Bazı Arpa Genotiplerinin Diyarbakır ve Şanlıurfa Koşullarında Verim ve Kalite Özellikleri Açısından İncelenmesi

Yıl 2016, Cilt: 25 Sayı: ÖZEL SAYI-1, 146 - 150, 30.11.2016

Ferhat Kızılgeçi , Cuma Akıncı , Önder Albayrak , Behiye Tuba Biçer Fatma Başdemir , Mehmet Yıldırım

https://doi.org/10.21566/tarbitderg.280319

Cited By: 6

Öz

Bu çalışmada, Dicle Üniversitesi Ziraat
Fakültesi tarafından geliştirilen arpa genotiplerinin standart çeşitler
karşısında verim ve kalite özellikleri bakımından farklılıklarının
araştırılması amaçlanmıştır. Araştırma, tesadüf blokları deneme desenine göre,
2013-2014 yetiştirme sezonunda, Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi deneme
alanı ve Siverek lokasyonlarında 4 tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Materyal
olarak Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi tarafından geliştirilen 3 arpa
genotipi ve kontrol amaçlı olarak GAPUTAEM tarafından tescil edilmiş 2 arpa
çeşidi (Samyeli ve Altıkat) kullanılmıştır. Çalışmada; SPAD değeri, tane
verimi, 1000 tane ağırlığı, protein oranı, tanede nişasta oranı ve hektolitre
ağırlığı özellikleri incelenmiştir. İncelenen tüm özellikler üzerine lokasyon
etkisinin önemli olduğu belirlenmiştir. Genotipler arasındaki farklılıklar
incelendiğinde SPAD değeri hariç incelenen özelliklerin tümünde genotipin
etkili olduğu görülmüştür. İnteraksiyon etkisi ise incelenen tüm özelliklerde
önemsiz çıkmıştır. Arpa genotiplerinde tane verimi 324.3 kg/da ile 445.8 kg/da
arasında değişmiştir. En yüksek tane verimi ve bin tane ağırlığı (46.84 g)
Samyeli çeşidinden elde edilmiştir. En yüksek protein oranı ise DZ12-2
genotipinden (%16.21) elde edilmiştir. İleri hatlardan
DZ7-07 genotipi çeşit adayı olarak değerlendirilebileceği ön görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Arpa, genotip, verim

Investigation of Yield and Quality Parameters of Barley Genotypes in Diyarbakır and Şanlıurfa Conditions

Öz

The aim of this study was to investigate the differences of barley
genotypes that developed by Dicle University agricultural faculty, respect to
check cultivars for yield and quality traits. Experiments were conducted at
Dicle University, Agricultural Faculty experiment field and Siverek locations
during 2013-2014 growing season. The experiment was arranged in accordance with
a completely randomized block design with four replications. Three barley
genotypes which developed by University of Dicle, Faculty of Agriculture and
two barley genotype (Samyeli and Altıkat) which developed by GAP International
Agricultural Research and Training Center were used as material. The traits of
SPAD value, grain yield, thousand kernel weight, protein content, starch and test
weight were investigated in study. The location effects were found out
significantly different for all studied traits, while genotypic differences
were found significant for all investigated traits except SPAD value. Location
x genotype interaction was not significant for any traits. The grain yield of
barley genotypes changed in the range of 324.3-445.8 kg/da. Highest grain yield
and thousand kernel weight (46.84 g) obtained from ‘Samyeli’ variety. Highest
protein content obtained from DZ12-2 (%16.21). Among advanced lines, DZ7-07 was
determined as promising genotype.

Anahtar Kelimeler

Barley, genotype, yield

Kaynakça

• Akkaya A. ve Akten Ş., 1986. Kıraç koşullarda farklı gübre uygulamalarının bazı kışlık arpa çeşitlerinde kışa dayanıklılık ve dane verimi ile bazı verim öğelerine etkisi. Doğa, Tr. Tarım Orm. Dergisi, 10(2): 127-140
• Bozkurt İ. ve Tugay M.E., 1999. Arpada (Hordeum vulgare L.) Çeşit x Çevre Etkileşimleri Üzerinde Bir Araştırma. Türkiye III. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım 1999, Adana, 1: 228-233
• Demirliçakmak A., 1992. Türkiye’de Arpa Çeşitleri ve Gelişimi. 2. Arpa-Malt Semineri. Bahri Dağdaş Milletlerarası Kışlık Hububat Araştırma Merkezi, Konya, 1-9
• Doğan Y., Kendal E., Karahan T. ve Çiftçi V., 2014. Diyarbakır koşullarında bazı arpa genotiplerinde verim ve bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi. JAFAG, 31(2): 31-40
• Kendal E. ve Doğan H., 2014. Başaktaki sıra sayısının arpada verim, bazı kalite ve morfolojik parametrelere etkisi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri, 1(2): 132-142
• Kılınç M., Kırtok Y. ve Yağbasanlar T., 1992. Çukurova Koşullarına Uygun Arpa Çeşitlerinin Geliştirilmesi Üzerine Araştırmalar. II. Arpa-Malt Semineri 25-27 Mayıs 1992, Konya, Bildiri Kitabı: 205-218
• Mut Z., Sirat A. ve Sezer İ., 2014. Samsun koşullarında bazı iki sıralı arpa (Hordeum vulgare conv. distichon) genotiplerinde tane verimi ile başlıca tarımsal özelliklerin belirlenmesi ve stabilite analizi. YYÜ Tar. Bil. Derg., 24(1): 60-69
• Osborne B.G., 2006. Applications of near ınfrared spectroscopy in quality screening of early-generation material in cereal breeding programmes. J. Near Infrared Spectrosc, 14: 93-101
• Öztürk A., Çağlar Ö. ve Akten Ş., 1997. Erzurum Yöresinde Maltlık Olarak Yetiştirilebilecek Arpa Genotiplerinin Belirlenmesi. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi, 22-25 Eylül 1997, Samsun, Bildiri Kitabı: 70-75
• Silva C.F.L., Milach S.C.K., Silva S.D.A. and Montero C.R., 2008. Near infrared reflectance spectroscopy (NIRS) to assess protein and lipid contents in Avena sativa L. Crop Breed. Appl. Biotechol., 8: 127-133
• Sirat A. ve Sezer İ., 2013. Samsun ekolojik koşullarında bazı iki ve altı sıralı arpa (Hordeum vulgare L.) genotiplerinin verim ve verim unsurları ile kalite özelliklerinin belirlenmesi. YYÜ Tar. Bil. Derg., 23(1): 10–17
• Sirat A., Sezer İ., Mut Z., 2012. Bazı kışlık arpa (Hordeum vulgare L.) çeşitlerinin genotip x çevre interaksiyonları ve stabilitelerinin belirlenmesi. GÜFBED/GUSTIJ, 2(2): 68-75.
• TÜİK, 2015. Statistical databases, http://tuikapp.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul, (Ulaşım Tarihi: 04.07.2015)
• Yağbasanlar T., Özkan H., Toklu F. ve Kırtok Y., 1997. Çukurova Koşullarında Yetiştirilen Biralık Arpa Çeşit ve Hatlarının Adaptasyonu Üzerinde Bir Araştırma. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi, 22-25 Eylül 1997, Samsun, Bildiri Kitabı: 76-79