'Kur’ân-ı Kerim Meâl ve Tefsiri' Adlı Eserin Tefsirdeki Metoduna Dair Bir İnceleme

Yıl 2019, , 1 - 23, 30.04.2019

Cahit Karaalp

https://doi.org/10.31121/tader.533590

Cited By: 1

Öz

Ülkemiz İlahiyat Fakültelerinde tefsir ilminin önemli ismi Prof.
Dr. İsmail Cerrahoğlu hocanın tefsir ilmindeki yeri ve önemi tartışılmazdır.
Eserleri birçok ilahiyat fakültesinde ders kitabı olarak okutulan, tefsir usulü
ve tefsir tarihine dair ilk eserleri kaleme alan, tefsirde çığır açan,
hocaların hocası Cerrahoğlu hocamızın tefsir yöntemini inceleme konusu yapmak
bizim açımızdan önem arz etmektedir.

 Cerrahoğlu hocamız 1983
yılında Prof. Dr. Talat Koçyiğit hoca ile birlikte “Kur’an’ı Kerim Meal ve
Tefsiri” isimli eseri kaleme almış ancak 6 cilt olarak tasarlanan tefsirin
sadece birinci cildi basılmış ve devamı getirilememiştir. Tefsir; dili, üslubu,
metodolojisi, kaynakları ve yorumları açısından özgün bir eserdir. Tefsirde
ayetler ne rivayetlere boğulmuş ne de gereksiz açıklamalara yer verilmiştir. Herkesin
anlayabileceği bir dil ve ilmi bir üslup kullanılmıştır.  Tefsirde geçmiş bilgiler taklit edilmemiş,
aksine yeri geldiğinde müfessirlerin çoğunluğuna muhalefet edilmiş, israili
bilgiler eleştirilerek reddedilmiş, bağlama uymayan konular yeniden yorumlanmış
ve orjinal bir tefsir ortaya konulmuştur. Ayrıca tefsirde meal hatalarına
dikkat çekilmiş ve alternatif meal ortaya konulmuştur.

Makalemizde Cerrahoğlu hocamızın tefsirde izlediği metodolojiyi
ortaya koymayı ve tefsirin özgün yönlerini zikretmeyi hedeflemekteyiz. Tefsirin
sadece tek cildi basıldığı için makalemiz 1. Cilt ile sınırlı olacaktır.
Makalemiz Cerrahoğlu hocamız ile ilgili olduğu için Koçyiğit ve Cerrahoğlu
tarafından ortak kaleme alınan tefsirde sadece Cerrahoğlu hocamızın ismini
zikredeceğiz. 

Anahtar Kelimeler

Cerrahoğlu, Koçyiğit, Tefsir, Meal

An investigation about tafseer methodology in the book Kur’ân-ı Kerim ve Tefsiri

Öz

Prof.
Dr. İsmail Cerrahoğlu, who is one of the well-known scholars of Qur’anic
interpretation in theology faculties in Turkey, had a considerable impact on
tafseer researches. It is of great importantance  to examine his tafseer methodology, given the
fact that he pionered writing boks on history and methodology of tafseer which
are still used as textbooks in theology faculties in Turkey. In the mean time,
he supervised many undergraduate students who are recently well-known scholars
in the field.

Cerrahoğlu
together with professor Talat Koçyiğit planned in 1983 to author a book titled
as Translation and Commentary of the Qur’an which would consist of 6
volumes. However, they were only-able to complete and  publish the first volume and the rest of
volumes could not be brought to public attetion. This tafseer is an original
work in terms of language, methodology, resources and interpretations. The
verses in the tafseer are neither overwhelmed by narrations nor by unnecessary
explanations. A clear language with a scholarly approach were used in such a
way that everyone could understand. Besied, a critial approach was adopted in
this book rather  than mentioning  widespread information and ideas in previous
boks. Also, narratives related to israliyat were not accepted. Apart from this
the commentaries which are out f context were reinterpreted as well as
indicating some translation mistakes and showing alternatives to them. As
result, an original tafseer book had emerged.

In our
study, we aim to investigate the methodology of Qur’anic interpretation for  Cerrahoğlu and identify the distinctive
aspects of his approach. Our study covers the first volume of his tafseer which
is the only published volüme. Although the research was co-authored by
Cerrahoglu and Kocyigit, we only referred to Cerrahoglu as our main topic in
this article.

Anahtar Kelimeler

Cerrahoğlu, Koçyiğit, Tafseer, Translation, Commentary, Qur'an

Kaynakça

• Akdemir, Salih, Cumhuriyet Dönemi Kur’ân Tercümeleri(Eleştirel bir Yaklaşım), Akid Yay., Ankara, 1989
• Albayrak, Halis, Kur’ân’ın Bütünlüğü Üzerine, 7. Bsk., Şule Yay., İstanbul, 2015
• Aldemir, Halil; Fatiha Suresi’nde Nimet Verilenler, Gazaba Uğrayanlar ve Delâlette Olanlar, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, C. 12, S. 1, 2012
• Altuntaş, Halil-Şahin, Muzaffer, Kur’an-ı Kerim Meali, 12. Bsk., DİB, Ankara, 2011
• Ateş, Abdurrahman, Anlam BütünlüğüAçısından Bakara 189. Ayet ile İlgili Bir Değerlendirme, İnönü Üniv. İFD, Güz 2016/7(2)
• Ateş, Süleyman, Kur’ân’ı Kerîm ve Yüce Meâli, Yeni Ufuklar Neşriyat, İstanbul, trs.
• Aydemir Abdullah, Tefsirde İsrailiyyat, Beyan Yay., İstanbul, 2015
• Aydın İsmail, Kur’an’ın Filolojik Yorumu, Ankara Okulu Yay., 1. Bsk., Ankara, 2014
• Bayraklı, Bayraktar, Yeni Bir Anlayışın Işığında Kur’ân-Kerîm Meâli, Düşün Yay., İstanbul, 2016
• Bilgin, Abdülcelil, Kur’an’ı Tanımak, 1. Bsk., Araştırma Yay., Ank., 2018
• Buhârî, Ebû Abdullâh Muhammed bin İsmâîl el-Cu’fî(ö. 256/870), Sahîhu’l-Buhârî, thk. Muhammed Nizâr Temîm-Heysem Nizâr Temîm, Dâru’l-Erkâm, Beyrut, trs.
• Cerrahoğlu, İsmail-Koçyiğit, Talât; Kur’an’ı Kerim Meal ve Tefsiri, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara, 1990
• Cerrahoğlu, İsmail, Tefsir Usulü, TDV, 15. Bsk., Ank., 2006
• _________ Tefsir Tarihi, Fecr Yay., 6. Bsk., Ankara, 2014 Cündioğlu Dücane, Kur’ân Çevirilerinin Dünyası, 2. Bsk., Kaknüs Yay., İstanbul, 2005
• Çalışkan, İsmail, Tefsîr Usulü, Ankara Okulu Yay., Ankara, 2017
• Çantay, Hasan Basri, Kur’ân-ı Hakim ve Meâl-i Kerîm, Balıkesir Üniv. İlahiyat Fak., Konya, 2014
• Demirci, Muhsin, Tefsir Usulü, İFAV, İstanbul, 2016
• Dereli, Muhammed Vehbi, Problematik Açıdan Kur’an-Sünnet İlişkisi, Fecr Yay., Ankara, 2010
• Durmuş, Zülfikar, Kur’an’ın Türkçe Tercümeleri-“Aziz Kur’an” ve “İnsanlığa Son Çağrı Örneği”, Rağbet Yay., İstanbul, 2007
• Ebû Bekr İbnu’l-Arabî, Muhammed bin Abdullâh bin Muhammed el-Meâfirî (ö. 543/1148), Ahkâmu’l-Kur’ân, I-IV, thk. Rizâ Farec el-Hamâmî, 1. Bsk., Mektebetü’l-Asriyye, Beyrut, 2003
• Ebû Hâtim er-Râzî, Ahmet bin Hamdân (ö. 322/933), Kitâbu’z-Zînê, I-II, thk. Saîd el-Ğânimî, 1.Bsk., Menşûrâti’l-Cemel, Beyrut, 2015
• Ebû Hilâl el-Askerî, Hasen bin Abdullâh (ö. 400/1009), el-Furûku’l-Luğaviyye, Muhammed İbrâhîm Selîm, 1. Bsk., Dâru’l-İlm ve’s-Sekâfe, Kâhire, 1997
• ________el-Vücûh ve’n-Nezâir fi’l-Kur’âni’l-Kerîm, thk., Ahmed es-Seyyid, 1. Bsk., Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Lübnan, 2010
• Ebû Ubeyde Ma’mer bin el-Müsennâ et-Teymî (ö. 209/824), Mecâzu’l-Kur’ân, I-II, thk. Muhammed Fuad Sezgin, Mektebetü Hanci, Kahire, trs.
• Ebu Zeyd, Nasr Hamid, İlahi Hitabın Tabiatı, çev. Mehmet Emin Maşalı, 1. Bsk.,Kitabiyat Yay., Ankara, 2001
• Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır (ö. 1361/1942), Hak Dini Kur’ân Dili, I-X, Eser Neşriyat, byy, 1971
• Fahruddîn er-Râzî, Muhammed bin Ömer bin Hasen bin Huseyn bin Alî et-Teymî (ö. 606/1210), Mefâtîhu’l-Ğayb/Tefsîru’l-Kebîr, I-XXIII, thk. İbrahîm Şemsuddîn, Ahmed Şemsuddîn, 4. Bsk., Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut , 2013
• Fazlur Rahman, İslami Yenilenme Makaleler II, Çev. Adil Çiftçi, 4. Bsk., Ankara Okulu Yay., Ankara, 2015
• Ferâhîdî, Ebû Abdurrahmân Halîl b. Ahmed (ö. 175/791), Kitâbu’l-Ayn, 1. Bsk., Mektebetü Lübnân thk. Dr. Davud Sellum vd. Beyrut, 2004
• Ferrâ, Ebi Zekeriyyâ Yahyâ bin Ziyâd Abdullah (ö. 207/822), Meâni’l-Kur’ân, I-III, thk., İbrahim Şemsuddîn, 1. Bsk., Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 2002
• Gezgin, Galip, Tefsîrde Semantik Metot, Rağbet Yay., İstanbul, 2015
• Güneş, Abdulbaki, Kur’ân’da Bütünlük Mucizesi, Etkileşim Yay., İstanbul, 2014
• Gürbüz, Faruk, Tercüme Problemleri ve Meâller, İnsan Yay., İstanbul, 2004
• Güven, Şahin, Kur’ân’ın Anlaşılması ve Yorumlanmasında Çokanlamlılık Sorunu, 1.Bsk., Denge Yay., İstanbul, 2005
• Hârûn bin Mûsâ(ö. 170/786), el-Vücûh ve’n-Nezâir fi’l-Kur’âni’l-Kerîm, thk. Dr. Hâtem Sâlih el-Zâmin, Vezâratu’s-Sekâfetü ve’l-A’lâm, Bağdâd, 1988
• Hocaoğlu, Mustafa, Meal Yanlışları-I, Recep Tayyip Erdoğan Üniv., İFD, 1(2012), Rize, 2012
• Işıcık, Yusuf, Kur’ân Meâli, 4. Bsk., Daru’s-Seyyid , Riyad, 2014
• İbnu’l-Cevzî, Ebû’l-Ferâc Cemalüddîn Abdurrahmân bin Alî bin Muhammed (ö. 597/ 1201), Zâdu’l-Mesîr fî İlmi’t-Tefsîr, 1. Bsk., Dâru İbn Hazm, Beyrut, 2015
• İbn Kesîr, İmâduddîn Ebû’l-Fidâ İsmail bin Ömer el-Kureşî (ö. 774/1373), Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm, I-IV, 1. Bsk., Mektebetü Daru’s-Selam, Riyad, 1994
• İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullâh bin Müslim ed-Dineverî(ö. 276/889 ), Te’vilu Müşkili’l-Kur’’ân, thk. Sa’d bin Necdet ömer, 1. Bsk., Müesseseti’r-Risâle, Beyrut, 2015
• _________ Tefsîru Ğarîbu’l-Kur’ân, thk. Seyyid Ahmed Sakr, el-Mektebetü’l-Alemiyye, Beyrut, 2007
• İbn Manzûr, Ebu’l-Fazl Cemâlüddîn Muhammed bin Mukerrem el-Ifrikî el-Mısrî(ö. 711/1311), Lisânu’l-Arab, I-II, thk. Yusuf Bekai vd., 1. Bsk., Müesseseti’l-A’lem li’l-Matbuât, Beyrut, 2005
• İslamoğlu, Mustafa, Hayat Kitabı Kur’ân, 2. Bsk., Düşün Yay., İstanbul, 2012
• ________Kur’an’ı Anlama Yöntemi, Düşün Yay., 3. Bsk., İstanbul, 2017
• İsmail Hakkı İzmirli, Kur’an-ı Kerim ve Türkçe Anlamı, Eren Yay., İst., trs.
• Karaalp, Cahit, Türkçe Meallerde Kavram Çevirileri Sorunu Salat Kavramı Örneği, Necmettin Erbakan Üniversitesi, SBE, Basılmamış Doktora TeziKaragöz, Mustafa, Dilbilimsel Tefsîr ve Kur’ân’ı Anlamaya Katkısı, 1.Bsk., Ankara Okulu Yayınları, Ankara, 2010
• Karaman, Hayrettin vd., Kur’ân Yolu Türkçe Meâl ve Tefsîr, I-IV, DİB Yay., 5. Bsk. Ankara, 2014
• Karataş, Ali; Kur’an’ı Kur’an ile Anlama, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İFD, 2011, S. 31
• ________ Meallere Tarihi Verileri Yansıtmanın Gerekliliği Üzerine, EKEV Akademi Dergisi, Yıl: 16 Sayı: 51 (Bahar 2012)
• Karslı, İbrahim H., Kur’ân’ı Anlamaya Giriş, 1. Bsk., DİB Yay., Ankara, 2012
• Kırdar, Şehabeddin, Letaif Luğaviyye ve Lemasat Beyaniyye fi’l-Kur’an,Tekin Kitabevi, 1. Bsk., Konya, 2016
• Koçyiğit, Talat; Kur’an’ı Kerim Meal ve Tefsiri, I-VII, TDV, 1.Bsk., Ankara, 2016
• Kurtubî, Ebû Abdullah Muhammed bin Ahmed el-Ensârî (ö. 671/1273), el-Câmi’ lî Ahkâmi’l-Kur’ân, I-XII, thk. Muhammed İbrahim el-Hafnevî-Mahmûd Hâmîd Osmân, Dâru’l-Hadîs, Kahire, 2002
• Kuşeyrî, Ebû Kâsım Abdulkerîm bin Hevâzin bin Abdulmelik (ö. 465/1072), Letâifu’l-İşârât/Tefsîru’l-Kuşeyrî, I-III, thk. Abdullatîf Hasen Abdurrahmân 2. Bsk., Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 2007
• Maşalı, Mehmet Emin, Tarihi ve Temel Meseleleriyle Kıraat İlmi, Otto Yay., 1. Bsk., Ankara, 2016
• Mâturîdî, Ebû Mansûr Muhammed bin Muhammed bin Mahmûd (ö. 333/944), Tevilâtü Ehli’s-Sünne/Te’vilâtu’l-Kur’ân, I-X, thk. Dr. Mecdi Basillum, 1. Bsk., Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 2005
• Muhammed Esed(ö. 1412/1992), Kur’ân Mesajı Meâl-Tefsîr, çev. Cahit Koytak-Ahmet Ertürk, 5. Bsk., İşaret Yay., İstanbul, 2002
• Mukâtil bin Süleymân bin Beşîr (ö. 150/767), Tefsîru Mukâtil Bin Süleymân, I-III, 1. Bsk., thk. Ahmed Ferid, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 2003
• _______ el-Eşbâh ve’n-Nezâir fi’l-Kur’âni’l-Kerîm, thk. Abdullâh Şehhâte, Dâru Ğarîb, Kâhire, 2001
• Müslim bin Haccâc, Ebû Huseyn el-Kuşeyrî(ö. 261/875) Sahîhu Müslim, thk. Ahmed Zehve- Ahmed İnaye, 1. Bsk., Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, Beyrut, 2004
• Nehhâs, Ebû Ca’fer Ahmed bin Muhammed bin İsmail (ö. 338/950), Meâni’l-Kur’ân, I-II, thk. Yahya Murad, Dâru’l-Hâdis, Kahire, 2004
• Nesefî, Abdullâh bin Ahmed bin Mahmûd (ö. 710/1310), Medâriku’t-Tenzîl ve Hakâİku’t-Te’vîl/Tefsîru’n-Nesefî, 1. Bsk., Dâru’l-Ma’rife, Beyrut, 2000
• Okuyan, Mehmet, Kur’ân’ı Kerîm’de Çokanlamlılık, 1. Bsk., Düşün Yay., İstanbul, 2013
• Özdeş, Talip; Kavramdan Teoriye Nesh Problemi, (Günümüz Tefsir Problemleri kitabının içinde), Edit. Ali Karataş, Yunun Emre Gördük, 1. Bsk., Bilay Yay., Ankara, 2018
• Özsoy, Ömer, Kur’an ve Tarihsellik Yazıları, Kitabiyat Yay., Ankara, 2004
• Öztürk Mustafa, Cumhuriyet Türkiyesinde Meal ve Tefsir Serencamı, 3. Bsk., Ankara Okulu Yay., 2015
• _________ Kur’ân-ı Kerîm Meâli Anlam ve Yorum Merkezli Çeviri, 1. Bsk., Ankara Okulu Yay., Ankara, 2014
• _________ İlahi Hitabın Tefsiri, 1.Bsk., Ankara Okulu Yay., Ankara, 2018
• Öztürk, Yaşar Nuri, Kur’ân’ı Kerîm Meâli(Türkçe Çeviri), 144. Bsk., Yeni Boyut Yay., İstanbul, 2016
• Paçacı, Mehmet, Tefsir’de Semantik ve Hermenötik, İslami İlimlerde Metodoloji/Usûl Mes’elesi I, 1. Bsk., Ensar Yay., İstanbul, 2005
• Polat, Fethi Ahmet, Tefsîr Araştırmalarında Yöntem Sorunları I-II; 2. Bsk., Aybil Yay., Konya, 2014
• Rağıb el-İsfehânî Ebu’l-Kâsım Huseyn bin Muhammed (ö. 502/1108), el-Müfredât fî Ğarîbi’l-Kur’ân, thk. Muhammed Halil Ayteni, 3. Bsk., Dâru’l-Ma’rife, Beyrut, 2001
• Serinsu, Ahmet Nedim, Kur’an ve Bağlam, Şule Yay., 2. Bsk., İstanbul, 2012
• Sicistânî, Ebû Bekr Muhammed bin Azîz(ö. 330/942), Tefsîru Ğarîbu’l-Kur’ân/Nuzhetu’l-Kulûb, Mektebetü Dâru’t-Turâs, Kahire, 2008
• Suyûtî, Celâlüddîn Abdurrahmân bin Ebû Bekr bin Muhammed (ö. 911/1505), el-İtkân fî Ulûmi’l-Kur’ân, I-II, thk. Mustafâ Deyb el-Bûğâ, 5. Bsk., Dâru İbn Kesîr, Beyrut, 2002
• Sülün, Murat, Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçe Anlamı, 1. Bsk., Çağrı Yay., İstanbul, 2012
• Şimşek, M. Sait, Günümüz Tefsir Problemleri, 13. Bsk., Kitap Dünyası, İst., 2016
• ________ Kur’an’ın Anlaşılmasında İki Mesele, Ekin Yay., 4. Bsk., İst., 2004
• Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed bin Cerîr (ö. 310/923), Câmiu’l-Beyân an Te’vîli Âyi’l-Kur’ân, I-XV, Dâru İbn Hazm, Beyrut, 2013
• Tâhir bin Âşûr, Muhammed (ö. 1393/1973), Tefsîru’t-Tahrîr ve’t-Tenvîr, I-XII, Dâru Suhnûn li’n-Neşr ve’t-Tevzi’, Tûnus, trs.
• Tirmîzî, Ebû İsâ Muhammed bin İsâ bin Sevre(ö. 297/909), Sünenü’t-Tirmîzî, 1. Bsk., Dâru’l-Ma’rife, Beyrut, 2002
• Uzun, Nihat, Bağlam ve Kur’ân’ın Anlaşılması Üzerine, 1. Bsk., Ankara Okulu Yay., Ankara, 2016
• Vâhidî, Ebû’l- Hasen Alî bin Ahmed bin Muhammed (ö. 468/1075), Esbâbu Nüzûli’l-Kur’ân, thk. Kemâl Besyûnî Zeğlûl, 1. Bsk., Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1991
• Yezîdî, Ebû Abdurrahmân Abdullâh bin Yahyâ Bin el-Mubârek(ö.237/ 851), Ğarîbu’l-Kur’ân ve Tefsîrihi, thk. Muhammed Selîm el-Hâc, 1. Bsk., Alemu’l-Kütüb, Beyrut, 1985
• Yüksel, Edip, Mesaj Kur’ân Çevirisi, 15. Bsk., Ozan Yay., İstanbul, 2016
• Zeccâc, Ebû İshâk İbrâhîm bin es-Serî (ö. 311/923), Meâni’l-Kur’ân ve İ’râbuh, I-V, thk. Dr. Abdulcelil Abduh Şelbî, 1.Bsk., Âlemu’l-Kütüb, Beyrut-1988
• Zehebî, Muhammed Huseyn(ö. 1397/1977), et-Tefsîr ve’l-Müfessirûn, I-III, Dâru’l-Erkâm, Beyrut, trs.
• ________Tefsir ve Hadiste İsrâîliyât, çev: Enbiya-Asiye Yıldırım, Rağbet Yayınları, İstanbul-2003
• Zemahşerî, Ebû’l-Kâsım Cârullah Mahmûd bin Ömer bin Muhammed (ö. 538/1144), el-Keşşâf an Hakâiki Ğavâmizi’t-Tenzîl ve Uyûnu’l-Ekâvîl fî Vucûhu’t-Te’vîl, I-IV, thk. Muhammed Abdusselâm Şâhîn, 1. Bsk., Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1995
• Zürkâni, Muhammed Abdulazim (ö. 1367/1948), Kur’ân İlimleri Menahilu’l-İrfan Tercümesi, I-II, çev. Yrd. Doç. Dr. Ramazan Şahan-Doç. Dr. Halil Aldemir, Beka Yay., İstanbul, 2015