Cumhuriyet Dönemi İslamî İlimler Literatüründe Selefîlik ve İbn Teymiyye Çizgisi: Başlangıç Mülahazaları

Yıl 2015, Cilt: 13 Sayı: 25, 293 - 320, 22.12.2017

Muhammed Usame Onuş

Öz

İslam tarihinin hemen her döneminde bir şekilde kendine alan bulabilmiş olan

selefî söylemler, özellikle XVIII. yüzyıldan sonra Müslüman coğrafyanın farklı

bölgelerinde görülen siyasî, askerî ve kültürel bunalımlar ve bunlara yönelik

çözüm arayışları sebebiyle gündemi daha fazla meşgul etmiştir. Bu döneme şahit

olmuş birçok şahsiyet ve hareket “selefe ittibâ” söylemini öne çıkarmış ve İbn

Teymiyye ile öğrencisi İbn Kayyim’i düşünce ve iddialarında referans olarak

kullanmışlardır. Cumhuriyet döneminden önce Anadolu coğrafyasında da bu

gelişmelerin yansımaları görülmüş, fakat tek partili yıllarda İslam dünyasının diğer

coğrafyaları ile bu çerçevedeki etkileşim sekteye uğramıştır. 1960’lı yıllardan

itibaren bu kopukluk telafi edilmeye çalışılmış ve selefî iddiaları ile öne çıkan

çağdaş isimlerden yoğun bir şekilde tercümeler yapılmış, bazı bölgelerde selefî

söylemleri iddialarının bir parçası haline getiren hoca çevreleri oluşmaya

başlamıştır. 1980’li yıllardan itibaren İbn Teymiyye ve İbn Kayyim’in eserleri

yoğun bir şekilde tercüme edilmiş ve buna paralel olarak bu iki isim üzerine

yapılan akademik çalışmalarda da artış görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

cumhuriyet, selefilik, ibn teymiyye

Kaynakça

• Mehmet Ali Sönmez, “Erzen, İsmail Hatip”, DİA, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, c. 11, s. 318.