EFFECTS OF LOW AND UPLAND CONDITIONS ON FLOWER YIELD AND DYE STUFF CONTENT OF SAFFLOWER CULTIVARS

Yıl 1998, Cilt: 7 Sayı: 1, - , 01.03.1998

Saliha Kırıcı , Yasemin Meral

Öz

The red pigment obtained from florets of safflower (Carthamus tinctorius L.) is ıısed in traditional dyeing. The plant is also used as a herbal medicine. This stııdy was conducted on the research sites of Field Crops Department, Faculty of Agriculture, Çukurova University in 1994-95 and 1995-96 growing season in order to determine effects of low and upland conditions on flower yield, dye content, plant height, branch and lıead numbers per plant (Yenice. Dinçer and 5.154). The highest flower yield was obtained from Yenice cultivar in upland conditions and Dinçer cıtltivar in hnvland condiıions and the highest dye content was obtained from 5.154 cultivar in upland condition.

Anahtar Kelimeler

Safflower; Carthamus tinctorius L.; flower yield; dye content

TABAN VE KIRAÇ KOŞULLARIN ASPİR ÇEŞİTLERİNDE ÇİÇEK VERİMLERİ VE BOYAR MADDE ORANLARINA ETKİLERİ

Öz

Aspir (Carthamus tinctorius L.) çiçeklerinin taç yaprakları geleneksel olarak kırmızı boya yapımında kullanılmaktadır. Ayrıca tıpta da çeşitli kullanım alanları vardır. Aspirin ekonomik öneme sahip boyar madde oranına etkili bazı faktörlerin araştırılması için, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü araştırma alanında 1994-1995 ve 1995-1996 yetiştirme sezonlarında, bazı aspir çeşitlerinin kıraç ve taban koşullarda çiçek verimleri ve boyar madde oranlarının yanı sıra, bitki boyu, dal ve tabla sayıları da saptanmıştır. Araştırma sonucunda, en fazla çiçek verimi taban alanda Yenice çeşidinden alınırken, kıraçta ise Dinçer çeşidinden alınmış, en yüksek total boyar madde miktarı ise kıraçta 5.154 hattından alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Aspir; Carthamus tinctorius L.; çiçek verimi; boyar madde oranı

Kaynakça

• Anonymous, 1991. Bitkilerden Elde Edilen Boyalarla Yün Liflerinin Boyanması, T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Küçük Sanatlar Sanayi Bölgesi ve Siteleri Gn. Md.l67s, Ankara.
• Anonymous, 1996. Tarımsal Yapı ve Üretim, Başbakanlık D. İst. Enst.
• Anonymous, 1998. Çerçi Yusuf (Adnan Özer), Saydam Cad. No:97, Adana.
• Bayraktar, N., 1997. Aspirde (Carthamus tinctorius L.) Verimi ve Verim Öğeleri Üzerine Araştırmalar, A.Ü. Ziraat Fakültesi Yay.No:1475, Bilimsel Araştırma ve İnceleme No:811.
• Bayraktar, N., Kayabaşı, N., 1995. Use of safflower (Carthamus tinctorius L.) Petals as A Vegetable Dye. Türk ve Alman Üniversiteleri İşbirliğinin Tarım Alanındaki Bilimsel Sonuçları Sempozyumu. Tebliğ Özetleri 12-17 Eylül, Ankara.
• Baytop, T., 1984. Türkiye'de Bitkilerle Tedavi, İstanbul Üniv. Yay. No:3255, Eczacılık Fak. No:40, İstanbul.
• Dajue, L., Mündel, H.H., 1996. Safflower, Promoting the Conservation and Use of Underutilized and Neglected Crops, 7.83 IPGRI, Rome.
• El-Hamidi, A., Ahmed, S.S., El-Gaward, A.A., Ezz El-Din., A.A., 1993. The Effect of Nitrogen Fertilizer and Plant Density on The Production of Carthamin Planta Med. 59: A702-703, Supplement Issue.
• Freed, R.D., Eisansmith, S.P. 1996. MSTAT Director, Crop and Soil Dept. Michigan State University.
• Hanagata, N., Ito, A., Fukuju, Y. and Murata, K., 1992. Red Pigment Formation Cultured Cells of Carthamus tinctorius L. Biosci. Biotech. Biochem. 56 (1): 44-47.
• Kırıcı, S. ve Özgüven, M., 1995. Çukurova Koşullarında Aspir (Carthamus tinctorius L.)'ın Çiçek Verimi ve Bazı Tarımsal Özellikleri. Workshop, Tıbbi ve Aromatik Bitkiler. 25-26 Mayıs 1995, Bornova-İzmir, Bildiri Özetleri 35- 36
• Kızıl, S., 1997. Diyarbakır Ekolojik Koşullarında Aspir (Carthamus tinctorius L.)'De Uygun Ekim Zamanının Saptanması ve Boyar Madde Elde Edilmesi Üzerine Bir Çalışma. Dicle Üniversitesi Fen Filimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Diyarbakır, 70s.
• Misawa, M, 1994. Tissue Culture: An Altemative for Production of Useful Metabolites, FAO Agricultural Services Bulletin 108.
• Saito, K. 1991. A New Method for Reddening Dyer's Saffron Florets. Evaluation of Carthamin Productivity, Z. Lebensmittel. Untersuchung, Forschung, 192:343- 347.
• Saito, K. 1993. A New Enzymatic Method for the Extraction of Precarthamine from Dyer's Saffron Florets, Z. Lebensmittel. Untersuchung, Forschung, 197:34- 36.
• Serogini, G., Nirmala, G. and Nagaraj, G., 1995. Utility and Acceptability of Safflower Petal Powder as Food Ingredient, Journal of Oil Seed Research 12 (2): 299-300.