Dıfferent Uses Of The “Mâ/ما ” Preposıtıon In The Qur’an and Its Influence On The Quranıc Interpretatıon

Yıl 2018, , 26 - 56, 20.04.2018

Avnullah Enes Ateş

https://doi.org/10.31121/tader.406201

Cited By: 4

Öz

Due to the structure of the Arabic language, items of clemen can be evaluated differently in some cases. This leads to differentiation of meaning. Sometimes these kinds of conclusions are prepared to make contradictory provisions. Due to this structure of the Arabic language, the Qur’anic verses were interpreted in different ways. It has been observed that different beliefs and jurisprudence in Islamic history have different outcomes from the same verse. This article will deal with this phenomenon, which is termed with the name I‛râbu’l-Qur’an, in the sample of “mâ” preposition, and will show the results it produces on sample verses. In addition, by contacting the problems that may arise regarding the translation of these verses,

Anahtar Kelimeler

I‛râbu’l-Qur’an, Mâ Preposition, Ismu’l-Mavsûl, Masdariyya, Nafiya.

Kur’an’da “Mâ” Edatının Farklı Kullanımları ve Yoruma Etkisi

Öz

Arap
Dilinin yapısı itibariyle cümlenin öğeleri bazı durumlarda farklı değerlendirilebilir.
Bu da anlamın farklılaşmasına sebep olur. Bu tür cümleler bazen sonuç
itibariyle birbirine zıt hükümlerin oluşmasına zemin hazırlar. Arap Dilinin bu
yapısından dolayı Kur’an ayetlerinin birbirinden farklı şekillerde tefsir
edilmesi söz konusu olur. Bu da İslam tarihi içerisinde farklı itikadi ve fıkhi
mezheplerin aynı ayetten farklı sonuçlar elde etmesiyle neticelenir. Bu makale,
İ‛râbu’l-Kur’ân ismiyle terimleşen bu olguyu “mâ” edatı örnekleminde ele alacak
ve doğurduğu sonuçları örnek ayetler üzerinden gösterecektir. Ayrıca bu
ayetlerin çevirileriyle ilgili oluşabilecek problemlere temas edilerek hem
çeviri önerileri sunulacak hem de bazı Türkçe mealler bu açıdan tetkik
edilecektir.

Anahtar Kelimeler

İ‛râbu’l-Kur’ân, Mâ Edâtı, İsm-i Mevsûl, Masdariyye, Nâfiye

Kaynakça

• ‛Abbâs Hasen, en-Nahvu’l-vâfî, Dâru’l-Ma‛rife, Beyrut t.y.
• Abacı, Harun, Kur’ân’ın Anlam Farklılaşmasına İ‛râbın Etkisi -Âlûsî Tefsiri Örneği-, basılmamış doktora tezi, Sakarya Üniversitesi 2015.
• Âlûsî, Şihâbuddîn Muhammed b. Abdillâh, Rûhu’l-me‛ânî, (thk. Ali Abdullah Atiyye), (Dâru’l-Kütübi’l-‛İlmiyye, Beyrut 1415.
• Ateş, Avnullah Enes, “Keşşâf’ta Temrîz Siygalarının Kullanımı”, The Journal of Academic Social Science Studies, Number: 62/Winter I 2017, s. 229-244.
• Aydın, Muhammed, “Kur’ân Meâllerinde İ‛rab Bağlamındaki Tercüme Problemleri”, Kur’an Mealleri Sempozyumu -Eleştiriler ve Öneriler- (24-26 Nisan 2003, İzmir), I. Cilt, s. 285-308, Ankara 2007.
• Beğavî, Muhyî’s-Sünne Ebû Muhammed el-Hüseyn b. Mes‛ûd, Me‛âlimu’t-Tenzîl, thk. Sıdkı Muhammed Cemil, Dâru’l-Fikr, Beyrut 1420.
• Beydâvî, Ebû Sa‛îd Nâsiruddîn Abdullah b. Ömer, Envâru’t-Tenzîl ve esrâru’t-te’vîl, thk. Muhammed Abdurrahmân el-Mar‛aşlî, Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‛Arabî, Beyrut 1418.
• Bilmen, Ömer Nasuhi, Kur’an-ı Kerim’in Türkçe Meal-i Âlisi, Akçağ Yayınları, İstanbul 2002.
• Birışık, Abdülhamit, “İ‛râbu’l-Kur’ân”, DİA, XXII: 376-379.
• Çantay, Hasan Basri, Kur’an-ı Hakim ve Meal-i Kerim, Risale Yayınları, İstanbul 2011.
• Çetin, Nihat M., “Arap”, DİA, III: 290-298.
• Diyanet İşleri Başkanlığı, Kur’an Yolu Meâli, hzr. Prof. Dr. Hayrettin KARAMAN, Prof. Dr. Mustafa ÇAĞRICI, Prof. Dr. İbrahim Kâfi DÖNMEZ, Prof. Dr. Sadrettin GÜMÜŞ, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara 2014.
• Doğan, Mehmet Zeki, İ‛râbu’l-Kur’ân ve Me‛âni’l-Kur’ân Açısından Kalem Sûresi ve Tefsiri, basılmamış y.lisans tezi, Yüzüncü Yıl 2014.
• Ebû Hayyân, Muhammed b. Yûsuf Esîruddîn el-Endelûsî, el-Bahru’l-muhît, thk. Sıdkı Muhammed Cemil, Dâru’l-Fikr, Beyrut 1420.
• Eşmûnî, Ali b. Muhammed Ebu’l-Hasen Nûreddîn, Şerhu’l-eşmûnî ‛alâ elfiyeti’bni mâlik, Dâru’l-Kütübi’l-‛İlmiyye, Beyrut 1998.
• İbn Âşûr, Muhammed et-Tâhir, Tahrîru’l-ma‛nâ’s-sedîd ve tenvîru’l-‛akli’l-cedîd min tefsîri’l-Kitâbi’l-mecîd, ed-Dâru’t-Tûnusiyye, Tunus 1984.
• İbn Atıyye, Ebû Muhammed Abdulhak b. Gâlib el-Endelûsî, el-Muharraru’l-vecîz fî tefsîri’l-Kitâbi’l-‛azîz, thk. Abdusselâm Abduşşâfî Muhammed, Dâru’l-Kütübi’l-‛İlmiyye, Beyrut 1422.
• İbn Hişâm, Cemâluddîn Ebû Muhammed Abdullâh b. Yûsuf, Evdahu’l-mesâlik ilâ elfiyeti’bni Mâlik, thk. Yûsuf eş-Şeyh Muhammed el-Bikâ‛î, Dâru’l-Fikr, Beyrut t.y.
• __________, Muğnî’l-lebîb ‛an kütübi’l-e‛ârîb, thk. Mâzin el-Mübârek ve Muhammed Ali Hamdullâh, Dâru’l-Fikr, Dimeşk 1985.
• İbn Kesîr, Ebu’l-Fidâ İsmâîl b. Ömer, Tefsîru’l-Kur’âni’l-‛azîm, thk. Sâmî b. Muhammed Sellâme, Dâru Taybe, Medine 1420/1999.
• İbn Serrâc, Ebû Bekir Muhammed b. es-Serî, el-Usûl fî’n-nahv, thk. Abdulhüseyn el-Fetelî, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut t.y.
• İslamoğlu, Mustafa, Hayat Kitabı Kur’an Gerekçeli Meal-Tefsir, Düşün Yayıncılık, İstanbul 2008.
• Kaya, Mehmet, “Bazı Meâller Çerçevesinde İ‛râb Farklılıklarının Âyetlerin Anlamında Etkisi”, Mütefekkir Aksaray Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi, I. Cilt, 1. Sayı, s. 35-65.
• __________, İrab Değerlendirmelerinin Kur’an’ın Anlaşılmasındaki Rolü -Zemahşerî Örneği-, Bir Medya, Çorum 2014.
• Mâturîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd, Te’vîlâtü ehli’s-sünne, thk. Mecdî Bâselûm, Dâru’l-Kütübi’l-‛İlmiyye, Beyrut 1426/2005.
• Murâdî, Ebû Muhammed Bedruddîn Hasan b. Kāsım, el-Cenâ’d-dânî fî hurûfi’l-me‛ânî, thk. Fahruddîn Kabâve ve Muhammed Nedîm Fâdıl, Dâru’l-Kütübi’l-‛İlmiyye, Beyrut 1413/1992.
• Nehhâs, Ebû Ca‛fer Ahmed b. Muhammed el-Murâdî, İ‛râbu’l-Kur’ân, haz. Abdulmun‛im Halîl İbrâhîm, Dâru’l-Kütübi’l-‛İlmiyye, Beyrut 1421.
• Öztürk, Mustafa, Kur’an-ı Kerim Meali Anlam ve Yorum Merkezli Çeviri, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2014.
• Râzî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ömer, Mefâtihu’l-ğayb, Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‛Arabî, Beyrut 1420.
• Seber, Abdulkerim, Kur’ân-ı Kerim ve Kıraatlerindeki İ‛râb Müşkilleri, basılmamış doktora tezi, Süleyman Demirel 2012.
• es-Semînü’l-Halebî, Ebu’l-‛Abbâs Şihâbuddîn Ahmed b. Yûsuf, ed-Dürru’l-mesûn fî ‛ulûmi’l-Kitâbi’l-meknûn, thk. Ahmed Muhammed el-Harrât), (Dâru’l-kalem, Dımeşk t.y.
• Şevkânî, Muhammed b. Ali, Fethu’l-Kadîr: el-Câmi‛ beyne fenneyi’r-rivâyeti ve’d-dirâyeti min ‛ilmi’t-tefsît, Dâru’l-Kelimi’t-Tayyib, Beyrut 1414.
• Taberî, Ebû Ca‛fer Muhammed b. Cerîr, Câmi‛u’l-beyân ‛an te’vîli âyi’l-Kur’ân, thk. Ahmed Muhammed Şâkir, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut 1420/2000.
• Tüsterî, Ebû Muhammed Sehl b. Abdillâh, Tefsîru’t-Tüsterî, thk. Muhammed Bâsil, Dâru’l-Kütübi’l-‛İlmiyye, Beyrut 1423/2003.
• ‛Ukberî, Ebu’l-Bekā Abdullah b. el-Huseyn, et-Tibyân fî i‛râbi’l-Kur’ân, thk. Ali Muhammed el-Bicâvî, Beyrut 1407.
• Ülgen, Emrullah, Kur’ân’ın Yorumlanmasında İrabın Rolü (İ‛râbü’l-Kur’ân), Gece Kitaplığı, Ankara 2014.
• Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi, Kur’an-ı Kerim ve Yüce Meali, Huzur Yayınevi, İstanbul 2006.
• Zeccâc, Ebû İshâk İbrâhîm b. es-Serî, Me‛âni’l-Kur’ân ve i‛râbuh, thk. Abdulcelîl Abduh Şelebî, Âlemu’l-Kütüb, Beyrut 1408/1988.
• Zemahşerî, Ebu’l-Kāsım Mahmûd b. Ömer, el-Keşşâf ‛an hakāikı ğavâmidi’t-tenzîl ve ‛uyûni’l-ekāvîl fî vücûhi’t-te’vîl, Dâru’l-Kitâbi’l-‛Arabî, Beyrut 1407.