Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Hakkında Âyet İnen Müşrikler ve Bunların Akıbetleri

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 444 - 477, 30.10.2024

Nurdoğan Türk

https://doi.org/10.31121/tader.1499574

Öz

Allah, yüce kitabında kullarına ihlasla ve sadece kendisine kulluk etmelerini emretmiş, küfrü ve kendisine şirk koşulmasını yasaklamıştır. Aynı zamanda Allah şirk koşanı asla bağışlamayacağını, şirk koşmanın bü-yük bir günah, sapkınlık ve zulüm olduğunu beyan etmiştir. Öte yandan Kur’ân, Allah’ı inkâr edenlerin ve O’na şirk koşanların inkâr ve şirk eylemlerine açıklık getirmektedir. Bazı âyetlerinde ise Ebû Leheb (öl. 2/624) örneğindeki gibi bir kısım kişilerin sonu hakkında bilgi vermektedir. Bu husus, Kur’ân’ın mucizevî bir kitap olduğuna işaret etmektedir. Bu çalışmada, Vâhidî’nin (öl. 468/1076) Esbâbü nüzûli’l-Kur’ân’ı bağ-lamında istatistiksel araştırma yapılmıştır. Buna göre çalışma, haklarında inen ayetlerin çokluğu-azlığı göz önünde bulundurularak en çok âyet nazil olan müşriklerden on ve üzeri âyet inen dört kişi Ebû Cehl b. Hişâm (öl. 2/624), Velîd b. el-Mugîre (öl. 1/622), Übey b. Halef el-Cumahî (öl. 3/625), Nadr b. el-Hâris (öl. 2/624) ve Kur’ân’da ismi geçen tek müşrik olması hasebiyle ilaveten Ebû Leheb ile sınırlandırılmıştır. Burada verilen tablolar, çalışmanın niçin beş kişiyle sınırlandığının temelini ve gerekçesini oluşturmaktadır. Çalışmada; bütüncül bir yaklaşımla ve çalışmanın hacmi gereği metodik olarak bu kişilerin düçar oldukları akıbetlerin daha iyi anlaşılması adına, sırasıyla zikrolunan kişilerin kısa biyografisi, haklarında nazil olan âyetlerin bazıları, bu âyetlerin özet sebeb-i nüzûlleri ve söz konusu kişilerin akıbetleri ortaya konmaya çalı-şılmıştır. Dolayısıyla bu çalışmanın esbâb-ı nüzulle ilgili çalışmalara katkı sağlaması umulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Tefsir Âyet Nüzul Müşrik Akıbet

Kaynakça

  • Âlûsî, Ebû’l-Fazl Şihâbüddîn Mahmûd el-Bağdâdî. Rûhu’l-me’ânî fî tefsîri’l-Kur’âni’l-‘azîm ve’s-seb’i’l-mesânî. 30 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabî, ts.
  • Bardakoğlu, Ali. “Kasâme”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 24/528. Ankara: TDV Yayınları, 2002.
  • Begavî, Ebû Muhammed el-Hüseyn b. Mes’ûd. Tefsîrü’l-Begavî (Me’âlimü’t-tenzîl). thk. Muhammed Abdullah en-Nemr vd. 8 Cilt. Riyad: Dâru Taybe, 1409.
  • Belâzürî, Ahmed b. Yahyâ b. Câbir. Kitâbu Cümeli min Ensâbi’l-Eşrâf. thk. Süheyl Zekkâr - Riyâd Ziriklî. 13 Cilt. Beyrut: Darü’l-Fikr, 1417/1996.
  • Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyn. Delâ’ilü’n-nübüvve ve maʿrifetü ahvâli sâhibi’ş-şerî’a. thk. Abdulmu’tî Kal’acî. 7 Cilt. Beyrut - Kahire: Dâru’l-Kütübi’l-’İlmiyye - Dâru’r-Reyyân li’t-Türâs, 1408/1988.
  • Birışık, Abdülhamit. “Tebbet Sûresi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 40/212. Ankara: TDV Yayınları, 2002.
  • Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm b. el-Muğîre el-Cu’fî. Sahîhu’l-Buhârî (el-müsemmâ el-Câmi’u’s-Sahîhu’l-müsned min hadîsi Resûlillâh sallallâhü ‘aleyhi ve sellem ve sünenihî ve eyyâmih). nşr. Ebû Abdillâh Abdüsselâm b. Muham-med b. Ömer Allûş. Riyad: Mektebetu’r-Ruşd Nâşirûn, 2. Basım, 1427/2006.
  • Cerrahoğlu, İsmail. Tefsir Usûlü. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları, 1971.
  • Derveze, Muhammed İzzet. et-Tefsîru’l-hadîs. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, 2. Ba-sım, 1421/2000.
  • DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. Erişim 01 Haziran 2024. https://kuran.diyanet.gov.tr/Tefsir/
  • Dindi, Emrah. Kur’an’da İslam Öncesi Kültür. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2017.
  • Ebû Nuaym el-İsfahânî. Delâilü’n-nübüvve. thk. Muhammed Revvâs Kal’acî - Abdülbirr Abbâs. 2 Cilt. Beyrut: Dârü’n-Nefâis, 2. Basım, 1406/1986.
  • Esed, Muhammed. Kur’an Mesajı Meal-Tefsir. çev. Cahit Koytak - Ahmet Ertürk. İstanbul: İşaret Yayınları, 9. Basım, 2015.
  • Fahrüddîn er-Râzî, Muhammed İbnü’l-‘Allâme Ziyâuddîn Ömer. Tefsîru’l-Fahri’r-Râzî el-müştehir bi’t-Tefsîri’l-Kebîr ve Mefâtîhu’l-gayb. 32 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1401/1981.
  • Fâkihî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İshâk İbni’l-Abbâs el-Mekkî. Ahbâru Mekke fî kadîmi’d-dehr ve hadîsih. thk. Abdülmelik b. Abdullah b. Dehîş. 6 Cilt. Mekke: Mektebetü’l-Esedî, 4. Basım, 1424/2003.
  • Fayda, Mustafa. “Velîd b. Mugîre”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 43/34. Anka-ra: TDV Yayınları, 2002.
  • Hâkim Nîsâbûrî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdillâh. el-Müstedrek ‘ale’s-Sahîhayn. thk. Mustafa Abdülkâdir Atâ. 5 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 2. Basım, 1422/2002.
  • Hâzin, ‘Alâuddîn ‘Alî b. Muhammed b. İbrâhîm el-Bağdâdî. Tefsîru’l-Hâzin el-müsemmâ Lübâbü’t-te’vîl fî me’âni’t-tenzîl. tsh. Abdusselâm Muhammed ‘Alî Şâhin. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 2004/1425.
  • İbn Abdilberr, Ebû Ömer Yûsuf b. Abdillâh b. Muhammed. el-İstî’âb fî ma’rifeti’l-ashâb. thk. Alî Muhammed el-Becâvî. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Cîl, 1412/1992.
  • İbn Atıyye, Ebû Muhammed Abdülhak b. Gâlib el-Endelüsî. el-Muharrerü’l-vecîz fî tefsîri’l-kitâbi’l-‘azîz. thk. Abdüsselâm Abdüşşâfî Muhammed. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1422/2001.
  • İbn Ebî Tâhir, Ebû’l-Fadl. Belâgâtü’n-nisâ’. thk. Ahmed el-Elfî. Kahire: Matbaatü Medreseti Vâlide Abbas el-Evvel, 1326/1908.
  • İbn Habîb, Ebû Ca’fer Muhammed İbn Ümeyye b. Amr el-Hâşimî el-Bağdâdî. Kitâbü'l-Muhabber. thk. Ilse Lichtenstädter. Haydarabad: Dâiretü’l-Maârifi’l-Osmâniyye, 1361/1924.
  • İbn Hacer el-Askalânî, Ahmed b. Alî. el-İsâbe fî temyîzi’s-sahâbe. thk. Âdil Ahmed Abdül-mevcûd - Alî Muhammed Mu’avvad. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1415/1995.
  • İbn Hazm, Alî el-Endelüsî. Cevâmiʻu’s-sîre ve hamsü resâile uhrâ. thk. İhsân Abbâs - Nâsı-rüddîn el-Esed. Mısır: Dâru’l-Me’ârif, ts.
  • İbn Hibbân, Muhammed b. Ahmed Ebî Hâtim et-Temîmî el-Büstî. es-Sikât. nşr. Muhammed Abdülmuîd Hân. 10 Cilt. Haydarâbâd: Dâiretü’l-Maârifi’l-Osmâniyye, 1393/1973.
  • İbn Hişâm. es-Sîretü’n-nebeviyye. thk. Mustafa es-Sekkâ vd. 2 Cilt. Mısır: Mektebetu ve Matbaatu Mustafa el-Bâbî el-Halebî ve Evlâdühû, 2. Basım, 1375/1955.
  • İbn İshâk, Muhammed b. İshâk el-Muttalibî. Kitâbü’s-Siyer ve’l-megâzî. thk. Süheyl Zekkâr. 5 Cüz. b.y.: Dâru’l-Fikr, 1398/1978.
  • İbn Kesîr, Ebû’l-Fidâ’ İmâdüddîn İsmâîl b. Ömer ed-Dımaşkî. Tefsîru’l-Kur’ân’il-azîm. nşr. Muhammed Hüseyn Şemsüddîn. 9 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1419/1998.
  • İbn Kesîr, Ebû’l-Fidâ’ İmâdüddîn İsmâîl İbn Ömer el-Kureşî ed-Dımaşkî. el-Bidâye ve’n-nihâye. thk. Abdullâh b. Abdülmuhsin et-Türkî. 21 Cilt. Cîze: Dâru Hicr, 1417/1997.
  • İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullâh b. Müslim. el-Me’ârif. thk. Servet Ukkâşe. Kahire: Dâru’l-Me’ârif, 4. Basım, 1981.
  • İbn Manzûr. Lisânü’l-‘Arab. thk. Abdullâh Alî el-Kebîr vd. 6 Cilt. Kahire: Dâru’l-Me’ârif, ts.
  • İbn Sa’d, Muhammed b. Menî’ ez-Zührî. Kitâbü’t-Tabakâti’l-kebîr. thk. Alî Muhammed Ömer. Kahire; Mektebü’l-Hancı, 1421/2001.
  • İbnü’l-Cevzî, Ebû’l-Ferec Abdurrahmân b. Alî. Zâdü’l-mesîr fî ‘ilmi’t-tefsîr. thk. Abdürrez-zâk el-Mehdî. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-‘Arabî, 1422/2001.
  • İbnü’l-Esîr, Ebû’l-Hasen İzzüddîn Alî b. Muhammed el-Cezerî. Üsdü’l-gâbe fî maʿrifeti’s-sahâbe. thk. Alî Muhammed Mu’avvad - Âdil Ahmed Abdulmevcûd. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-’İlmiyye, 2. Basım, 1424/2002.
  • İbnü’l-Esîr, İzzüddîn Ebû’l-Hasen Alî b. Ebî’l-Kerem Muhammed b. Muhammed b. Abdil-kerîm b. Abdilvâhid eş-Şeybânî el-Cezerî. el-Kâmil fi’t-târîh. thk. Ebî’l-Fidâ Ab-dullâh el-Kâdî. 11 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-’İlmiyye, 1407/1987.
  • Karaman, Hayreddin vd. Kur’an Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir. 5 Cilt. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 4. Basım, 2012.
  • Kılıç, Hasan. Sebeb-i Nüzûle Konu Olan Şahıslar. Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üni-versitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2016.
  • Kurtubî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr. el-Câmi’ li ahkâmi’l-Kur’ân ve’l-mübeyyin limâ tezammenehû mine’s-sünneti ve âyi’l-furkân. thk. Abdullâh b. Abdil-muhsin et-Turkî vd. 24 Cilt. Beyrut: Müessesetu’r-Risâle, 1427/2006.
  • Kutub, Seyyid. Fî zilâli’l-Kur’ân. 4 Cilt. Kahire-Beyrut: Dâru’ş-Şurûk, 32. Basım, 1423/2003.
  • Mâtürîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed es-Semerkandî. Te’vîlâtü’l-Kur’ân. thk. Ahmet Vanlıoğlu. 17 Cilt. İstanbul: Dârü’l-Mîzân, 2005.
  • Mâverdî, Ebû’l-Hasen Alî b. Muhammed b. Habîb el-Basrî. en-Nüket ve’l-‘uyûn Tefsîru’l-Mâverdî. nşr. es-Seyyid b. Abdulmaksûd b. Abdurrahîm. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye-Müessesetu’l-Kütübi’s-Sekâfiyye, ts.
  • Mevdudi. Tefhimu’l-Kur’an Kur’an’ın Anlamı ve Tefsiri. çev. Komisyon. 7 Cilt. İstanbul: İnsan Yayınları, ts. Mukâtil b. Süleymân. Tefsîru Mukâtil b. Süleymân. thk. Abdullâh Mahmûd Şehâte. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabî, 1423/2002.
  • Müslim, Ebû’l-Hüseyn b. el-Haccâc el-Kuşeyrî en-Nîsâbûrî. Sahîhu Müslim. thk. Muhammed Fuâd Abdülbâki. 5 Cilt. Kahire - Beyrut: Dâru İhyâi’l-Kütübi’l-‘Arabiyye - Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1412/1991.
  • Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Muhyiddîn b. Şeref. Tehzîbü’l-esmâʾ ve’l-lugât. nşr. Komisyon. Bey-rut: Dâru’l-Kütübi’l-’İlmiyye, ts.
  • Oral, Osman. “Fahreddin Râzî’ye Göre Tebbet Sûresi’nde Ebû Leheb Prototipi”. Internatio-nal Journal of Russian Studies Uluslararası Rusya Araştırmaları Dergisi 8/1 (Ocak 2015), 23-36.
  • Sa‘lebî, Ebû İshâk Ahmed b. Muhammed b. İbrâhîm. el-Keşf ve’l-beyân ’an tefsîri’l-Kur’ân. nşr. Salâh Bâ Osmân vd. 33 Cilt. Cidde: Dâru’t-Tefsîr, 1436/2015.
  • San’ânî, Abdürrezzâk b. Hemmâm. Tefsîru Abdirrezzâk. thk. Mahmûd Muhammed Abduh. 3 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1419/1999.
  • Sarıkaya, Asım. “Ebû Leheb’in Elleri ve Ka’be’nin Ceylanı”. İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8/2 (Aralık 2017), 389-394.
  • Seâlibî, Abdurrahmân b. Muhammed b. Mahlûf Ebî Zeyd el-Mâlikî. Tefsîrü’s-Seâlibî el-müsemmâ bi’l-Cevâhiri’l-hisân fî tefsîri’l-Kur’ân. thk. ‘Alî Muhammed Mu’avvad vd. Beyrut: 5 Cilt. Dâru İhyâi’t-Türâsi’l - ‘Arabî-Müessesetu’t-Târîhi’l-‘Arabî, 1418/1997.
  • Sıbt İbnü’l-Cevzî, Ebû’l-Muzaffer Şemsüddîn Yûsuf b. Kızoğlu b. Abdillâh. Mir’âtü’z-zamân fî tevârîhi’l-a’yân. thk. Muhammed Berakât vd. 23 Cilt. Dımaşk: er-Risâletu’l-‘Âlemiyye, 1434/2013.
  • Süheylî, Abdurrahmân. er-Ravzü’l-ünüf fî şerhi’s-Sîreti’n-nebeviyye li’bni Hişâm. thk. Ab-durrahmân el-Vekîl. 7 Cilt. Kahire: Dâru’l-Kütübi’l-İslâmiyye, 1387-1967.
  • Süyûtî, Celâlüddîn Ebî Abdirrahmân. Esbâbü’n-nüzûl el-Müsemmâ Lübâbü’n-nukûl fî esbâbi’n-nüzûl. Beyrut: Müessesetu’l-Kütübi’s-Sekâfiyye, 1422/2002.
  • Süyûtî, Celâlüddîn. ed-Dürrü’l-mensûr fi’t-tefsîr bi’l-me’sûr. thk. Abdullâh b. Abdülmuhsin et-Türkî. 17 Cilt. Kahire: Merkezü Hicr li’l-Buhûs ve’d-Dirâsâti’l-‘Arabiyye ve’l-İslâmiyye, 1424/2003.
  • Şâmî, Muhammed Yûsuf es-Sâlihî. Sübülü’l-hüdâ ve’r-reşâd fî sîreti hayri’l’ibâd. thk. Mus-tafâ Abdülvâhid. 12 Cilt. Kahire: Vizâretu’l-Evkâf el-Meclisü’l-A’lâ li’ş-Şuûni’l-İslâmiyye, 1418/1997.
  • Şevkânî, Muhammed b. Alî b. Muhammed. Fethu’l-kadîr el-câmi’ beyne fenneyi’r-rivâye ve’d-dirâye min ‘ilmi’t-tefsîr. nşr. Yûsuf el-Gûş. Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, 4. Basım, 1428/2007.
  • Taberânî, Ebû’l-Kâsım Süleymân b. Ahmed. el-Mu’cemü’l-evsat. thk. Târık b. ‘Avzullâh b. Muhammed - Abdulmuhsin b. İbrâhîm el-Hüseynî. 10 Cilt. Kahire: Dâru’l-Harameyn, 1415/1995.
  • Taberî, Ebû Cafer Muhammed b. Cerîr. Târîhu’t-Taberî Târîhu’r-rusul ve’l-mulûk. thk. Mu-hammed Ebû’l-Fazl İbrâhîm. 11 Cilt. Kahire: Dâru’l-Me’ârif bi-Mısr, 2. Basım, ts.
  • Taberî, Ebû Cafer Muhammed b. Cerîr. Tefsîru’t-Taberî Câmiu’l-beyân ‘an te’vil-i âyi’l-Kur’ân. thk. Abdullâh b. Abdülmuhsin et-Türkî. 26 Cilt. Kahire: Dâru Hicr, 1422/2001.
  • Tabersî, Ebû Alî (Emînü’l-İslâm) el-Fadl b. el-Hasen. Mecma’u’l-beyân fî tefsîri’l-Kurʾân. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Murtazâ, 1427/2006.
  • Tirmizî, Ebû İsâ Muhammed b. İsâ. el-Câmiu’l-kebîr. thk. Beşşâr ‘Avvâd Ma’rûf. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, 1996.
  • Türk, Nurdoğan. “Klasik Kaynaklarda Menkûl İbn Abbâs’a Atfedilen Bazı Tarikler Üzerine Bir Değerlendirme (Tefsir İlmi Bağlamında)”. Şarkiyat 12/1 (31 Mart 2020), 194-229. https://doi.org/10.26791/sarkiat.648326
  • Vâhidî, Ebû’l-Hasen Alî b. Ahmed b. Muhammed. et-Tefsîru’l-basît. thk. Muhammed b. Sâlih b. Abdillâh el-Fevzân vd. 25 Cilt. Riyad: Matbaatu Vizâreti’t-Ta’lîmi’l-‘Âlî, 1430.
  • Vâhidî, Ebû’l-Hasen Alî b. Ahmed. Esbâbü nüzûli’l-Kur’ân. thk. Kemal Besyûnî Zağlûl. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1411/1991.
  • Vâkıdî, Muhammed b. Ömer b.Vâkıd. Kitâbü’l-Megâzî li’l-Vâkidî. thk. Marsden Jones. 3 Cilt. Beyrut: Âlemü’l-Kütüb, 1404/1984.
  • Yahyâ b. Sellâm, et-Teymî el-Basrî el-Kayrevânî. Tefsîru Yahyâ b. Sellâm. thk. Hind Şelebî. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1425/2004.
  • Yâkût el-Hamevî, Ebû Abdillâh Şihâbüddîn b. Abdillâh er-Rûmî el-Bağdâdî. Mu’cemü’l-büldân. 5 Cilt. Beyrut: Dâru Sâder, 1397/1977.
  • Yazır, Elmalılı M. Hamdi. Hak Dini Kur’ân Dili. sad. İsmail Karaçam vd. 10 Cilt. İstanbul: Zehraveyn, ts. Zeccâc, Ebû İshâk İbrâhîm b. es-Serî. Me’âni’l-Kur’ân ve i’râbuh. thk. Abdulcelîl Abduh Şelebî. 5 Cilt. Beyrut: ‘Âlemu’l-Kütüb, 1408/1998.
  • Zemahşerî, Mahmûd b. Ömer. el-Keşşâf ‘an hakâiki gavâmidi’t-tenzîl ve ‘uyûni’l-ekâvîl fî vucûhi’t-te’vîl. nşr. Ebû Abdillâh ed-Dânî b. Münîr Âlü Zehvî. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-‘Arabî, 1427/2006.
  • Zübeyrî, Ebû Abdillâh el-Mus‘ab b. Abdillâh b. el-Mus’ab. Nesebü Kureyş. nşr. E. Lévi-Provençal. Kahire: Dâru’l-Me’ârif, 3. Basım, 1982.

The polytheists about whom a verse was revealed and their fate

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 444 - 477, 30.10.2024

Nurdoğan Türk

https://doi.org/10.31121/tader.1499574

Öz

Allah has commanded His servants in His Glorious Book to serve Him alone and with sincerity, and forbidden disbelief and associating partners with Him. Allah has also declared that He will never for-give those who associate shirk and that associating shirk is a great sin, perversion and oppression. On the other hand, the Qur’ān clarifies the acts of denial and shirk of those who disbelieve in Allah and ascribe shirk to Him. In some verses the Qur’ān gives information about the end of some people, such as Abu Lahab (d. 2/624). This point indicates that the Qur’ān is a miraculous book. In this study, statistical rese-arch has been carried out in the context of al-Wahidī’s (d. 468/1076) Asbāb al-nuzūl al-Qur'ān. The study, taking into account the multiplicity and scarcity of the verses revealed about them, the four of the polythe-ists about whom the most verses were revealed are Abu Jahl b. Hisham (d. 2/624), Walid b. al-Mugîra (d. 1/622), Ubay b. Khalaf al-Jumahî (d. 3/625), Nadr b. al-Hâris (d. 2/624) and Abu Lahab, who is the only polytheist mentioned in the Qur'ān. The tables given here constitute the basis and justification for why the study was limited to five people. In this study, with a holistic approach and methodically due to the volu-me of the study, in order to better understand the fate of these people, a brief biography of the mentioned people, some of the verses revealed about them, the reasons for the revelation of these verses, and the fate of the people in question have been tried to be revealed. Therefore, it is hoped that this study will contri-bute to the studies related to al-asbāb al-nuzūl.

Anahtar Kelimeler

Tafsīr Verse Revelation Polytheist Consequence

Kaynakça

  • Âlûsî, Ebû’l-Fazl Şihâbüddîn Mahmûd el-Bağdâdî. Rûhu’l-me’ânî fî tefsîri’l-Kur’âni’l-‘azîm ve’s-seb’i’l-mesânî. 30 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabî, ts.
  • Bardakoğlu, Ali. “Kasâme”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 24/528. Ankara: TDV Yayınları, 2002.
  • Begavî, Ebû Muhammed el-Hüseyn b. Mes’ûd. Tefsîrü’l-Begavî (Me’âlimü’t-tenzîl). thk. Muhammed Abdullah en-Nemr vd. 8 Cilt. Riyad: Dâru Taybe, 1409.
  • Belâzürî, Ahmed b. Yahyâ b. Câbir. Kitâbu Cümeli min Ensâbi’l-Eşrâf. thk. Süheyl Zekkâr - Riyâd Ziriklî. 13 Cilt. Beyrut: Darü’l-Fikr, 1417/1996.
  • Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyn. Delâ’ilü’n-nübüvve ve maʿrifetü ahvâli sâhibi’ş-şerî’a. thk. Abdulmu’tî Kal’acî. 7 Cilt. Beyrut - Kahire: Dâru’l-Kütübi’l-’İlmiyye - Dâru’r-Reyyân li’t-Türâs, 1408/1988.
  • Birışık, Abdülhamit. “Tebbet Sûresi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 40/212. Ankara: TDV Yayınları, 2002.
  • Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm b. el-Muğîre el-Cu’fî. Sahîhu’l-Buhârî (el-müsemmâ el-Câmi’u’s-Sahîhu’l-müsned min hadîsi Resûlillâh sallallâhü ‘aleyhi ve sellem ve sünenihî ve eyyâmih). nşr. Ebû Abdillâh Abdüsselâm b. Muham-med b. Ömer Allûş. Riyad: Mektebetu’r-Ruşd Nâşirûn, 2. Basım, 1427/2006.
  • Cerrahoğlu, İsmail. Tefsir Usûlü. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları, 1971.
  • Derveze, Muhammed İzzet. et-Tefsîru’l-hadîs. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, 2. Ba-sım, 1421/2000.
  • DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. Erişim 01 Haziran 2024. https://kuran.diyanet.gov.tr/Tefsir/
  • Dindi, Emrah. Kur’an’da İslam Öncesi Kültür. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2017.
  • Ebû Nuaym el-İsfahânî. Delâilü’n-nübüvve. thk. Muhammed Revvâs Kal’acî - Abdülbirr Abbâs. 2 Cilt. Beyrut: Dârü’n-Nefâis, 2. Basım, 1406/1986.
  • Esed, Muhammed. Kur’an Mesajı Meal-Tefsir. çev. Cahit Koytak - Ahmet Ertürk. İstanbul: İşaret Yayınları, 9. Basım, 2015.
  • Fahrüddîn er-Râzî, Muhammed İbnü’l-‘Allâme Ziyâuddîn Ömer. Tefsîru’l-Fahri’r-Râzî el-müştehir bi’t-Tefsîri’l-Kebîr ve Mefâtîhu’l-gayb. 32 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1401/1981.
  • Fâkihî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İshâk İbni’l-Abbâs el-Mekkî. Ahbâru Mekke fî kadîmi’d-dehr ve hadîsih. thk. Abdülmelik b. Abdullah b. Dehîş. 6 Cilt. Mekke: Mektebetü’l-Esedî, 4. Basım, 1424/2003.
  • Fayda, Mustafa. “Velîd b. Mugîre”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 43/34. Anka-ra: TDV Yayınları, 2002.
  • Hâkim Nîsâbûrî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdillâh. el-Müstedrek ‘ale’s-Sahîhayn. thk. Mustafa Abdülkâdir Atâ. 5 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 2. Basım, 1422/2002.
  • Hâzin, ‘Alâuddîn ‘Alî b. Muhammed b. İbrâhîm el-Bağdâdî. Tefsîru’l-Hâzin el-müsemmâ Lübâbü’t-te’vîl fî me’âni’t-tenzîl. tsh. Abdusselâm Muhammed ‘Alî Şâhin. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 2004/1425.
  • İbn Abdilberr, Ebû Ömer Yûsuf b. Abdillâh b. Muhammed. el-İstî’âb fî ma’rifeti’l-ashâb. thk. Alî Muhammed el-Becâvî. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Cîl, 1412/1992.
  • İbn Atıyye, Ebû Muhammed Abdülhak b. Gâlib el-Endelüsî. el-Muharrerü’l-vecîz fî tefsîri’l-kitâbi’l-‘azîz. thk. Abdüsselâm Abdüşşâfî Muhammed. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1422/2001.
  • İbn Ebî Tâhir, Ebû’l-Fadl. Belâgâtü’n-nisâ’. thk. Ahmed el-Elfî. Kahire: Matbaatü Medreseti Vâlide Abbas el-Evvel, 1326/1908.
  • İbn Habîb, Ebû Ca’fer Muhammed İbn Ümeyye b. Amr el-Hâşimî el-Bağdâdî. Kitâbü'l-Muhabber. thk. Ilse Lichtenstädter. Haydarabad: Dâiretü’l-Maârifi’l-Osmâniyye, 1361/1924.
  • İbn Hacer el-Askalânî, Ahmed b. Alî. el-İsâbe fî temyîzi’s-sahâbe. thk. Âdil Ahmed Abdül-mevcûd - Alî Muhammed Mu’avvad. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1415/1995.
  • İbn Hazm, Alî el-Endelüsî. Cevâmiʻu’s-sîre ve hamsü resâile uhrâ. thk. İhsân Abbâs - Nâsı-rüddîn el-Esed. Mısır: Dâru’l-Me’ârif, ts.
  • İbn Hibbân, Muhammed b. Ahmed Ebî Hâtim et-Temîmî el-Büstî. es-Sikât. nşr. Muhammed Abdülmuîd Hân. 10 Cilt. Haydarâbâd: Dâiretü’l-Maârifi’l-Osmâniyye, 1393/1973.
  • İbn Hişâm. es-Sîretü’n-nebeviyye. thk. Mustafa es-Sekkâ vd. 2 Cilt. Mısır: Mektebetu ve Matbaatu Mustafa el-Bâbî el-Halebî ve Evlâdühû, 2. Basım, 1375/1955.
  • İbn İshâk, Muhammed b. İshâk el-Muttalibî. Kitâbü’s-Siyer ve’l-megâzî. thk. Süheyl Zekkâr. 5 Cüz. b.y.: Dâru’l-Fikr, 1398/1978.
  • İbn Kesîr, Ebû’l-Fidâ’ İmâdüddîn İsmâîl b. Ömer ed-Dımaşkî. Tefsîru’l-Kur’ân’il-azîm. nşr. Muhammed Hüseyn Şemsüddîn. 9 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1419/1998.
  • İbn Kesîr, Ebû’l-Fidâ’ İmâdüddîn İsmâîl İbn Ömer el-Kureşî ed-Dımaşkî. el-Bidâye ve’n-nihâye. thk. Abdullâh b. Abdülmuhsin et-Türkî. 21 Cilt. Cîze: Dâru Hicr, 1417/1997.
  • İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullâh b. Müslim. el-Me’ârif. thk. Servet Ukkâşe. Kahire: Dâru’l-Me’ârif, 4. Basım, 1981.
  • İbn Manzûr. Lisânü’l-‘Arab. thk. Abdullâh Alî el-Kebîr vd. 6 Cilt. Kahire: Dâru’l-Me’ârif, ts.
  • İbn Sa’d, Muhammed b. Menî’ ez-Zührî. Kitâbü’t-Tabakâti’l-kebîr. thk. Alî Muhammed Ömer. Kahire; Mektebü’l-Hancı, 1421/2001.
  • İbnü’l-Cevzî, Ebû’l-Ferec Abdurrahmân b. Alî. Zâdü’l-mesîr fî ‘ilmi’t-tefsîr. thk. Abdürrez-zâk el-Mehdî. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-‘Arabî, 1422/2001.
  • İbnü’l-Esîr, Ebû’l-Hasen İzzüddîn Alî b. Muhammed el-Cezerî. Üsdü’l-gâbe fî maʿrifeti’s-sahâbe. thk. Alî Muhammed Mu’avvad - Âdil Ahmed Abdulmevcûd. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-’İlmiyye, 2. Basım, 1424/2002.
  • İbnü’l-Esîr, İzzüddîn Ebû’l-Hasen Alî b. Ebî’l-Kerem Muhammed b. Muhammed b. Abdil-kerîm b. Abdilvâhid eş-Şeybânî el-Cezerî. el-Kâmil fi’t-târîh. thk. Ebî’l-Fidâ Ab-dullâh el-Kâdî. 11 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-’İlmiyye, 1407/1987.
  • Karaman, Hayreddin vd. Kur’an Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir. 5 Cilt. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 4. Basım, 2012.
  • Kılıç, Hasan. Sebeb-i Nüzûle Konu Olan Şahıslar. Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üni-versitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2016.
  • Kurtubî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr. el-Câmi’ li ahkâmi’l-Kur’ân ve’l-mübeyyin limâ tezammenehû mine’s-sünneti ve âyi’l-furkân. thk. Abdullâh b. Abdil-muhsin et-Turkî vd. 24 Cilt. Beyrut: Müessesetu’r-Risâle, 1427/2006.
  • Kutub, Seyyid. Fî zilâli’l-Kur’ân. 4 Cilt. Kahire-Beyrut: Dâru’ş-Şurûk, 32. Basım, 1423/2003.
  • Mâtürîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed es-Semerkandî. Te’vîlâtü’l-Kur’ân. thk. Ahmet Vanlıoğlu. 17 Cilt. İstanbul: Dârü’l-Mîzân, 2005.
  • Mâverdî, Ebû’l-Hasen Alî b. Muhammed b. Habîb el-Basrî. en-Nüket ve’l-‘uyûn Tefsîru’l-Mâverdî. nşr. es-Seyyid b. Abdulmaksûd b. Abdurrahîm. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye-Müessesetu’l-Kütübi’s-Sekâfiyye, ts.
  • Mevdudi. Tefhimu’l-Kur’an Kur’an’ın Anlamı ve Tefsiri. çev. Komisyon. 7 Cilt. İstanbul: İnsan Yayınları, ts. Mukâtil b. Süleymân. Tefsîru Mukâtil b. Süleymân. thk. Abdullâh Mahmûd Şehâte. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabî, 1423/2002.
  • Müslim, Ebû’l-Hüseyn b. el-Haccâc el-Kuşeyrî en-Nîsâbûrî. Sahîhu Müslim. thk. Muhammed Fuâd Abdülbâki. 5 Cilt. Kahire - Beyrut: Dâru İhyâi’l-Kütübi’l-‘Arabiyye - Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1412/1991.
  • Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Muhyiddîn b. Şeref. Tehzîbü’l-esmâʾ ve’l-lugât. nşr. Komisyon. Bey-rut: Dâru’l-Kütübi’l-’İlmiyye, ts.
  • Oral, Osman. “Fahreddin Râzî’ye Göre Tebbet Sûresi’nde Ebû Leheb Prototipi”. Internatio-nal Journal of Russian Studies Uluslararası Rusya Araştırmaları Dergisi 8/1 (Ocak 2015), 23-36.
  • Sa‘lebî, Ebû İshâk Ahmed b. Muhammed b. İbrâhîm. el-Keşf ve’l-beyân ’an tefsîri’l-Kur’ân. nşr. Salâh Bâ Osmân vd. 33 Cilt. Cidde: Dâru’t-Tefsîr, 1436/2015.
  • San’ânî, Abdürrezzâk b. Hemmâm. Tefsîru Abdirrezzâk. thk. Mahmûd Muhammed Abduh. 3 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1419/1999.
  • Sarıkaya, Asım. “Ebû Leheb’in Elleri ve Ka’be’nin Ceylanı”. İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8/2 (Aralık 2017), 389-394.
  • Seâlibî, Abdurrahmân b. Muhammed b. Mahlûf Ebî Zeyd el-Mâlikî. Tefsîrü’s-Seâlibî el-müsemmâ bi’l-Cevâhiri’l-hisân fî tefsîri’l-Kur’ân. thk. ‘Alî Muhammed Mu’avvad vd. Beyrut: 5 Cilt. Dâru İhyâi’t-Türâsi’l - ‘Arabî-Müessesetu’t-Târîhi’l-‘Arabî, 1418/1997.
  • Sıbt İbnü’l-Cevzî, Ebû’l-Muzaffer Şemsüddîn Yûsuf b. Kızoğlu b. Abdillâh. Mir’âtü’z-zamân fî tevârîhi’l-a’yân. thk. Muhammed Berakât vd. 23 Cilt. Dımaşk: er-Risâletu’l-‘Âlemiyye, 1434/2013.
  • Süheylî, Abdurrahmân. er-Ravzü’l-ünüf fî şerhi’s-Sîreti’n-nebeviyye li’bni Hişâm. thk. Ab-durrahmân el-Vekîl. 7 Cilt. Kahire: Dâru’l-Kütübi’l-İslâmiyye, 1387-1967.
  • Süyûtî, Celâlüddîn Ebî Abdirrahmân. Esbâbü’n-nüzûl el-Müsemmâ Lübâbü’n-nukûl fî esbâbi’n-nüzûl. Beyrut: Müessesetu’l-Kütübi’s-Sekâfiyye, 1422/2002.
  • Süyûtî, Celâlüddîn. ed-Dürrü’l-mensûr fi’t-tefsîr bi’l-me’sûr. thk. Abdullâh b. Abdülmuhsin et-Türkî. 17 Cilt. Kahire: Merkezü Hicr li’l-Buhûs ve’d-Dirâsâti’l-‘Arabiyye ve’l-İslâmiyye, 1424/2003.
  • Şâmî, Muhammed Yûsuf es-Sâlihî. Sübülü’l-hüdâ ve’r-reşâd fî sîreti hayri’l’ibâd. thk. Mus-tafâ Abdülvâhid. 12 Cilt. Kahire: Vizâretu’l-Evkâf el-Meclisü’l-A’lâ li’ş-Şuûni’l-İslâmiyye, 1418/1997.
  • Şevkânî, Muhammed b. Alî b. Muhammed. Fethu’l-kadîr el-câmi’ beyne fenneyi’r-rivâye ve’d-dirâye min ‘ilmi’t-tefsîr. nşr. Yûsuf el-Gûş. Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, 4. Basım, 1428/2007.
  • Taberânî, Ebû’l-Kâsım Süleymân b. Ahmed. el-Mu’cemü’l-evsat. thk. Târık b. ‘Avzullâh b. Muhammed - Abdulmuhsin b. İbrâhîm el-Hüseynî. 10 Cilt. Kahire: Dâru’l-Harameyn, 1415/1995.
  • Taberî, Ebû Cafer Muhammed b. Cerîr. Târîhu’t-Taberî Târîhu’r-rusul ve’l-mulûk. thk. Mu-hammed Ebû’l-Fazl İbrâhîm. 11 Cilt. Kahire: Dâru’l-Me’ârif bi-Mısr, 2. Basım, ts.
  • Taberî, Ebû Cafer Muhammed b. Cerîr. Tefsîru’t-Taberî Câmiu’l-beyân ‘an te’vil-i âyi’l-Kur’ân. thk. Abdullâh b. Abdülmuhsin et-Türkî. 26 Cilt. Kahire: Dâru Hicr, 1422/2001.
  • Tabersî, Ebû Alî (Emînü’l-İslâm) el-Fadl b. el-Hasen. Mecma’u’l-beyân fî tefsîri’l-Kurʾân. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Murtazâ, 1427/2006.
  • Tirmizî, Ebû İsâ Muhammed b. İsâ. el-Câmiu’l-kebîr. thk. Beşşâr ‘Avvâd Ma’rûf. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, 1996.
  • Türk, Nurdoğan. “Klasik Kaynaklarda Menkûl İbn Abbâs’a Atfedilen Bazı Tarikler Üzerine Bir Değerlendirme (Tefsir İlmi Bağlamında)”. Şarkiyat 12/1 (31 Mart 2020), 194-229. https://doi.org/10.26791/sarkiat.648326
  • Vâhidî, Ebû’l-Hasen Alî b. Ahmed b. Muhammed. et-Tefsîru’l-basît. thk. Muhammed b. Sâlih b. Abdillâh el-Fevzân vd. 25 Cilt. Riyad: Matbaatu Vizâreti’t-Ta’lîmi’l-‘Âlî, 1430.
  • Vâhidî, Ebû’l-Hasen Alî b. Ahmed. Esbâbü nüzûli’l-Kur’ân. thk. Kemal Besyûnî Zağlûl. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1411/1991.
  • Vâkıdî, Muhammed b. Ömer b.Vâkıd. Kitâbü’l-Megâzî li’l-Vâkidî. thk. Marsden Jones. 3 Cilt. Beyrut: Âlemü’l-Kütüb, 1404/1984.
  • Yahyâ b. Sellâm, et-Teymî el-Basrî el-Kayrevânî. Tefsîru Yahyâ b. Sellâm. thk. Hind Şelebî. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1425/2004.
  • Yâkût el-Hamevî, Ebû Abdillâh Şihâbüddîn b. Abdillâh er-Rûmî el-Bağdâdî. Mu’cemü’l-büldân. 5 Cilt. Beyrut: Dâru Sâder, 1397/1977.
  • Yazır, Elmalılı M. Hamdi. Hak Dini Kur’ân Dili. sad. İsmail Karaçam vd. 10 Cilt. İstanbul: Zehraveyn, ts. Zeccâc, Ebû İshâk İbrâhîm b. es-Serî. Me’âni’l-Kur’ân ve i’râbuh. thk. Abdulcelîl Abduh Şelebî. 5 Cilt. Beyrut: ‘Âlemu’l-Kütüb, 1408/1998.
  • Zemahşerî, Mahmûd b. Ömer. el-Keşşâf ‘an hakâiki gavâmidi’t-tenzîl ve ‘uyûni’l-ekâvîl fî vucûhi’t-te’vîl. nşr. Ebû Abdillâh ed-Dânî b. Münîr Âlü Zehvî. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-‘Arabî, 1427/2006.
  • Zübeyrî, Ebû Abdillâh el-Mus‘ab b. Abdillâh b. el-Mus’ab. Nesebü Kureyş. nşr. E. Lévi-Provençal. Kahire: Dâru’l-Me’ârif, 3. Basım, 1982.

المشركون الذين نزلت فيهم آية وعاقبتهم

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 444 - 477, 30.10.2024

Nurdoğan Türk

https://doi.org/10.31121/tader.1499574

Öz

قد أمر الله تعالى عباده في كتابه العزيز بعبادته وحده وإخلاص العبادة له، ونهى عن الكفر به وإشراك الشركاء معه، و بيّن أنه لن يغفر لمن أشرك به، وأن الإشراك به ذنب عظيم وضلال وظلم. ومن جهة أخرى يوضح القرآن الكريم ما في القرآن من إنكار وشرك من يكفر بالله وينسب الشرك إليه ، وفي بعض أبياتها معلومات عن عاقبة بعض الأشخاص، مثل أبي لهب (ت 2/ 624). وهذا يدلّ على أن القرآن كتاب معجز. وقد تم في هذه الدراسة إجراء بحث إحصائي في سياق كتاب "أسباب النزول" للواحدي (ت 468/1076). وعليه فإن الدراسة تقتصر على أبي جهل بن هشام (ت 2/624)، والوليد بن المغيرة (ت 1/622)، وأُبَيّ بن خلف الجُمَحِي (ت 3/625)، والنضر بن الحارث (ت 2/624)، وهم أربعة من المشركين الذين نزلت فيهم عشر آيات أو أكثر، وأبو لهب وهو المشرك الوحيد الذي ورد اسمه في القرآن. تشكل الجداول الواردة هنا أساس وتبرير سبب اقتصار الدراسة على خمسة أشخاص. وفي هذه الدراسة؛ وبمنهجية شمولية ومنهجية تتناسب مع حجم الدراسة، ومن أجل فهم أفضل لعاقبة هؤلاء الأشخاص، سيتم محاولة الكشف عن سيرة هؤلاء الأشخاص المذكورين باختصار، وبعض الآيات التي نزلت فيهم، وخلاصة أسباب نزول هذه الآيات، وعاقبة هؤلاء الأشخاص على التوالي. لذا فمن المأمول أن تسهم هذه الدراسة في مجال أسباب النزول من فروع علم التفسير

Anahtar Kelimeler

العاقبة المشرك النزول الآية التفسير

Kaynakça

  • Âlûsî, Ebû’l-Fazl Şihâbüddîn Mahmûd el-Bağdâdî. Rûhu’l-me’ânî fî tefsîri’l-Kur’âni’l-‘azîm ve’s-seb’i’l-mesânî. 30 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabî, ts.
  • Bardakoğlu, Ali. “Kasâme”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 24/528. Ankara: TDV Yayınları, 2002.
  • Begavî, Ebû Muhammed el-Hüseyn b. Mes’ûd. Tefsîrü’l-Begavî (Me’âlimü’t-tenzîl). thk. Muhammed Abdullah en-Nemr vd. 8 Cilt. Riyad: Dâru Taybe, 1409.
  • Belâzürî, Ahmed b. Yahyâ b. Câbir. Kitâbu Cümeli min Ensâbi’l-Eşrâf. thk. Süheyl Zekkâr - Riyâd Ziriklî. 13 Cilt. Beyrut: Darü’l-Fikr, 1417/1996.
  • Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyn. Delâ’ilü’n-nübüvve ve maʿrifetü ahvâli sâhibi’ş-şerî’a. thk. Abdulmu’tî Kal’acî. 7 Cilt. Beyrut - Kahire: Dâru’l-Kütübi’l-’İlmiyye - Dâru’r-Reyyân li’t-Türâs, 1408/1988.
  • Birışık, Abdülhamit. “Tebbet Sûresi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 40/212. Ankara: TDV Yayınları, 2002.
  • Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm b. el-Muğîre el-Cu’fî. Sahîhu’l-Buhârî (el-müsemmâ el-Câmi’u’s-Sahîhu’l-müsned min hadîsi Resûlillâh sallallâhü ‘aleyhi ve sellem ve sünenihî ve eyyâmih). nşr. Ebû Abdillâh Abdüsselâm b. Muham-med b. Ömer Allûş. Riyad: Mektebetu’r-Ruşd Nâşirûn, 2. Basım, 1427/2006.
  • Cerrahoğlu, İsmail. Tefsir Usûlü. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları, 1971.
  • Derveze, Muhammed İzzet. et-Tefsîru’l-hadîs. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, 2. Ba-sım, 1421/2000.
  • DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. Erişim 01 Haziran 2024. https://kuran.diyanet.gov.tr/Tefsir/
  • Dindi, Emrah. Kur’an’da İslam Öncesi Kültür. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2017.
  • Ebû Nuaym el-İsfahânî. Delâilü’n-nübüvve. thk. Muhammed Revvâs Kal’acî - Abdülbirr Abbâs. 2 Cilt. Beyrut: Dârü’n-Nefâis, 2. Basım, 1406/1986.
  • Esed, Muhammed. Kur’an Mesajı Meal-Tefsir. çev. Cahit Koytak - Ahmet Ertürk. İstanbul: İşaret Yayınları, 9. Basım, 2015.
  • Fahrüddîn er-Râzî, Muhammed İbnü’l-‘Allâme Ziyâuddîn Ömer. Tefsîru’l-Fahri’r-Râzî el-müştehir bi’t-Tefsîri’l-Kebîr ve Mefâtîhu’l-gayb. 32 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1401/1981.
  • Fâkihî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İshâk İbni’l-Abbâs el-Mekkî. Ahbâru Mekke fî kadîmi’d-dehr ve hadîsih. thk. Abdülmelik b. Abdullah b. Dehîş. 6 Cilt. Mekke: Mektebetü’l-Esedî, 4. Basım, 1424/2003.
  • Fayda, Mustafa. “Velîd b. Mugîre”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 43/34. Anka-ra: TDV Yayınları, 2002.
  • Hâkim Nîsâbûrî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdillâh. el-Müstedrek ‘ale’s-Sahîhayn. thk. Mustafa Abdülkâdir Atâ. 5 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 2. Basım, 1422/2002.
  • Hâzin, ‘Alâuddîn ‘Alî b. Muhammed b. İbrâhîm el-Bağdâdî. Tefsîru’l-Hâzin el-müsemmâ Lübâbü’t-te’vîl fî me’âni’t-tenzîl. tsh. Abdusselâm Muhammed ‘Alî Şâhin. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 2004/1425.
  • İbn Abdilberr, Ebû Ömer Yûsuf b. Abdillâh b. Muhammed. el-İstî’âb fî ma’rifeti’l-ashâb. thk. Alî Muhammed el-Becâvî. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Cîl, 1412/1992.
  • İbn Atıyye, Ebû Muhammed Abdülhak b. Gâlib el-Endelüsî. el-Muharrerü’l-vecîz fî tefsîri’l-kitâbi’l-‘azîz. thk. Abdüsselâm Abdüşşâfî Muhammed. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1422/2001.
  • İbn Ebî Tâhir, Ebû’l-Fadl. Belâgâtü’n-nisâ’. thk. Ahmed el-Elfî. Kahire: Matbaatü Medreseti Vâlide Abbas el-Evvel, 1326/1908.
  • İbn Habîb, Ebû Ca’fer Muhammed İbn Ümeyye b. Amr el-Hâşimî el-Bağdâdî. Kitâbü'l-Muhabber. thk. Ilse Lichtenstädter. Haydarabad: Dâiretü’l-Maârifi’l-Osmâniyye, 1361/1924.
  • İbn Hacer el-Askalânî, Ahmed b. Alî. el-İsâbe fî temyîzi’s-sahâbe. thk. Âdil Ahmed Abdül-mevcûd - Alî Muhammed Mu’avvad. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1415/1995.
  • İbn Hazm, Alî el-Endelüsî. Cevâmiʻu’s-sîre ve hamsü resâile uhrâ. thk. İhsân Abbâs - Nâsı-rüddîn el-Esed. Mısır: Dâru’l-Me’ârif, ts.
  • İbn Hibbân, Muhammed b. Ahmed Ebî Hâtim et-Temîmî el-Büstî. es-Sikât. nşr. Muhammed Abdülmuîd Hân. 10 Cilt. Haydarâbâd: Dâiretü’l-Maârifi’l-Osmâniyye, 1393/1973.
  • İbn Hişâm. es-Sîretü’n-nebeviyye. thk. Mustafa es-Sekkâ vd. 2 Cilt. Mısır: Mektebetu ve Matbaatu Mustafa el-Bâbî el-Halebî ve Evlâdühû, 2. Basım, 1375/1955.
  • İbn İshâk, Muhammed b. İshâk el-Muttalibî. Kitâbü’s-Siyer ve’l-megâzî. thk. Süheyl Zekkâr. 5 Cüz. b.y.: Dâru’l-Fikr, 1398/1978.
  • İbn Kesîr, Ebû’l-Fidâ’ İmâdüddîn İsmâîl b. Ömer ed-Dımaşkî. Tefsîru’l-Kur’ân’il-azîm. nşr. Muhammed Hüseyn Şemsüddîn. 9 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1419/1998.
  • İbn Kesîr, Ebû’l-Fidâ’ İmâdüddîn İsmâîl İbn Ömer el-Kureşî ed-Dımaşkî. el-Bidâye ve’n-nihâye. thk. Abdullâh b. Abdülmuhsin et-Türkî. 21 Cilt. Cîze: Dâru Hicr, 1417/1997.
  • İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullâh b. Müslim. el-Me’ârif. thk. Servet Ukkâşe. Kahire: Dâru’l-Me’ârif, 4. Basım, 1981.
  • İbn Manzûr. Lisânü’l-‘Arab. thk. Abdullâh Alî el-Kebîr vd. 6 Cilt. Kahire: Dâru’l-Me’ârif, ts.
  • İbn Sa’d, Muhammed b. Menî’ ez-Zührî. Kitâbü’t-Tabakâti’l-kebîr. thk. Alî Muhammed Ömer. Kahire; Mektebü’l-Hancı, 1421/2001.
  • İbnü’l-Cevzî, Ebû’l-Ferec Abdurrahmân b. Alî. Zâdü’l-mesîr fî ‘ilmi’t-tefsîr. thk. Abdürrez-zâk el-Mehdî. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-‘Arabî, 1422/2001.
  • İbnü’l-Esîr, Ebû’l-Hasen İzzüddîn Alî b. Muhammed el-Cezerî. Üsdü’l-gâbe fî maʿrifeti’s-sahâbe. thk. Alî Muhammed Mu’avvad - Âdil Ahmed Abdulmevcûd. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-’İlmiyye, 2. Basım, 1424/2002.
  • İbnü’l-Esîr, İzzüddîn Ebû’l-Hasen Alî b. Ebî’l-Kerem Muhammed b. Muhammed b. Abdil-kerîm b. Abdilvâhid eş-Şeybânî el-Cezerî. el-Kâmil fi’t-târîh. thk. Ebî’l-Fidâ Ab-dullâh el-Kâdî. 11 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-’İlmiyye, 1407/1987.
  • Karaman, Hayreddin vd. Kur’an Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir. 5 Cilt. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 4. Basım, 2012.
  • Kılıç, Hasan. Sebeb-i Nüzûle Konu Olan Şahıslar. Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üni-versitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2016.
  • Kurtubî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr. el-Câmi’ li ahkâmi’l-Kur’ân ve’l-mübeyyin limâ tezammenehû mine’s-sünneti ve âyi’l-furkân. thk. Abdullâh b. Abdil-muhsin et-Turkî vd. 24 Cilt. Beyrut: Müessesetu’r-Risâle, 1427/2006.
  • Kutub, Seyyid. Fî zilâli’l-Kur’ân. 4 Cilt. Kahire-Beyrut: Dâru’ş-Şurûk, 32. Basım, 1423/2003.
  • Mâtürîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed es-Semerkandî. Te’vîlâtü’l-Kur’ân. thk. Ahmet Vanlıoğlu. 17 Cilt. İstanbul: Dârü’l-Mîzân, 2005.
  • Mâverdî, Ebû’l-Hasen Alî b. Muhammed b. Habîb el-Basrî. en-Nüket ve’l-‘uyûn Tefsîru’l-Mâverdî. nşr. es-Seyyid b. Abdulmaksûd b. Abdurrahîm. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye-Müessesetu’l-Kütübi’s-Sekâfiyye, ts.
  • Mevdudi. Tefhimu’l-Kur’an Kur’an’ın Anlamı ve Tefsiri. çev. Komisyon. 7 Cilt. İstanbul: İnsan Yayınları, ts. Mukâtil b. Süleymân. Tefsîru Mukâtil b. Süleymân. thk. Abdullâh Mahmûd Şehâte. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabî, 1423/2002.
  • Müslim, Ebû’l-Hüseyn b. el-Haccâc el-Kuşeyrî en-Nîsâbûrî. Sahîhu Müslim. thk. Muhammed Fuâd Abdülbâki. 5 Cilt. Kahire - Beyrut: Dâru İhyâi’l-Kütübi’l-‘Arabiyye - Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1412/1991.
  • Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Muhyiddîn b. Şeref. Tehzîbü’l-esmâʾ ve’l-lugât. nşr. Komisyon. Bey-rut: Dâru’l-Kütübi’l-’İlmiyye, ts.
  • Oral, Osman. “Fahreddin Râzî’ye Göre Tebbet Sûresi’nde Ebû Leheb Prototipi”. Internatio-nal Journal of Russian Studies Uluslararası Rusya Araştırmaları Dergisi 8/1 (Ocak 2015), 23-36.
  • Sa‘lebî, Ebû İshâk Ahmed b. Muhammed b. İbrâhîm. el-Keşf ve’l-beyân ’an tefsîri’l-Kur’ân. nşr. Salâh Bâ Osmân vd. 33 Cilt. Cidde: Dâru’t-Tefsîr, 1436/2015.
  • San’ânî, Abdürrezzâk b. Hemmâm. Tefsîru Abdirrezzâk. thk. Mahmûd Muhammed Abduh. 3 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1419/1999.
  • Sarıkaya, Asım. “Ebû Leheb’in Elleri ve Ka’be’nin Ceylanı”. İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8/2 (Aralık 2017), 389-394.
  • Seâlibî, Abdurrahmân b. Muhammed b. Mahlûf Ebî Zeyd el-Mâlikî. Tefsîrü’s-Seâlibî el-müsemmâ bi’l-Cevâhiri’l-hisân fî tefsîri’l-Kur’ân. thk. ‘Alî Muhammed Mu’avvad vd. Beyrut: 5 Cilt. Dâru İhyâi’t-Türâsi’l - ‘Arabî-Müessesetu’t-Târîhi’l-‘Arabî, 1418/1997.
  • Sıbt İbnü’l-Cevzî, Ebû’l-Muzaffer Şemsüddîn Yûsuf b. Kızoğlu b. Abdillâh. Mir’âtü’z-zamân fî tevârîhi’l-a’yân. thk. Muhammed Berakât vd. 23 Cilt. Dımaşk: er-Risâletu’l-‘Âlemiyye, 1434/2013.
  • Süheylî, Abdurrahmân. er-Ravzü’l-ünüf fî şerhi’s-Sîreti’n-nebeviyye li’bni Hişâm. thk. Ab-durrahmân el-Vekîl. 7 Cilt. Kahire: Dâru’l-Kütübi’l-İslâmiyye, 1387-1967.
  • Süyûtî, Celâlüddîn Ebî Abdirrahmân. Esbâbü’n-nüzûl el-Müsemmâ Lübâbü’n-nukûl fî esbâbi’n-nüzûl. Beyrut: Müessesetu’l-Kütübi’s-Sekâfiyye, 1422/2002.
  • Süyûtî, Celâlüddîn. ed-Dürrü’l-mensûr fi’t-tefsîr bi’l-me’sûr. thk. Abdullâh b. Abdülmuhsin et-Türkî. 17 Cilt. Kahire: Merkezü Hicr li’l-Buhûs ve’d-Dirâsâti’l-‘Arabiyye ve’l-İslâmiyye, 1424/2003.
  • Şâmî, Muhammed Yûsuf es-Sâlihî. Sübülü’l-hüdâ ve’r-reşâd fî sîreti hayri’l’ibâd. thk. Mus-tafâ Abdülvâhid. 12 Cilt. Kahire: Vizâretu’l-Evkâf el-Meclisü’l-A’lâ li’ş-Şuûni’l-İslâmiyye, 1418/1997.
  • Şevkânî, Muhammed b. Alî b. Muhammed. Fethu’l-kadîr el-câmi’ beyne fenneyi’r-rivâye ve’d-dirâye min ‘ilmi’t-tefsîr. nşr. Yûsuf el-Gûş. Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, 4. Basım, 1428/2007.
  • Taberânî, Ebû’l-Kâsım Süleymân b. Ahmed. el-Mu’cemü’l-evsat. thk. Târık b. ‘Avzullâh b. Muhammed - Abdulmuhsin b. İbrâhîm el-Hüseynî. 10 Cilt. Kahire: Dâru’l-Harameyn, 1415/1995.
  • Taberî, Ebû Cafer Muhammed b. Cerîr. Târîhu’t-Taberî Târîhu’r-rusul ve’l-mulûk. thk. Mu-hammed Ebû’l-Fazl İbrâhîm. 11 Cilt. Kahire: Dâru’l-Me’ârif bi-Mısr, 2. Basım, ts.
  • Taberî, Ebû Cafer Muhammed b. Cerîr. Tefsîru’t-Taberî Câmiu’l-beyân ‘an te’vil-i âyi’l-Kur’ân. thk. Abdullâh b. Abdülmuhsin et-Türkî. 26 Cilt. Kahire: Dâru Hicr, 1422/2001.
  • Tabersî, Ebû Alî (Emînü’l-İslâm) el-Fadl b. el-Hasen. Mecma’u’l-beyân fî tefsîri’l-Kurʾân. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Murtazâ, 1427/2006.
  • Tirmizî, Ebû İsâ Muhammed b. İsâ. el-Câmiu’l-kebîr. thk. Beşşâr ‘Avvâd Ma’rûf. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, 1996.
  • Türk, Nurdoğan. “Klasik Kaynaklarda Menkûl İbn Abbâs’a Atfedilen Bazı Tarikler Üzerine Bir Değerlendirme (Tefsir İlmi Bağlamında)”. Şarkiyat 12/1 (31 Mart 2020), 194-229. https://doi.org/10.26791/sarkiat.648326
  • Vâhidî, Ebû’l-Hasen Alî b. Ahmed b. Muhammed. et-Tefsîru’l-basît. thk. Muhammed b. Sâlih b. Abdillâh el-Fevzân vd. 25 Cilt. Riyad: Matbaatu Vizâreti’t-Ta’lîmi’l-‘Âlî, 1430.
  • Vâhidî, Ebû’l-Hasen Alî b. Ahmed. Esbâbü nüzûli’l-Kur’ân. thk. Kemal Besyûnî Zağlûl. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1411/1991.
  • Vâkıdî, Muhammed b. Ömer b.Vâkıd. Kitâbü’l-Megâzî li’l-Vâkidî. thk. Marsden Jones. 3 Cilt. Beyrut: Âlemü’l-Kütüb, 1404/1984.
  • Yahyâ b. Sellâm, et-Teymî el-Basrî el-Kayrevânî. Tefsîru Yahyâ b. Sellâm. thk. Hind Şelebî. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1425/2004.
  • Yâkût el-Hamevî, Ebû Abdillâh Şihâbüddîn b. Abdillâh er-Rûmî el-Bağdâdî. Mu’cemü’l-büldân. 5 Cilt. Beyrut: Dâru Sâder, 1397/1977.
  • Yazır, Elmalılı M. Hamdi. Hak Dini Kur’ân Dili. sad. İsmail Karaçam vd. 10 Cilt. İstanbul: Zehraveyn, ts. Zeccâc, Ebû İshâk İbrâhîm b. es-Serî. Me’âni’l-Kur’ân ve i’râbuh. thk. Abdulcelîl Abduh Şelebî. 5 Cilt. Beyrut: ‘Âlemu’l-Kütüb, 1408/1998.
  • Zemahşerî, Mahmûd b. Ömer. el-Keşşâf ‘an hakâiki gavâmidi’t-tenzîl ve ‘uyûni’l-ekâvîl fî vucûhi’t-te’vîl. nşr. Ebû Abdillâh ed-Dânî b. Münîr Âlü Zehvî. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-‘Arabî, 1427/2006.
  • Zübeyrî, Ebû Abdillâh el-Mus‘ab b. Abdillâh b. el-Mus’ab. Nesebü Kureyş. nşr. E. Lévi-Provençal. Kahire: Dâru’l-Me’ârif, 3. Basım, 1982.
Toplam 69 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Tefsir
Bölüm ARAŞTIRMA MAKALESİ
Yazarlar

Nurdoğan Türk 0000-0002-5684-5956

Erken Görünüm Tarihi 29 Ekim 2024
Yayımlanma Tarihi 30 Ekim 2024
Gönderilme Tarihi 11 Haziran 2024
Kabul Tarihi 17 Ekim 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2024 Cilt: 8 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Türk, N. (2024). Hakkında Âyet İnen Müşrikler ve Bunların Akıbetleri. Tefsir Araştırmaları Dergisi, 8(2), 444-477. https://doi.org/10.31121/tader.1499574
AMA Türk N. Hakkında Âyet İnen Müşrikler ve Bunların Akıbetleri. TADER. Ekim 2024;8(2):444-477. doi:10.31121/tader.1499574
Chicago Türk, Nurdoğan. “Hakkında Âyet İnen Müşrikler Ve Bunların Akıbetleri”. Tefsir Araştırmaları Dergisi 8, sy. 2 (Ekim 2024): 444-77. https://doi.org/10.31121/tader.1499574.
EndNote Türk N (01 Ekim 2024) Hakkında Âyet İnen Müşrikler ve Bunların Akıbetleri. Tefsir Araştırmaları Dergisi 8 2 444–477.
IEEE N. Türk, “Hakkında Âyet İnen Müşrikler ve Bunların Akıbetleri”, TADER, c. 8, sy. 2, ss. 444–477, 2024, doi: 10.31121/tader.1499574.
ISNAD Türk, Nurdoğan. “Hakkında Âyet İnen Müşrikler Ve Bunların Akıbetleri”. Tefsir Araştırmaları Dergisi 8/2 (Ekim 2024), 444-477. https://doi.org/10.31121/tader.1499574.
JAMA Türk N. Hakkında Âyet İnen Müşrikler ve Bunların Akıbetleri. TADER. 2024;8:444–477.
MLA Türk, Nurdoğan. “Hakkında Âyet İnen Müşrikler Ve Bunların Akıbetleri”. Tefsir Araştırmaları Dergisi, c. 8, sy. 2, 2024, ss. 444-77, doi:10.31121/tader.1499574.
Vancouver Türk N. Hakkında Âyet İnen Müşrikler ve Bunların Akıbetleri. TADER. 2024;8(2):444-77.
 Kapak Resmi İndir
Tefsir Araştırmaları Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.