluğu” (2013) 2 ABD 369-398.
• Civan OE, “İş Sağlığı ve Güvenliğinde Üreticinin (İmalatçının) Yükümlülüğü ve Sorumluluğu”, Prof. Dr. Sarper Süzek’e Armağan, C II (Beta, İstanbul 2011) 2015-2061.
• Çekin MS, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu Çerçevesinde Tehlike Sorumluluğu (Onikilevha Yayıncılık, İstanbul 2016).
• Çelt DÖ, “Ürün Sorumluluğunda Yaşanan Güncel Gelişme: 7223 sayılı Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu” (2021) 7 (1) Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 73-114.
• Dalcı N, “TBK md. 71 Bağlamında İlaç Üreticisinin Tehlike Sorumluluğu” (2014) 114 TBBD 49-78.
• Dönmez Ü, “Türk ve Alman İlaç Hukukunda Hatalı Üretilen İlaçtan Doğan Sorumluluk ve Özel Sorumluluk Halleri” (2016) 7 (1) İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 381-406.
• Durak Y, “Tehlike Sorumluluğu” (2014) 9 (1) Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 23-51.
• Erlüle F, “Yapımcının Sorumluluğu” (2008) 14 (4) Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 303-340.
• Frietsch E, “Die Produkthaftungs- Richtlinie der Europaischen Gemeinschaft und der Luftverkehr” (1987) 36 (2) Zeitschrift für Luft- und Weltraumrecht – German Journal of Air and Space Law 170-186.
• Furrer A, “Produktesicherheit, Produktehaftung und technische Normung”, Produktsicherheit und Produkthaftung - Neue Herausforderungen für schweizerische Unternehmen, Herausgeber: Fellmann, Walter/Furrer, Andreas (Stämpfli Verlag, Bern 2011) 1-22.
• Guhl T ve Koller A, Das Schweizerische Obligationenrecht (9. Bası, Basel 2000).
• Gümüş MA, 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Şerhi, C I (Madde:1-46) (Vedat Kitapçılık, İstanbul 2014) (Şerh).
• Gümüş MA, “Türk Hukukunda Ürün Sorumluluğunun Yasal Temelleri” Medeni Kanun’un ve Borçlar Kanunu’nu 90. Yılı Uluslararası Sempozyumu, İstanbul 2016.
• Hager G, “Umwelthaftung und Produkthaftung” (1990) (9) JuristenZeitung 397-409.
• Hess HJ, Produktehaftung – Produktesicherheit (Schulthess Verlag, Zürich 2021).
• Havutçu A, Türk Hukukunda Örtülü Bir Boşluk: Üreticinin Sorumluluğu (Seçkin Yayıncılık, Ankara 2005)
• İnal T, Tüketici Hukuku (3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2014).
• Kanışlı E, “Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu Uyarınca Üreticinin Sorumluluğu” (2020), 78 (3) İstanbul Hukuk Mecmuası 1413-1468.
• Karaman T, “Üreticinin Sorumluluğu” Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Sorumluluk ve Tazminat Hukuku Sempozyumu (28-29 Mayıs 2009), 295-308.
• Keser Y, Ürün Sorumluluğu (Seçkin Yayıncılık, Ankara 2021).
• Kırca Ç, Ürün Sorumluluğu (Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara 2007).
• Kırca İ ve Aydın R, “İnkişaf Riski – İmalatçının / Üreticinin Sorumluluğu”, Prof. Dr. Fikret Eren’e Armağan (Yetkin Yayınları, Ankara 2006) 679-692.
• Köseyener A, “Akit Dışı Sorumluluğa Uygulanacak Hukuka İlişkin Roma-II Tüzüğü Tasarısında ‘Ürünlerden Doğan Sorumluluk’” (2004) I ABD 149-176.
• Kulaklı E, Ürün Sorumluluğu ve Ayıp Kavramı (XII Levha Yayıncılık, İstanbul 2009).
• Lanz M, Die Haftung beim medizinischen Einsatz synthetischer Nanopartikel Beurteilung nach allgemeiner Verschuldens- und Produktehaftung (Schulthess Verlag, Zürich 2020).
• Oğuzman MK ve Öz MT, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, (10. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2013).
• Oğuzman MK, Seliçi Ö ve Oktay Özdemir S, Eşya Hukuku (Filiz Kitabevi, İstanbul 2013).
• Öz T, “Üreticinin Sorumluluğu” (2007) 6 (2) İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 7-18.
• Özcan Büyüktanır BG ve Okyar Karaosmanoğlu D, “Endikasyon Dışı (Off-Label) İlaç Kullanımından Doğan Zararlardan İlaç Üreticisinin ve Hekimin Hukuki Sorumluluğu” (2017) 8 (1) İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 153-198.
• Özcan Büyüktanır BG, “Tüketicilerin ve Üçüncü Kişilerin Ayıplı Satılanın Kullanılması Nedeniyle Ortaya Çıkan Bedensel Bütünlük İhlali Halinde Manevi Zararlarının Tazmini” (2018) 67 (3) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 495-534.
• Paksoy MS ve Demir GA, “Üreticinin TBK m 71 Kapsamında Sorumlu Tutulması” (2013) LXXI (2) İÜHFM 299-316.
• Sanlı KC ve Atamer Y, “Hukuk ve Ekonomi Perspektifinden İmalatçının Kusursuz Sorumluluğuna Dair Bir Değerlendirme”, Prof. Dr. Belgin Erdoğmuş’a Armağan (Der Yayınları, İstanbul 2012) 769-813.
• Schwenzer I, Schweizerisches Obligationenrecht Allgemeiner Teil (6.Bası, Basel 2012).
• Serozan R, “Tüketiciyi Koruma Kanunu Değişikliğinin Artıları ve Eksileri” (2003) 61 (1-2) İÜHFM 339-356.
• Sirmen L, Eşya Hukuku (Yetkin Yayınları, Ankara 2014).
• Sprau H, Palandt Bürgerliches Gesetzbuch (77. Bası, C H Beck, München 2018).
• Straub W, Produktehaftung für Informationstechnologiefehler EU-Produktehaftungsrichtlinie und schweizerisches Produktehaftungsgesetz, (Schulthess Verlag, Zürich 2002).
• Tarman ZD, “Türk Hukukunda İmalatçının Sorumluluğuna Genel Bir Bakış” (2007) LXV (2) İÜHFM 299-316.
• Temel E, “Alman Hukukunda İlaç Üreticisinin Özel Hukuk Sorumluluğu”, Prof. Dr. Fırat Öztan’a Armağan, C II (Turhan Kitabevi, Ankara 2010) 2053-2081.
• Tiftik M, Türk Hukukunda Tehlike Sorumluluklarının Genel Kural ile Düzenlenmesi Sorunu (2. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2005).
• Tiryaki B, “Avrupa Konseyi’nin 25.7.1985 Tarihli Direktifi’ne Göre Üreticinin Sorumluluğunun Şartları ve Tüketicinin Korunması Mevzuatı ile Mukayesesi” (2006) 55 (2) AÜHFD 229-248.
• Üçışık G, “Tehlike Sorumluluğunun Genel Kural ile Düzenlenmesi”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Sorumluluk ve Tazminat Hukuku Sempozyumu (28-29 Mayıs 2009), Ankara 2009, 127-145.
• Ünal A ve Kalkan A, “Türk Hukukunda Ürün Sorumluluğu Üzerine Olan ve Olması Gereken Hukuka Dair Genel Düşünceler” (2019) (39) TAAD 45-76.
• Widmer P, “Produktehaftung - Konzept und Umsetzung”, Produktsicherheit und Produkthaftung - Neue Herausforderungen für schweizerische Unternehmen, Herausgeber: Fellmann, Walter/Furrer, Andreas (Stämpfli Verlag, Bern 2011) 101-119.
• Yıldırım A, “Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Tasarısı Taslağının Bazı Maddelerine İlişkin Değerlendirmeler” (2013) XVII (1-2) Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 1015-1047. (Değerlendirmeler).
• Yıldırım MF “Genetiği Değiştirilmiş Ürünlerden Sorumluluk”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Sorumluluk ve Tazminat Hukuku Sempozyumu (28-29 Mayıs 2009), Ankara 2009 233-262 (Ürünlerden Sorumluluk).
• Yavuz C, “Tüketicinin Korunması Bakımından İmalatçının (Ürün) Sorumluluğu”, Prof. Dr. Mustafa Dural’a Armağan (Filiz Kitabevi, İstanbul 2013) 1316-1332.
• Yücel Ö, Türk Borçlar Kanunu’na Göre Genel Tehlike Sorumluluğu (Seçkin Yayıncılık, Ankara 2014).
• Zech H, “Gefahrdungshaftung und neue Technologien” (2013) (1) JuristenZeitung 21-29.
• Zevkliler A, “Türkiye’de Tüketici Sorunlarının Özel Bir Yasa ile Düzenlenmesi”, Banka ve Tüketici Hukuku Sorunları Sempozyumu (XII Levha Yayıncılık, İstanbul 2010) 1-18.
• Zevkliler A ve Aydoğdu M, Tüketicinin Korunması Hukuku (3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2004).