İlköğretim Öğrencilerinin Kuş Kavramına İlişkin Metaforları

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 193, 39 - 55, 14.02.2023

Aziz Aslan , Mustafa Doğru

Öz

Bu çalışmada, öğrencilerin günlük hayatlarında, çevrelerinde her zaman karşılaştıkları
veya bir deneyim geçirdikleri “kuş” kavramına ilişkin metaforları uygulamalı (deney ve
kontrol gurubu) olarak araştırılmıştır. Deney grubu öğrencilerinin uygulama öncesinde kuş
kavramına ilişkin toplam 18 farklı metafor ürettikleri görülmüştür. Bu metaforlardan en çok
ifade edilenler ‘uçak ve arkadaş’ kavramlarıdır. Çalışma sonrasında ise öğrencilerin 19 farklı
metafor ürettikleri ve başat metaforların ‘arkadaş, uçak, özgürlük ve dost’ olduğu
belirlenmiştir. Kontrol grubu öğrencilerinin kuş kavramına yönelik 21 farklı metafor
ürettikleri ve baskın metaforların ise ‘su, çiçek ve uçak’ olduğu tespit edilmiştir. Kontrol
grubumuzu oluşturan öğrencilerin uygulama sonrası 18 farklı metafor ürettikleri görülmüştür.
Öğrencilerin ürettiği başat metaforlar ‘çiçek, melek, kelebek ve su’dur. Öğrencilerin ürettiği
kavramlar katagorilere ayrılığında temel olarak sekiz alt başlıkta toplanmıştır. Çalışma,
kavramların zihinsel oluşumunu algılamada metaforların bir araç olarak kullanılabileceğini
ortaya koymuştur. Ayrıca, öğretmenler tarafından yanlış algıları anlama ve buradan hareketle
doğru algıyı oluşturmada kullanılabilecek bir eğitim aracı olarak da kullanılabilir.

Anahtar Kelimeler

Metafor, Kuş, Fen Eğitimi, Çevre Eğitimi

Teşekkür

Çalışma sürecinde gerekli kolaylıkları sağlayan Mehmet Kemal Dedeman İlkokulu yöneticilerine, öğrencilere servis sağlayan Antalya Büyükşehir Belediyesine, çalışmanın gerçekleştirilmesinde desteklerini esirgemeyen Akdeniz Üniversitesi ve Eğitim Fakültesi ile çalışmada gönüllü çalışan Sınıf Eğitimi AD öğrencilerine teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Ahi B, Alisinanoğlu F (2016) ‘‘Okul Öncesi Öğretim Programına Kaynaştırılan Çevre Eğitimi Programının Çocukların ‘Çevre’ Hakkındaki Zihinsel Model Gelişimine Etkisi’’. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18:305-329.
• Almers E, Askerlund P, Kjellström S (2018) ‘‘Why Forest Gardening For Children? Swedish Forest Garden Educators’ Ideas, Purposes, and Experiences’’. The Journal of Environmental Education, (49) 3: 242-259
• Altınbilek G, Karaardıç H (2019) Kuş Halkalama İstasyonlarının Çevre Eğitimi Açısından Önemi. Doğanın Sesi, 2(4): 75-82).
• Arslan M (2007) Eğitimde yapılandırmacı yaklaşımlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 40(1): 41-61
• Aslan A, Doğru M (2011) The Effects of Environmental Education on Students’ Knowledge and Attitudes Towards Environment: A Case Study on Bird Unit. 6th International Symposium on Ecology and Environmental Problems. Abstract book, 149 p, 17-20 November 2011, Side, Antalya/Turkey
• Aslan A (2011) Doğa koruma ve kuşlar. Bilim Armonisi Dergisi, 1: 22-23.
• Aydın F (2010) Ortaöğretim Öğrencilerinin Coğrafya Kavramına İlişkin Sahip Oldukları Metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimler Dergisi (KUYEB), 10(3): 1313-1322.
• Bota E (2009) Why metaphor matters in education. South African Journal of Education, 29: 431- 444.
• Bogner FX (2002) The influence of residential outdoor education programme to pupil’s environmental perception. European Journal of Psychology of Education, 17 (1): 19-34.
• Brown DL (1996) Kids, computers and constructivism. Journal of Instructional Psychology, 23(3): 189-196.
• Büyüköztürk Ş, Akgün ÖE, Karadeniz Ş, Demirel F, Kılıç E (2013) Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi, Ankara
• Cardak O (2009) Science students’ misconceptions about birds. Scientific Research and Essay, 4 (12), 1518- 1522.
• Coşkun M (2010) High school students’ metaphors towards climate concept according to gender variable. Educational Research and Review. 5(11): 719-729.
• Cook-Sather A (2003) Movements of Mind: The Matrix, Metaphors, and Re-Imagining Education. Teachers College Record, 105(6): 946-977.
• Çepni S (2014) Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş. Pegem Yayıncılık, Ankara.
• Demirel Ö, Tafl AM, Tüfekçi S, Yazçayır N ve Yurdakul B (2000) Yapılandırmacılık yaklaşımının öğrenme sürecine etkileri. IX. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi, 1: 27-29.
• Deniş Çeliker H, Akar A (2015) Ortaokul öğrencilerinin doğaya ilişkin metaforları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2): 101-119.
• Doğan Y (2017) Ortaokul öğrencilerinin çevre kavramına ilişkin sezgisel algıları: bir metafor analizi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1): 721-740.
• Duerden MD, Wit PA (2010) The impact of direct and indirect experiences on the development of environmental knowledge, attitudes, and behavior. Journal of Environmental Psychology, 30(4): 379-392
• Doğru M. and Saraç E (2013) Metaphors of primary school students relating to the concept of global warming. Educational Research and Reviews. Vol. 8(21), pp. 2071-2082.
• Erdoğan M (2011) Ekoloji Temelli Yaz Doğa Eğitimi Programının Çocukların Çevreye Yönelik Bilgi, Duyuşsal Eğilimler ve Sorumlu Davranışlarına Etkisi. Kuramdan Uygulamaya Eğitim Bilimleri, 11(4): 2223-2237
• Erten S (2004) “Çevre Eğitimi ve Çevre Bilinci Nedir, Çevre Eğitimi Nasıl Olmalıdır?” Çevre ve İnsan Dergisi, Çevre ve Orman Bakanlığı Yayın Organı. 65/66: 1-13.
• Fretzin L (2001) “Metaphors in Teaching.” http:lrs.ed.uiuc.edu/students/ fretzin/ EPL11q5Metaphors.htm
• Gülay H (2011) ‘‘Ağaç Yaş İken Eğilir: Yaşamın İlk Yıllarında Çevre Eğitiminin Önemi’’, TÜBAV Bilim Dergisi, 4 (3):240-245.
• Güler T (2009) Ekoloji temelli bir çevre eğitiminin öğretmenlerin çevre eğitimine karşı görüşlerine etkileri. Eğitim ve Bilim, 34 (151): 30-42.
• Hager P (2008) Learning and metaphors. Medical Teacher, 30: 679-686.
• Hanson L (1993) Affective response to learning via visual metaphor. Annual conference of the International Visual Literacy Association, October 13-17, New York.
• James P (2002) Fostering metaphoric thinking. Journal of Developmental Education, 25(3): 26-33.
• Jonassen DH, Davidson M, Collins M, Cambell J, Haag BB (1995) Constructivism and computer-mediated communication in distance education. The American Journal of Distance Education, 9 (2): 7-26.
• Kahyaoğlu M (2015) İlköğretim öğrencilerinin doğa kavramına ilişkin algılarının metaforlar yoluyla incelenmesi. Turkish Studies, 10 (11): 831-846.
• Kaya H (2010) Metaphors developed by secondary school students towards earthquake concept. Educational Research and Review, 5 (11): 712-718.
• Kim JS (2005) The effects of a constructivist teaching approach on student academic achievement, selfconcept, and learning strategies. Asia pacific education review, 6: 7-19.
• Kiziroğlu İ (2009) Türkiye Kuşları Cep Kitabi. Ankamat Matbaası, Ankara
• Koç G, Demirel M (2004) From behaviorism to constructivism: A New Paradigma in Education. Hacettepe University Journal of Education, 27: 174-180.
• Köse EÖ (2010) The factors that affect attitudes towards environment of secondary school students. Journal of Turkish Science Education 7(3): 198-211.
• Kroesbergen EH ve Van Luit JEH (2005) Constructivist Mathematics Education for Students with Mild Mental Retardation. European Journal of Special Needs Education. 20(1): 107-116.
• Lakoff G, Johnson M (1980) Metaphors we live by. Chicago: University of Chicago.
• Martinez MA, Sauleda N, Huber GL (2001) Metaphors as blueprints of thinking about teaching and learning. Teaching and Teacher Education, 17: 965–977.
• Morgan G (1998) Metaphors in management and organization theories. Istanbul: Mess Publications. Ortiz JL, Conkey AAT, Brennan LA, Fedynich LV, Green M (2018) Wild birds in the classroom: evaluation of student affinities, perceptions, and attitudes in response to an experiential curriculum. Internatıonal Journal of Envıronmental & Scıence Educatıon, 13(10): 787-803
• Özdemir O (2017) “Ekolojik Okuryazarlık ve Çevre Eğitimi”. Pegem Akademi, Ankara.
• Rundgren CJ, Hirsch R, Tibell LAE (2009) Death of metaphors in life science? A study of upper secondary and tertiary students’ use of metaphors in their meaning-making of scientific content. Asia-Pacific Forum on Science Learning and Teaching, 10(1): 1-21.
• Saban A, Koçbekir BN, Saban A (2006) Öğretmen Adaylarının Öğretmen Kavramına İlişkin Algılarının Metafor Analizi Yoluyla İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(2): 461-522.
• Şeker F, Sert H (2019) Fen bilimleri dersinde kuş eğitiminin başarı ve çevreye yönelik tutuma etkisi. Online Fen Eğitimi Dergisi, 4(2): 166-182.
• Tobin K (1990) Changing metaphors and beliefs: a master switch for teaching? Theory into Practice, 29(2): 122–127.
• Yazici Z, Aslan A, Taştepe T (2013) Pre-Service Teachers Motivation toward the environment. IIB International Refereed Academic Social Sciences Journal, 4(12): 110-122.
• Yıldırım A, Şimşek H (2006) Qualitative research methods in social sciences. Seçkin Publishing.