Ömer Rıza Doğrul'un Tanrı Buyruğu Meal/Tefsirinde Yahudilere ve Hıristiyanlara Yönelik Eleştirileri

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 794 - 824, 30.10.2023

Ahmet Özdemir

https://doi.org/10.31121/tader.1312251

Öz

Cumhuriyetin ilk yıllarında alfabedeki değişim, yeni eserlerin yazılması ihtiyacını doğur-muştur. Bu eserleri kaleme alanlar da Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde yetişen alimler ol-muştur. Onlardan bir tanesi de o günkü Osmanlı coğrafyasının farklı bölgelerinde eğitim almış olan Ömer Rıza Doğrul’dur. Doğrul, eserlerinde gerek Türkiye gerekse İslam dünyasının aydın-lanmasına, sorunlarını çözmesine ve yeni bir ivme kazanarak yükselmesine yönelik eserler kale-me almıştır. O eserlerden bir tanesi de Tanrı Buyruğu’dur. Bu eser kısa, öz ve doyurucu açıkla-malardan teşekkül etmiştir. Üzerinde durduğu konulardan bir tanesi de tahrif edilmiş dine sahip olan Yahıudi ve Hıristiyanlardır. Çalışmamızın temelini de bu konu oluşturmaktadır. Çünkü bu iki din ve mensupları, günümüzde dünya coğrafyasında etkileri bakımından önemli bir yere sa-hiptirler. Kur’an’ın anlatımında da geniş bir yer işgal etmektedirler. Peygamberlerinin tebliğ ettik-leri dinden uzaklaşmaları, şirk unsurunu barındırmaları, ibadet, haramlar ve muamelat konusun-da tamamen farklı bir yapıya bürünmeleri nedeniyle Müslümanların onlardan ders alması ve aynı hatalara onların da düşmemesi için hatırlatmalarda bulunulmaktadır. Doğrul’un değerlendirmele-ri de Yahudi ve Hıristiyanların, dinlerinin özünü kaybederek tamamen farklı bir yapıya bürünme-leri ekseninde cereyan etmektedir. Çalışmamızda bu iki din mensuplarının inanç ve yaşantıları noktasında nasıl bir yapıya büründükleri iki ayrı başlık altında ele alınmıştır. Peygamberleri dö-neminde nasıl bir tavır ortaya koydukları, sonraki zaman dilimlerinde ilahi mesajın nasıl bir deği-şime uğratıldığı konuları işlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Ömer Rıza Doğrul, Tanrı Buyruğu, Yahudiler, Hıristiyanlar

Omer Rıza Dogrul's criticisms on Christianity’s and Judaism’s translations/tafsir on the book “Gods Will”

Öz

In the first years of the Republic, the change in the alphabet created the need to write new works. Scholars who grew up in the last period of the Ottoman Empire have been the ones who wrote these works. One of them was Ömer Rıza Dogrul, who was educated in the different regions of the Ottoman Empire at that time. Dogrul has written works about Turkey and the enlightenment of Islamic world, solving it’s problems and rising of it. One of them is Tanrı Buyrugu(Gods will). This work has terse and filling explanations. One emphasized sub-ject is Jews and Christians who has altered religions. This subject is the structure of our study. Jewish people and Christians; or Judaism and Christianity had an undeniable and worldwide impact. And it also takes an important place in the narration of the Qur'an. It is reminded that, Muslims should learn their lesson from them and avoid making the same mistakes, which cau-sed their alienation from the religion conveyed by their prophets, containing the element of shirk, and taking on a completely different structure in terms of worship, harams and transacti-ons. Dogrul's evaluations take place in the axis of Jews and Christians losing the essence of their religion and taking on a completely different structure. In our study, the structure of the members of these two religions in terms of their beliefs and lives is discussed under two sepa-rate headings. The subjects of what kind of attitude they exhibited during the period of their prophets and how the was divine message changed in the following time periods were discus-sed.

Anahtar Kelimeler

Tafsir, Omer Rıza Dogrul, Gods Will, Jewry, Christian

Kaynakça

• Adam, Baki. “Yahudi Kutsal Metinleri”. Kur’an’da Yahudiler. haz. Ömer Faruk Harman. 349-402. İstanbul: Kuramer Yayınları, 2019.
• Akpınar, Ali. “Ömer Rıza Doğrul (1893-1952) ve Tefsîre Katkısı”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 6/1 (2002), 17-36.
• Akpınar, Ali. “Tanrı Buyruğu”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 39: 571-572. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
• Araz, Ömer Faruk. “Yeni Ahit’te ve Kur’an-ı Kerim’deki Yahudilere Yöneltilen Eleştirilerin Analizi”. İHYA Uluslararası İslam Araştırmaları Dergisi, 7/2 (2021), 791-833.
• Armstrong, Karen. Tanrı’nın Tarihi. çev. Oktay Özel vd. İstanbul: Pegasus Yayıncılık, 2017.
• Arslantaş, Nuh. Hz. Muhammed Döneminde Yahudiler. İstanbul: Kuramer Yayınları, 2016.
• Aydın, Mahmut – Duran, Asım. Kur’an ve Hıristiyanlar. İstanbul: Kuramer Yayınları, 2019.
• Aydın, Mehmet. Dinler Tarihine Giriş. Konya: Damla Matbaacılık, 2000.
• Beyzâvî, Nâsırüddîn. Envâru’t-tenzîl ve esrâru’t-teʾvîl. Thk. Muhammed Subhî Hasen Hallâk, Muhammed Ahmed el-Etraş. Beyrut/Dımeşk: Dâru’r-Reşîd/Müessesetü’l-Îmân, 2000.
• Doğrul, Ömer Rıza. Kur’an’ı Kerim’in Tercüme ve Tefsir-i Şerifi Tanrı Buyruğu. İstanbul: Ahmet Halit Yaşaroğlu Kitapçılık, 3. Basım, 1955.
• Doğrul, Ömer Rıza. Kur’an ve İslam Üzerine. İstanbul: Ağaç Yayınları, 2006.
• Dualı, Şir Muhammed. Çarlık Rusyasında Yahudiler. Ankara: Divan Kitap, 2016.
• Gün, Mine Alpay. “Ömer Rıza Doğrul ve Selamet Mecmuası”. “İslam’ı Uyandırmak”: Çok Partili Yaşama Geçilirken İslamcı Düşünce ve Dergiler, 2 (2018), 269-285.
• Halidî, Salah Abdülfettah. Tasvîbât fî fehmi baʿdi'l-âyât. B.y.: Dâru’l-Kalem, ts.
• Gürkan, Saime Leyla. “Temel Kavramlar”. Kur’an’da Yahudiler. haz. Ömer Faruk Harman. 29-121. İstanbul: KURAMER Yayınları, 2019.
• Hamidullah, Muhammed. İslamiyet ve Hıristiyanlık. çev. İhsan Süreyya Sırma. İstanbul: Beyan Yayınları, 2015.
• Harman, Ömer Faruk. “İnanç ve İbadetleri”. Kur’an’da Yahudiler. haz. Ömer Faruk Harman. 277-312. İstanbul: Kuramer Yayınları, 2019.
• İbnü’l-Esîr, İzzeddin. el-Kâmil fi't-Târîh. Thk. Ömer Abdüsselam Tedmürî. Beyrut: Dâru’l-Kütübü’l-Arabî, 2012.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ’. Tefsîru’l-Kurʾâni'l-ʿAzîm. thk. Mustafâ es-Seyyid Muhammed. Kahire/Gize: Müessesetü Kurtuba, Mektebetu’l-Evlâdi’s-Şeyh li’t-Turâs, 1421/2000.
• Kaçar, Turhan. “Ebioniteler’den Arius’a: Eskiçağ Doğu Hristiyanlığında İsa Teolojisi Tartışmaları”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 44/2 (2003), 187-206.
• Katar, Mehmet. “Kur’an Kıssaları Bağlamında Yahudi (İsrail) Tarihi”. Kur’an’da Yahudiler. haz. Ömer Faruk Harman. 123-276. İstanbul: Kuramer Yayınları, 2019.
• Kurt, Ali Osman. Erken Dönem Yahudi Tarihi (Yahudiliğin Mimarı Ezra). İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık, 2007.
• Kutub, Seyyid. Yahudi ile Savaşımız. çev. Harun Özcan. İstanbul: Beka Yayıncılık, 2019.
• Mâtürîdî, Ebû Mansûr. Te’vîlâtü’l-Kur’ân. thk. Ahmet Vanlıoğlu. İstanbul: Mizan Yayınları, 2005.
• Murad. Abdülhakim. İslam ve Hıristiyanlık. çev. Onur Atalay. İstanbul: Etkileşim Yayınları, 20007.
• Shakak, İsrael. Yahudi Tarihi Yahudi Dini. çev. Ahmet Emin Dağ. İstanbul: Anka Yayınları, 3. Basım, 2004.
• Şarkâvî, Cemaleddîn. Hıristiyanlık ve İslam’ın Kışkırtıcı Konuları. İstanbul: Ocak Yayıncılık, 2012.
• Taberî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr. Târîhu’t-Taberî. Riyad: Beytü’l-Efkari’d-Devliyye, ts.
• Tarakçı, Muhammet. “Hıristiyanlık’ta Vahiy ve Peygamberlik”. Vahiy ve Peygamberlik. haz. Yusuf Şevki Yavuz. 77-175. İstanbul: Kuramer Yayınları, 2018.
• Temur, Rabia Banu. Dış Politika Yazarı Olarak Ömer Rıza Doğrul: Hayatı ve Dış Politika Anlayışı. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2008.
• Türkiye Diyanet Vakfı Meali. Erişim 10 Nisan 2023. https://kuran.diyanet.gov.tr.
• Uzun, Mustafa. “Ömer Rıza Doğrul”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 9: 489-492. İstanbul: TDV Yayınları, 1994.
• Zemahşerî, Ebü’l-Kâsım. el-Keşşâf ‘an hakâ’ikı gavâmizi’t-tenzîl ve ‘uyûni’l-ekâvîl fî vücûhi’t-te’vîl. Thk. Âdil Ahmed Abdulmevcûd - Ali Muhammed Muavvad. Riyad: Mektebetü’l-Ubeykân, 1998.