CEZAYA DEĞER HAKSIZLIĞIN FORMEL TESPİTİNDE PARÇA HAREKET TEORİSİ (TEIL-/ZWISCHENAKTSTHEORIE) VE HUKUKUMUZ BAKIMINDAN UYGULANABİLİRLİĞİ

Yıl 2023, Sayı: 55, 23 - 72, 17.07.2023

Hasan Çataklı

https://doi.org/10.54049/taad.1328425

Cited By: 2

Öz

Ceza hukukunun suça yönelmiş bir insan davranışını hangi andan itibaren cezaya değer bir haksızlık olarak kategorize edebileceği sorusu, suça teşebbüste icra başlangıcının tespiti ile doğrudan doğruya bir ilişki içerisindedir. Bu bakımdan icra başlangıcının tespitine yönelmiş teorilerin cezaya değer haksızlığın yapısı ve norm teorisi bakımından da ele alınması gerekliliği söz konusudur. Çalışma icra başlangıcı kavramının öncelikli olarak cezaya değer haksızlığın yapısı bakımından oturduğu düzlemi formel ve maddi açıdan ele almakta ve hareketin haksızlığında bulunması gereken objektif unsuru tanımlamaktadır. Söz konusu değerlendirmeler bağlamında Alman Ceza Hukuku literatüründe icra başlangıcı bakımından hâkim görüş olan Parça/Ara Hareket Teorisini cezaya değer haksızlığın formel tespitinde değerlendirmekte ve teorinin uygulanışını çalışmanın boyutlarının elverdiği ölçüde, Türk Ceza Hukuku açısından teorinin uygulanabilirliğini de sorgulayarak, ayrıntılı olarak incelemektedir.

Anahtar Kelimeler

Suça teşebbüs, doğrudan doğruya icra başlangıcı, formel anlamda cezaya değer haksızlık, hareketin objektif haksızlığı, parça/ara hareket teorisi, somutlaştırılmış ara hareket teorisi

Fragmentary or Intermediate Movement Theory (Teil-/Zwischenaktstheorie) in the Determination of the Concept of “Directly Commencement of Execution” and Its Applicability in Terms of Turkish Criminal Law

Öz

The question of from what moment criminal law can categorize a criminal human behavior as an injustice worthy of punishment is directly related to the determination of the commencement of execution in the attempted crime. In this respect, the theories aimed at determining the beginning of the execution should also be considered in terms of the structure of the injustice worth the punishment and the norm theory. The study considers the formal and material aspects of the plane on which the concept of the commencement of execution is based, primarily in terms of the structure of the injustice worth the punishment, and defines the objective element that must be present in the injustice of the act. In the context of these evaluations, it evaluates the Part/Intermediate Movement Theory, which is the dominant view in terms of the beginning of execution in the German Criminal Law literature, in the formal determination of injustice worth punishment and examines the application of the theory in detail by questioning the applicability of the theory from the point of view of Turkish Criminal Law as far as the scope of the study allows.

Anahtar Kelimeler

Attempted crime, directly commencing the execution of the crime, formal punishable injustice, objective injustice of action, fragment/movement theory, embodied intermediate movement theory.

Kaynakça

• Akbulut, Berrin, Ceza Genel Hükümler(Adalet, 6. Bası, Ankara 2019).
• Ast S, Normentheorie und Strafrechtsdogmatik, Berlin 2012.
• Baumann J/Weber U/ Mitsch W/Eisele J, Strafrecht Allgemeiner Teil, (Gieseking, 12. Baskı, Bielefeld 2016).
• Birtek F, İcra Hareketlerinin Başlaması (CHD S: 21 Nisan 2013) 69 v.d.
• Çataklı H, Der Versuch im deutschen und türkischen Strafrecht, Hamburg 2020.
• ___ ___, Kişisel Haksızlık Öğretisini İkna Edici Kılan Suç Dogmatiği ve Norm Teorisine İlişkin Argümanlar, EBYÜHFD, C. XXIII, S. 3–4 (2019), 279.
• Frisch W, Strafwürdigkeit, Strabedürftigkeit und Straftatsytem(GA 2017) 364.
• Freund G/ Rotalski F, Strafrecht Allgemeiner Teil (Springer Berlin 2019)
• Kazaker G, Ceza Hukukunda Elverişsiz Teşebbüs(Adalet, Ankara 2019).
• Grop W, Strafrecht Allgemeiner Teil (Springer, 4. Baskı, Berlin Heidelberg 2015).
• Jescheck H H/Weigend T, Lehrbuch des Strafrechts Allgemeiner Teil(Duncker&Humblot, 5. Baskı, Berlin 1996)
• Hakeri H, Ceza Hukuku Genel Hükümler(Adalet Yayınevi 19. Bası Ankara 2016).
• ___ ___, İhmal Kavramı ve İhmali Suçların Çeşitleri (Seçkin Ankara 2003).
• Hillenkamp T, Zur „Vorstellung von der Tat“ im Tatbestand des Versuchs(in: Bernd Schünemann u.a. (Edt.) Festschrift für Claus Roxin, Berlin 2001) 689.
• Hirsch H J, Untauglicher Versuch und Tatstrafrecht( in: Bern, Schünemann v.d., Festschrift für Claus Roxin, Berlin/Newyork 2001) 711
• Hruschka J, Strafrecht nach logisch-analytischer Methode, Berlin 1988.
• İçel K, Ceza Hukuku Genel Hükümler (Beta İstanbul 2016).
• İçer Z, Suça Teşebbüste Hazırlık Hareketleri ve İcra Hareketlerinin Birbirinden Ayrılması (On İki Levha 2021 İstanbul).
• Jakobs G, Strafrecht Allgemeiner Teil (De Gruyter, 2. Baskı, Berlin 1991).
• ___ ___, System der strafrechtlichen Zurechnung,(Klostermann Frankfurt am Main 2012).
• Kantarcı N, İşlenemez Suç(2022 Antalya Yayınlanmamış Doktora Tezi).
• Koca M/Üzülmez İ, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler (Seçkin, 14. Bası, Ankara 2021).
• Kühl K, Strafrecht AT (Vahlen, 8. Baskı, Sinzheim 2017).
• Krack R, Der Versuchsbeginn bei Mittäterschaft und mittelbarer Täterschaft, ZStW 110 (1998) 611 v.d.
• Leipziger Kommentar, Heinrich Wilhelm Laufhütte, Ruth Rissing-van Saan, Klaus Tiedemann (Edt.), Cilt I (§§ 1- 31)( De Gruyter, 12. Baskı, Berlin 2007) (LK- Madde Yazarı)
• Malitz K, Der untaugliche Versuch beim unechten Unterlassungsdelikt (Duncker&Humblot Berlin 1998).
• Maurach R, Strafrecht Allgemeiner Teil (C.F. Müller, 4. Baskı, Karlsruhe 1971).
• Maurach R/Gössel K H/Zipf H, Strafrecht Allgmeiner Teil, Cilt II(C.F.Müller,8. Baskı, Heidelberg 2014).
• Münchener Kommentar zum StGB, Wolfgang Joecks, Klaus Miebach (edt.), Cilt I §§ 1- 37, (C.H.Beck 4. Bası, München 2020) (MK- Madde Yazarı)
• Nomos Kommentar, (Urs Kindhäuser, Ulfrid Neumann, Hans-Ullrich Paeffgen (edt.), Cilt 1 (§§1- 79b), Nomos, 5. Baskı, Baden- Baden 2017).
• Oltmanns I, Vorbehalt und Bedingung beim Versuch (Dr. Kovac Hamburg 2018).
• Özbek V Ö/Doğan K/Bacaksız P, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler (Seçkin, 12. Baskı, Ankara 2021).
• Özgenç İ, Ceza Genel Hükümler(Seçkin, 18. Baskı, Ankara 2022).
• Renzikowski J, Normentheorie als Brücke zwischen Strafrechtsdogmatik und Allgemeiner Rechtslehre in: v. Alexy (eds.) (2001) 87 (1) Archiv für Rechts- und Sozialphlosphie.
• Rey-Sanfiz L, Begriffsbestimmung des Versuches und ihre Auswirkungen auf de Versuchsbeginn(Duncker&Humblot Berlin 2006).
• Roxin C, Strafrecht AT, Cit II ( 4. Baskı, C.H. Beck München 2003).
• ___ ___, Das strafrechtliche Unrecht im Spannungsfeld von Rechtsgüterschutz und individuelle Freiheit, ZStW 116 (2004), 929.
• Röttger W, Unrechtsbegründung und Unrechtsausschuss, Berlin 1993.
• Schönke A/Schöreder H, Strafgesetzbuch Kommentar( C.H. Beck, 30. Baskı, München 2019) (Scönke/Schröder- Madde Yazarı).
• Schneider A, Die Verhaltensnormen im Internationalen Strafrecht, Berlin 2011.
• Tokdemir S, Ceza Hukukunda Akim Kalmış Azmettirme (Seçkin Ankara 2022).
• Soyaslan D, Ceza Hukuku Genel Hükümler(Yetkin, 7. Bası, Ankara 2016)
• Sözüer A, Suça Teşebbüs (Kazancı Hukuk Yayınları, İstanbul 1994).
• Stuckenber C-F, (in: Lebendiges und Totes in der Verbrechenslehre, Hans Welzels Wolfgang, Frisch/Jakobs, Günther/Kubiciel, Michael/Pawlik, Michael/Stuckenberg, Carl-Friedrich (Edt.))(Mohr Siebeck Tübingen 2015) 87
• Strafgesetzbuch Kommentar (Bernd von Heintschel-Heinegg (Edt.) (C.H. Beck, 3. Baskı, Nördlingen 2018)(BeckOK StGB-Madde Yazarı).
• Systematischer Kommentar zum Strafgesetzbuch, Hans-Joachim Rudolphi, Eckhard Horn, Hans-Ludwig Günther, Andreas Hoyer, Gereon Wolters (Edt.),Cilt I, Allgemeiner Teil (§§ 1- 79b) (Carl Heymanns, 6. Baskı, Köln 1992) (SK/Madde Yazarı)
• Systematischer Kommentar zum Strafgesetzbuch Jürgen Wolter (Edt.), Cilt 1, §§ 1- 37(Carl Heymanns, 9. Auflage, Köln 2017) ( SK- Madde Yazarı).
• Demirbaş T, Ceza Hukuku Genel Hükümler (Seçkin, 16. Baskı, Ankara 2021).
• Tozman Ö, İhmal Suçlarında Teşebbüs, TBB 84 (2009) 160 v.d.
• Ünver Y, Korunan Hukuksal Değer(Seçkin, Ankara 2003).
• Wachter M, Das Unrecht der versuchten Tat (Mohr Siebeck Tübingen 2015).
• Wessels J/Beulke W, Strafrecht Allgmeiener Teil (C.F.Müller, 43. Baskı, Hemsbach 2012).