Neoliberalizm, Futbolun Dönüşümü ve Şampiyonlar Ligi

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 1, 22 - 31, 30.05.2022

Umut Bekcan

https://doi.org/10.58239/tamde.2022.01.002.x

Öz

Günümüzde futbol ekonomisi devasa bir boyuta ulaşmış ve futbolun sadece futbol olmadığı gözle görülür bir noktaya gelmiştir. Bu çalışma ile, dünyada 1970’lerde yaşanan neoliberal dönüşümün, futbolu ticari ve endüstriyel bir olgu haline getirdiği iddialarının değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Futbolun dönüşümü de Şampiyonlar Ligi gibi ticari/endüstriyel yönü ağır basan bir organizasyonun düzenlenmesine zemin hazırlamıştır. Gelinen noktada, futbolda büyük sponsorların ve reklamverenin varlığıyla birlikte, günümüz futbolunda özellikle Şampiyonlar Ligi gibi büyük organizasyonlarda eşit ve adil bir sportif rekabetin kendine yeterli bir yer bulamadığına yönelik eleştiriler de yükselmektedir. Araştırma konusu tarihsel bir perspektiften ele alınmıştır. Çalışmada öncelikle neoliberalizmden ve futbolu nasıl dönüştürdüğünden söz edilmiştir. Ardından, futboldaki dönüşümde başı çeken ülke olarak İngiltere örneği incelenmiş ve son olarak neoliberal endüstriyel futbolun sembolü Şampiyonlar Ligi üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Neoliberalizm, Futbol, İngiltere, Thatcher, Şampiyonlar Ligi

Neoliberalism, Transformation of Football and Champions League

Öz

Today, the football economy has reached a gigantic size. And it has come to a visible point that football is not just football. In this study, it is aimed to evaluate the claims that the neoliberal transformation in the world in the 1970s made football a commercial and industrial phenomenon. The transformation of football has also laid the groundwork for the organization whose commercial/industrial aspect predominates, such as the Champions League. At this point, along with the existence of big sponsors and advertisers in football, there are also criticisms that an equal and fair sportive competition cannot find a sufficient place for big organizations such as the Champions League in today’s football. The research subject has been discussed from a historical perspective. In the study, first, neoliberalism and how it transformed football were mentioned. Then, the example of England as the leading country in the transformation in football was examined and finally the Champions League, the symbol of neoliberal industrial football, was emphasized.

Anahtar Kelimeler

Neoliberalism, Football, England, Champions League

Kaynakça

• Aba, A. (2021, Nisan 25). “Bildiğimiz Futbolun Sonu”, https://www.birgun.net/haber/bildigimiz-futbolun-sonu-342516
• Aktan, U. (2021, Aralık 21). “FIFA’nın planlarına göre 2 yılda bir Dünya Kupası ile fazladan 3.3 milyar sterlin gelir elde edilecek”, https://www.goal.com/tr/haber/fifa-nin-planlarina-gore-2-yilda-bir-dunya-kupasi-ile-fazladan-3-/bltfda665335d300460
• Aktükün, İ. (2010). Futbolun Siyasi Tarihine Kenar Notları, Cogito Dergisi, Sayı 63, 8-26.
• Carr, E. H. (2015). Yirmi Yıl Krizi 1919-1939. (C. Cemgil, Çev.)., İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• DW Türkçe, (2021, Mayıs 6). “1992-Modern Futbolun Doğduğu Yıl”, https://www.dw.com/tr/1992-modern-futbolun-do%C4%9Fdu%C4%9Fu-y%C4%B1l/video-57173000.
• Galeano, E. (2014). Gölgede ve Güneşte Futbol. (E. Önalp & M. N. Kutlu, Çev.). İstanbul: Can Yayınları.
• Gökaçtı, M.A. (2008). Bizim İçin Oyna, Türkiye’de Futbol Ve Siyaset. İletişim Yayınları.
• Harvey, D. (2015). Neoliberalizmin Kısa Tarihi. (A. Onacak, Çev.). İstanbul: Sel Yayınları.
• Irak, D. (2013). Hükmen Yenik! (Türkiye’de ve İngiltere’de Futbolun Sosyopolitiği). Evrensel Basım Yayın.
• Koray, S. (2018, Ocak 1). “Çürüyen Kapitalizmin Eşliğinde Ticarileşen Futbol”, https://marksist.net/suphi-koray/curuyen-kapitalizmin-esliginde-ticarilesen-futbol Erişim Tarihi: 15.04.2022.
• Köymen, O. (2014). Sermaye Birikirken Osmanlı, Türkiye, Dünya. İstanbul: Yordam Kitap.
• McGill, C. (2006). Futbolun Karhanesi. (C. Cemgil, Çev.). İthaki Yayınları.
• NTVSpor, (2021, Mayıs 26). “Şampiyonlar Ligi, Avrupa Ligi ve Konferans Ligi'nin para ödülleri açıklandı” https://www.ntvspor.net/futbol/sampiyonlar-ligi-avrupa-ligi-ve-konferans-ligi-nin-para-odulleri-aciklandi-60ad7f975dcdfe193808b126
• Talimciler, A. (2016). Endüstriyel Sporun/Futbolun Geleceği. Sosyoloji Dergisi, Armağan Sayısı, 167-184.
• TR.Wikipedia.org, (2022, Mart 10). “UEFA Şampiyonlar Ligi finalleri listesi”, https://tr.wikipedia.org/wiki/UEFA_%C5%9Eampiyonlar_Ligi_finalleri_listesi
• Yiğit E. & Şişman, M. (2019). Neoliberal Dönemde Uluslararası Futbolcu Hareketliliği. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 10(1), 81-93.
• Yücel, R. (2010). Neo-Liberal Çağda Futbolun Yaşadığı Yapısal Dönüşüm. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara