Compensation Litigation with Alternative Solution Filed by the Shareholder in case of Unlawful Exercise of Control in the Group of Companies

Yıl 2024, Cilt: YOK Sayı: 57, 391 - 426, 15.01.2024

Sefa Er

https://doi.org/10.54049/taad.1418518

Öz

There has been an important development in terms of corporate group company law, which was regulated for the first time with the Turkish Commercial Code (TCC) No. 6102. In case the control is used unlawfully, an compensation litigation with alternative solution is filed pursuant to article 202/1-b of the TCC. Due to the characteristics of this compensation litigation with alternative solution, it contains many exceptional issues in terms law of civil procedure. This compensation litigation with alternative solution, shareholders the of subsidiary company has the competence to conduct litigation proceedings and it is regulated that alternative solutions may be decided instead of compensation, contrary to the demand of the shareholder. This compensation litigation also constitutes the legal exception to the principle of being bound by the scope of demand. This compensation litigation filed in case of illegal use of control will be tried to be dealt with in the context of the group of companies and law of civil procedure.

Anahtar Kelimeler

law of group companies, unlawful exercise of control, principle of being bound by the scope of demand, compensation litigation with alternative solution

HÂKİMİYETİN HUKUKA AYKIRI KULLANILMASI HÂLİNDE PAY SAHİBİ TARAFINDAN AÇILAN ALTERNATİF ÇÖZÜMLÜ TAZMİNAT DAVASI

Öz

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK) ile ilk kez düzenlenen şirketler topluluğu hükümleri, şirketler hukuku anlamında önemli bir gelişme olmuştur. Bu önemli gelişmeyle birlikte hâkimiyetin yönlendirme yoluyla hukuka aykırı kullanılması hâlinde TTK’nın 202/1-b maddesi ile öngörülen pay sahibi tarafından açılan alternatif çözümlü tazminat davası da taşıdığı özelikler nedeniyle medeni usul hukuku bakımından birçok istisnai hususu bünyesinde taşımaktadır. Zira alternatif çözümlü tazminat davası ile bağlı şirketin pay sahiplerine kanuni dava takip yetkisi tanınmış, buna karşılık dava takip yetkilisi olan pay sahibinin talebine aykırı olarak tazminat yerine alternatif çözümlere karar verilebileceği düzenlenmiştir. Dolayısıyla alternatif çözümlü tazminat davası, dava takip yetkisinden kaynaklanacak birçok uyuşmazlığı bünyesinde barındırmakla birlikte ayrıca taleple bağlılık ilkesinin kanuni istisnasını da teşkil etmektedir. Bu itibarla hâkimiyetin yönlendirme yoluyla hukuka aykırı kullanılması hâlinde pay sahibi tarafından açılan alternatif çözümlü tazminat davası, şirketler topluluğu ve medeni usul hukuku özelinde ele alınmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

şirketler topluluğu hukuku, hâkimiyetin hukuka aykırı kullanılması, taleple bağlılık ilkesi, alternatif çözümlü tazminat davası

Etik Beyan

Bu makale Etik Kurul iznine tabi değildir/This article is not subject to Ethics Committee permission.

Kaynakça

• Aker H, ‘Türk Ticaret Kanunu Madde 14 Hakkında Bazı Düşünceler ve Yeni Bir Tacir Türü Hâkim Teşebbüs’ (2009) 15(2) BATİDER, 229-295.
• Akil C, ‘Dava Yetkinliği’ (2018) 9(36) Türkiye Adalet Akademisi Dergisi 1-20.
• Akın MY, Anonim Ortaklıkta Bağlı Nama Yazılı Hisseler (1. Bası, Vedat 2014).
• Arslan R, Yılmaz E, Taşpınar Ayvaz S ve Hanağası E, Medeni Usul Hukuku (4. Bası, Yetkin 2018) 153.
• Başlamışlı DD, ‘Hâkimiyetin Kötüye Kullanılması (TTK m. 202/2)’ Feridun Yenisey’e Armağan C. II (Beta 2014) 2749-2789.
• Bilgili F ve Demirkapı E, Şirketler Hukuku (2. Bası, Dora 2013).
• Çakır Çelebi FB, ‘Şirketler Topluluğunda Hâkim Teşebbüs’ (2018) 4(1) TFM 19-32.
• Çamoğlu E, ‘Şirketler Topluluğunda Hâkimiyetin Kötüye Kullanılmasından Doğan Sorumluluk Davaları’ (2013) 2(2) Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (Prof. Dr. Oğuz İmregün’e Saygı Sempozyumu) 19-33.
• Çamoğlu E, ‘Anonim Ortaklığın Haklı Sebeple Feshinde Hâkimin Takdir Yetkisi’ (2015) 31(1) BATİDER 5-19.
• Dişel B, Dava Takip Yetkisi ( 1. Bası, On İki Levha 2020).
• Eminoğlu C ve Erdoğan E, Ticari Uyuşmazlıklarda İhtiyari ve Dava Şartı Arabuluculuk (1. Bası, Adalet 2020).
• Eminoğlu C, Türk Ticaret Kanunu’nda Kurumsal Yönetim (1. Bası, Yetkin 2014).
• Erdem N, Anonim Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi (1. Bası, Vedat 2012).
• Erdönmez G, Pekcanıtez Usul Medeni Usul Hukuku C. I (15. Bası, On İki Levha 2017).
• Göksoy YC, Anonim Ortaklıkta Payın Rehni (1. Bası, Seçkin 2001).
• Göktürk K, Şirketler Topluğunda Sorumluluk Esasları, (1. Bası, Adalet 2015) 256.
• Gündoğdu G, ‘Bir Şirketler Topluluğu En Az Kaç Bağlı Şirketten Oluşur? -Ticaret Sicil Yönetmeliği m. 105 Hükmünün Türk Ticaret Kanunu m. 195 Hükmü ile Uyumsuzluğu Sorunu’ (2014) 12(133), Legal Hukuk Dergisi, 107-126.
• Gürel M, ‘Türk Ticaret Kanunu Tasarısında Şirketler Topluluğunda Hâkimiyetin Hukuka Aykırı Kullanılmasından Doğan Sorumluluk’ (Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi 2009).
• Hanağası E, ‘Anonim Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi Davasının Medeni Usul Hukuku Perspektifinden Değerlendirilmesi’ (2016) 32(1) BATİDER 199-270.
• Karaman Coşgun Ö, ‘6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda Teşebbüs Kavramı ve Tacir Sayılmasının Sonuçları’ (2015) 21(1) Marmara Üniversitesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 107-166.
• Kendigelen A, Türk Ticaret Kanunu Değişiklikler Yenilikler İlk Tespitler, (2. Bası, On İki Levha 2012).
• Kropff B, in: Münchener Kommentar zum Aktiengesetz Band 5 §§278-328 (2. Auflage, Verlag C. H. Beck 2000).
• Okutan Nilsson G, Türk Ticaret Kanunu Tasarısına Göre Şirketler Topluluğu Hukuku (1. Bası, On İki Levha 2009).
• Özekes M, Seven V ve Meriç N, Sermaye Şirketlerinde Sorumluluk Davası (1. Bası, On İki Levha 2021).
• Pekcanıtez H, Pekcanıtez Usul Medeni Usul Hukuku C. II (15. Bası, On İki Levha 2017).
• Pekcanıtez H ve Taş Korkmaz H, Pekcanıtez Usul Medeni Usul Hukuku C. I (15. Bası, On İki Levha 2017).
• Poroy R, Tekinalp Ü ve Çamoğlu E, Ortaklıklar Hukuku II, (13. Bası, Vedat 2017).
• Pulaşlı H, Şirketler Hukuku Şerhi C.1, (4. Bası, Adalet 2022).
• Şahin A, Anonim Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi (1. Bası, Vedat 2013).
• Tanrıver S, Medeni Usul Hukuku C. I (3. Bası, Yetkin 2020).
• Tekinalp Ü, Sermaye Ortaklıklarının Yeni Hukuku (4. Bası, Vedat 2015) 613 vd.;
• Tekinalp Ü, ‘Anonim Ortaklığın Haklı Sebeplerle Alternatif Çözümlü Feshi Davasının Bazı Usulî Sorunları’ iç Erol Ulusoy (edr), Ersin Çamoğlu’na Armağan (Vedat 2013) 211-222
• Yanlı V, ‘Hâkimiyet Sözleşmeleri’ (2013) 3(1) REGESTA 3-17.
• Yasaman H, ‘Türk Ticaret Kanunu Tasarısında Hâkimin Genişleyen Rolü’ (2009) 25(4), BATİDER 74-94.