Ahlat Sazlığı Ekosisteminin Son Durum Değerlendirmesi (Bitlis – Türkiye)

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 191, 32 - 45, 18.05.2022

Özdemir Adızel , Erkan Azizoğlu , İlhami Kiziroğlu

Öz

Ahlat Sazlığı’nda 21 takım altında yer alan 58 familya içinde 105 Nonpasseres ve 82 Passeres olmak üzere toplam 187 kuş türü ve bir alttürü bulunmaktadır. Bu türlerden 61’i yerli, 86’sı yaz ziyaretçisi, 11’i kış ziyaretçisi ve 29’u transit göçer statüsündedir.
IUCN kriterlerine göre alandaki kuş türlerinin statüleri EN: 2, VU: 4, NT: 9, LC: 172 Bern Kriterlerine göre 132 tür Ek Liste II, 45 tür Ek Liste III ve 10 tür liste kapsamı dışında kalmaktadır. CITES değerlendirmesine göre 27 tür Ek Liste II içinde yer alırken, 160 tür ise liste kapsamı dışında kalmaktadır.
Koruma çabalarına rağmen, geçmişten günümüze Ahlat Sazlığı’nın ekolojik manejman ve koruma çalışmaları göz önüne alındığında, bölgenin karşı karşıya bulunduğu tehditleri; a- habitat karakterinin zayıflaması, b-habitatın daralması ve c-habitatın kaybı olarak üç ana başlık altında toparlamak mümkündür.
Ahlat Sazlığı’nın Yönetim Planı 2020 yılında yapılmış ve alan Kesin Korunacak Hassas Alan olarak ilan edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ahlat Sazlığı, Madavans Vadisi, Ahlat’ın kuş faunası, Ahlat Sazlığı, Madavans Vadisi, Ahlat’ın kuş faunası

Kaynakça

• Adızel Ö, Azizoğlu E (2013) Bitlis İli Sulakalanları ve Ornitolojik Potansiyeli. II. Uluslararası Ahlat – Avrasya Kültür ve Sanat Sempozyumu 25-27 Eylül, Ahlat / Bitlis. (Bildiri).
• Adızel Ö, Durmuş A, Nergiz H, Azizoğlu E (2012) Ahlat (Bitlis) Sazlığının Son Durumu ve Ahlat Turizmine Yapabileceği Katkılar. I. Uluslararası Ahlat – Avrasya Kültür ve Sanat Sempozyumu 23-25 Ağustos, Ahlat / Bitlis. (Bildiri).
• Adızel Ö, Durmuş A, Turan T, Kiziroğlu İ (2007) Ahlat Sazlığı'nın (Bitlis) Korunması ve Gelişmesi Üzerine Bir Çalışma (Poster)", XVI. Ulusal Biyoloji Kongresi, 122-123 s., Malatya, 4-7 Eylül 2007 .
• Adızel Ö (1998) Van Gölü Havzası Ornitofaunası Üzerine Araştırmalar. Y Y Ü, Fen Bilimleri Enstitüsü, (Doktora tezi, Basılmamış) Van.
• Clements JF, Schulenberg TS, Iliff MJ, Billerman SM, Fredericks TA, Gerbracht JA, Lepage Sullivan DBL, Wood CL (2021) The eBird/Clements checklist of birds of the world: v2021. Downloaded from https://www.birds.cornell.edu/clementschecklist/download/
• Dobinson H M (1976) Bird Count. Keztrel Books. Published by Penguin Books Ltd. Hormondsworth.
• Ergene S (1945) Türkiye Kuşları. İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Monografileri Tabii İlimler Kısmı. Kenan Matbaası. İstanbul.
• Gill F, Donsker D, Rasmussen P(Eds) (2021). IOC World Bird List (v 11.2). Doi 10.14344/IOC.ML.11.2. http://www.worldbirdnames.org/
• (HBW)HBW and BirdLife International (2019) Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 4. Available at: http://datazone. birdlife.org/ userfiles/file/Species/Taxonomy/HBW-BirdLife_Checklist_v4_Dec19.zip [.xls zipped 1 MB]. Graukopf-Purpurhuhn, in Avibase – Die Weltvogel-Datenbank. Abgerufen am 4. Februar 2022.
• Callaghan C T, Pranty B, Pyle P, Patten M A (2020) Gray-headed Swamphen (Porphyrio poliocephalus), version 1.0. In: P. G. Rodewald und S. M. Billerman (Herausgeber): Birds of the World, 2020, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA. Porphyrio poliocephalus
• Kasparek M (1992) Die Vögel der Türkei. Heidelberg. Aus eigenem Verlag.
• Kiziroğlu İ (1989) Türkiye Kuşları, The Bird Species of Turkey.Gazi /Ankara. OGM Basımevi; 314 pp. ISBN: 975-7460-00-X. Kiziroğlu İ (2015 a) Türkiye Ornitolojisine Tarihsel Süreçte Genel Bir Bakış. Tabiat ve İnsan 49 (191) (Eylül 2015: 5-18.
• Kiziroğlu İ (2015 b) Türkiye Kuşları Cep Kitabı. Pocketbook for Birds of Türkiye. Ankara, Ankamat Matbaacılık, Türkish/English, (second edition) 577 pp.(renki resimli).Sarıyıldız Ofset ve Matbaacılık, Ankara
• Kiziroğlu İ (2019) Ecological Potpourri 2. Ekolojik Potpuri 2. Sarıyıldız mat, Ankara, 319pp.
• Kiziroğlu İ (2021) Kuşlar. Birds. Haydi Kuşları Gözlemeye. Kuban Mat., Ankara, 321 pp.
• Kiziroğlu İ (2022 a) Analysis and Comparison of World Bird Lists.(in press).
• Kiziroğlu (2022 b) The Bird Species observed in Turkey and their status. (in press).
• Kılıç DT, Eken G (2004) Türkiye’ nin Önemli Kuş Alanları 2004 Güncellemesi. Doğa Derneği, Ankara, 232s.
• Kılınçaslan T, Gülersoy NZ, Levent TB, Adızel Ö, Çiftçi,Y (2003) Sürdürülebilir Gelişme Kapsamında Van Gölü Kapalı Havzası İçin Yatırım Alanlarının İrdelenmesi. TÜBİTAK YDABAG-101Y094 nolu projenin yayınlanmamış sonuç raporu. s., 210, İstanbul.
• Kummerloeve H (1969) Van Gölü-Hakkari Bölgesi (Doğu/Güneydoğu Küçük Asya) Kuşları (Zur Avifauna des Van Gölü und Hakkari Gebietes E/SE – Kleinasien) İstanbul Üniv. Fen Fak. Mecmuası Seri B Sayı: 34 Sayfa: 245 -312.
• Schilperoord L, Schilperoord-Huisman M (1986) Observation of Waterbirds in Some Wetlands In Turkey – July/ August 1986. WIWO Report.
• Timmerman A, Mörzer Bruyns MF, Philippona J (1976) Survey of The Winter Distribution of Palearctic Geese In Europe, Western Asia And North Africa. Limosa, Jaargang 49, No:4.
• Van Der Ven, JA, Gheyselinck GF (1981) Birds in Eastern Turkey II. Report, Utrecht
• Van Den Berk VM, Cronau JP, Van der Have TM (1993) Waterbirds In The Van Province, Eastern Turkey, May 1989. WIWO – Report 34, WIWO, Zeist.
• Vielliard J (1968) Resultats Ornithologiques d’une Mission a Travers la Turquie. İstanbul Üniv.Fen Fak. Mecm. 33: 67-170.
• Yarar M, Magnin G (1997) Türkiye’nin Önemli Kuş Alanları. Doğal Hayatı Koruma Derneği, İstanbul. 313.