İlk Resmi Türk Gazetesi: Takvim-i Vekayi

Yıl 2015, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 13, 28.12.2015

Mustafa Furkan Keskenler , Eyüp Fahri Keskenler

Öz

Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk resmi gazetesi olan Takvim-i Vekayi, 1831 yılında Sultan II. Mahmud tarafından kurulmuştur. Tanzimat döneminde kurulan gazete hukuki ve idari bilgileri halkın erişimine açmayı amaçlıyordu. Osmanlı Türkçesi ile yazılan Takvim-i Vekayi, fermanlar, kanunlar, mahkeme kararları, askeri sevkıyatlar, ticaret ilanları, resmi tebligatlar ve dış ilişkiler raporları yayınlamaktaydı. İçeriği kronolojik olarak düzenleyerek okuyuculara belirli belgelere kolay erişim sağlamayı hedeflemiştir. Gazete, bilinçli bir yurttaş kitlesini teşvik etmekte, devlet ile tebaası arasındaki uçurumu kapatmakta ve kamuoyunu şekillendirmede önemli bir yere sahiptir. Takvim-i Vekayi, sonraki gazetelere model olmuş ve Osmanlı gazeteciliğini etkilemiştir. Gazete Osmanlı Devletinin ötesine uzanmış, diğer ülkelerde resmi gazetelerin kurulmasına ilham vermiştir. Takvim-i Vekayi, imparatorluk yönetiminin modernizasyonu ve şeffaflığında çok önemli bir adımı temsil eden Osmanlı tarihinde dönüm noktası niteliğinde bir yayın olmaya 1922 yılına kadar devam etmiştir. Bu çalışmada Takvim-i Vekayi Gazetesinin kuruluşu, önemi, amacı ve etkileri üzerine araştırma gerçekleştirilmiştir. Ayrıca görüntü işleme ve matbaa teknolojisindeki gelişmeler irdelenmiştir. Takvim-i Vekayi örneğiyle o günün gazeteleri ile günümüz sosyal medyası arasındaki ilişki ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Takvim-i Vekayi, İlk Resmi Gazete, Osmanlı’da Gazetecilik, Mecmua, Osmanlıda Yayıncılık, 19. yyda Matbaa Teknolojisi, Şekil Baskılarının Gelişimi, Günümüz Sosyal Medyanın Geçmişi.

First Official Turkish Newspaper: Takvim-i Vekayi

Öz

Takvim-i Vekayi, the first official newspaper of the Ottoman Empire, was founded in 1831 by Sultan Mahmud II. The aim of the newspaper, founded in the Tanzimat era, was to make legal and administrative information available to the public. Written in Ottoman Turkish, Takvim-i Vekayi published decrees, laws, court decisions, military dispatches, trade announcements, official notices and reports on foreign relations. The goal of the newspaper was to provide readers with easy access to specific documents by arranging the content chronologically. The newspaper played an important role in fostering a conscious mass of citizens, closing the gap between the state and its subjects, and shaping public opinion. Takvim-i Vekayi became a model for later newspapers and influenced Ottoman journalism. The newspaper spread beyond the Ottoman Empire and inspired the establishment of official newspapers in other countries. Takvim-i Vekayi remained a landmark in Ottoman history until 1922 and represented a very important step in the modernization and transparency of the imperial administration. In this study, the establishment, significance, purpose and impact of Takvim-i Vekayi newspaper were investigated. In addition, the developments in image processing and printing technology are examined. With the example of Calendar-i Vekayi, the relationship between the newspapers of that day and today's social media has been revealed.

Anahtar Kelimeler

Takvim-i Vekayi, First Official Gazette, Journalism in the Ottoman Empire, Journal, Publishing in the Ottoman Empire, 19th Century Printing Technology, Development of Figure Printing, History of Today

Kaynakça

• Altintas, A. (1998). The punishment of a pharmacist in Istanbul in 1853, The new history of medicine studies, vol. 4, 181 – 186.
• Gevgilili, A. (1983). Türkiye Basını, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi C.I., 202-208.İstanbul: İletişim Yayınları.
• İnuğur M. N. (2005). Basın ve Yayın Tarihi, Dar yayınları, İstanbul, ss:21.
• Kabacalı, A. (2000). Başlangıcından günümüze Türkiye’de matbaa basın ve yayın. İstanbul: Literatür Yayınları.
• Ortaylı, İ. (1990). Tanzimat Devri Basını Üzerine Notlar, Cahit Talas’a Armağan, 397-404. Ankara: Mülkiyeliler Birliği Yayınları.
• Öner S. (2007). Türk Basının İlk Resmi Gazetesi Takvim-i Vekayi'de Padişah Portresine İlişkin Haberler, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 29.
• Scherer, B. (2011). Lithography And Chromolithography. Magazine Antiques (New York, N.Y.: 1971), 178. 64
• Yazıcı, N.(1983).Takvim-i Vekayi (Belgeler). Ankara: Gazi Üniversitesi Basın Yayın Yüksek Okulu Yayını.
• Yazıcı, N. (2010) ‘‘Takvîm-i Vekåyi’’ Diyanet İslam ansiklopedisi, c. :39. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Yıldırım A. (2008). Askeri Bir Süreli Yayın; Ceride-İ Askeriye, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı Yükseklisans Tezi.